De meeste bacteriën zitten onschuldig in je neus- en keelholte. Als je weerstand minder wordt, kunnen er meer bacteriën ontstaan en zich verspreiden via je bloed. Zo'n bacterie kan via de bloedbaan in de hersenen en hersenvliezen terechtkomen, hierdoor kan een hersenvliesontsteking ontstaan.
De diagnose hersenvliesontsteking stellen we pas met zekerheid nadat we het vocht dat tussen de vliezen ligt hebben onderzocht. Dit hersenvocht is verbonden met het ruggenmergvocht. Als het hersenvocht ontstoken is, kunnen we dat dus ook zien aan het ruggenmergvocht. De arts onderzoekt dit met een ruggenprik.
huidbloedinkjes (paarsrode vlekjes die niet verdwijnen als je erop duwt); ernstige hoofdpijn (kinderen houden hun hoofd vaak achterover); stijve nek (kind kan de kin niet op de borst leggen); koorts (vaak boven de 39 graden Celsius);
Bij een hersenvliesontsteking raakt het vlies rond de hersenen ontstoken. Hersenvliesontsteking komt vooral voor bij kinderen en jongvolwassenen. Mogelijke verschijnselen zijn: hoge koorts, een vlekkerige huid, een stijve nek, steeds overgeven, erge hoofdpijn en sufheid.
Bij iemand met meningitis is het vlies rond de hersenen ontstoken. Een virale meningitis wordt door een virus veroorzaakt. Hersenvliesontsteking door een virus komt in Nederland regelmatig voor. Het is niet de ziekte die bekend staat als 'nekkramp' of meningokokkenziekte.
Wanneer een hersenvliesontsteking is veroorzaakt door een virus is word je meestal niet zo ziek. Deze ziekte gaat vaak na een paar dagen vanzelf weer over.
Die kans is op dit moment heel klein (minder dan 1 op de miljoen mensen). Ook is de kans op ziekte en verspreiden van de bacterie niet voor alle leeftijdsgroepen gelijk. Onder kinderen in de basisschoolleeftijd worden nauwelijks ziektegevallen vastgesteld.
Hoe kun je het herkennen? Er zijn enerzijds klachten veroorzaakt door de infectie, en anderzijds tekens van aantasting van hersenweefsel. De infectie veroorzaakt meestal milde griepachtige klachten zoals plotse hoofdpijn, pijnlijke gewrichten en spieren, vermoeidheid en koorts.
Wat doe je bij hersenvliesontsteking? Bel of laat 112 bellen bij koortsstuipen. Bel direct de spoedlijn van de huisarts of huisartsenpost als iemand ziek is, suf lijkt en vlekjes op de huid heeft. Zorg dat het slachtoffer zijn warmte kwijt kan (gebruik geen deken, leg een nat washandje op het voorhoofd).
Er zijn aanwijzingen dat het coronavirus een virale hersenontsteking kan veroorzaken. Dit komt doordat op de hersenen dezelfde receptoren zitten als op de longen (de ACE-receptor). Een hersenontsteking kan leiden tot ernstig hersenletsel.
Meningeale prikkeling is te testen door het teken van Brudzinski (benen reflectoir buigen bij flexie van het hoofd), het teken van Kernig (hevige pijn die ontstaat bij het strekken van de gebogen knie) of de test van Vincent (recht houden van de rug bij zitten met gestrekte knieën).
Virale meningitis herstelt daarentegen vaak spontaan en heeft zelden een fatale afloop. Met behandeling is de mortaliteit (risico op overlijden) door bacteriële meningitis afhankelijk van de leeftijd van de patiënt en de onderliggende oorzaak. Bij pasgeborenen kan 20–30% aan bacteriële meningitis overlijden.
De acute fase van een encefalitis met ernstige symptomen duurt ongeveer een week (soms langer). Sommige patiënten kunnen zich niets van deze periode herinneren. Tijdens behandeling met medicatie zijn patiënten vaak in ziekenhuis zijn. Afhankelijk van het herstel kan er daarna revalidatie thuis of elders nodig zijn.
Uw kind heeft erge hoofdpijn met 1 of meer van deze klachten: koorts, een pijnlijke of stijve nek, rode vlekjes, sufheid of overgeven (braken). Uw kind heeft erge hoofdpijn na een klap of een val op het hoofd.
Het virus zit in de keel van iemand die besmet is. Door hoesten en niezen komen kleine druppeltjes met het virus in de lucht. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken. Het virus zit ook in de ontlasting van iemand die het virus bij zich draagt.
Je arts zal de diagnose van meningitis vermoeden aan de hand van de ziektetekenen die je vertoont. Hij zal je in dat geval dringend doorsturen naar de specialist voor een bloedonderzoek en lumbaalpunctie. Hierbij wordt wat ruggenmergvocht afgenomen voor verder onderzoek.
Nekstijfheid of nekkramp is het onvermogen om de kin op de borst te leggen en is een symptoom van prikkeling van de hersenvliezen. Nekstijfheid is niet het zelfde als een stijve nek: bij een stijve nek is naar links en rechts draaien van het hoofd pijnlijk, net als het op de borst leggen van de kin.
Een stijve nek is in sommige gevallen na een aantal dagen voorbij, maar het kan twee tot zes weken aanhouden voordat de stijfheid in de nek helemaal over is. Mochten jouw klachten niet over gaan of worden de klachten juist erger worden, dan kan er een andere oorzaak voor de klachten bestaan.
Klachten bij een hersenontsteking/encefalitis. De ziekte begint meestal met hoge koorts en verschijnselen van griep. Binnen een tot enkele dagen krijgt de patiënt ernstige klachten als epileptische aanvallen, bewustzijnsdaling, halfzijdige verlamming, problemen met zien en afasie.
Diagnose van een hersenontsteking
Een hersenontsteking begint meestal met veranderingen in je gedrag, problemen met denken en epilepsie. Ook kun je in de war zijn. Bij een erge ontsteking ontstaan er binnen een paar dagen ernstige klachten. Je kan dan ook problemen krijgen met zien, praten, lopen en wakker blijven.
Bij een hersenvliesontsteking heeft u een ontsteking van de vliezen die om uw hersenen en uw ruggenmerg liggen. De grens tussen hersenvliesontsteking en hersenontsteking is onscherp. Bij een hersenontsteking zijn namelijk ook vaak de hersenvliezen ontstoken.
Net zoals bij andere infectieziekten, kun je ook je voorzorgen nemen om de verspreiding van de betrokken bacteriën en virussen te beperken. Was regelmatig je handen met water en zeep. Breng je vingers zo weinig mogelijk naar je mond of ogen. Bedek bij het hoesten en niezen steeds je mond en neus.
Gevolgen van meningitis
Restverschijnselen zijn mogelijk. Het zal dan vooral gaan om onzichtbare gevolgen, zoals cognitieve problemen, taalstoornissen of gedragsproblemen. Ook gehoorschade en epilepsie kunnen optreden als gevolg van de infectie.
Het aantal gevallen veroorzaakt door Haemophilus influenzae type b was in 1990 nog 40-60 per 100.000 inwoners per jaar en is nu minder dan 1 per 100.000 inwoners per jaar. Meningitis veroorzaakt door pneumokokken komt ook steeds minder voor, met per jaar 1-2 gevallen per 100.000 kinderen jonger dan 15 jaar.