Achteruitgang in de hersenen
Bij dementie gaan de zenuwcellen in de hersenen kapot. Soms gaan niet de zenuwcellen zelf kapot, maar de verbindingen tussen de cellen. Het is ook mogelijk dat de cellen en de verbindingen het niet meer goed doen. Door deze afname van cellen functioneren de hersenen steeds minder goed.
De eerste verschijnselen van dementie verschillen per persoon en per ziekte. Het valt op dat iemand terugkerende geheugenklachten, gedragsproblemen en veranderingen in karakter heeft. Iemand heeft bijvoorbeeld moeite om te onthouden welke dag het is, of wordt sneller boos.
Deze vorm van dementie ontstaat doordat hersencellen in de frontaalkwab (gedragsgebied) en de temporaalkwab (taalgebied) afsterven. Taal en spraak kunnen dus ook aangetast zijn. De eerste verschijnselen zijn afhankelijk van de plaats in de hersenen waar de schade optreedt.
De ziekte van Alzheimer begint vaak in het geheugengebied en verspreidt zich daarna. Hoe meer hersendelen aangetast raken, hoe meer symptomen de persoon met dementie heeft. Denk hierbij aan moeite om emoties te beheersen, moeite om mensen en dingen te herkennen, en moeite met praten en taal.
De plek waar zenuwcellen bij alzheimer vaak als eerst kapotgaan is de hippocampus. Dit is een klein hersengebied gelegen in de slaapkwab of 'temporale kwab'. Door beschadiging van de hippocampus kan iemand moeilijker nieuwe dingen onthouden. >
Alzheimer is meestal makkelijker uit te sluiten door de alzheimereiwitten amyloid en tau te onderzoeken met een MRI- of PET-scan. Voor FTD zijn er nog geen testen die absolute zekerheid geven. Maar in combinatie met MRI en neuropsychologisch onderzoek is de diagnose met biomarkers makkelijker en sneller te stellen.
De ziekte van Alzheimer is een vorm van dementie. 70% van de mensen met dementie heeft alzheimer. Daarmee is de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende vorm van dementie. Alzheimer start in de hippocampus, diep in de hersenen.
Hippocampus: het geheugengebied
Bij de ziekte van Alzheimer is de hippocampus vaak één van de eerst aangedane gebieden in de hersenen. Dit kleine hersengebiedje, in de vorm van een zeepaardje, zit in de slaapkwab of 'temporale kwab'. Deze hersenkwab zit aan de zijkant van het brein.
Stress en dementie
Stress verhoogt de productie van stresshormonen, beschadigt de hippocampus, beïnvloedt leer- en geheugenprocessen en verlaagt de afweer. Al deze factoren zijn al eens in verband gebracht met dementie. Stresshormonen kunnen nog jaren na traumatische ervaringen in het bloed worden gevonden.
De diagnose wordt gemiddeld na zo'n 14 maanden gesteld. Gedurende het ziekteproces neemt zowel het aantal klachten als de ernst van de klachten toe. Hoewel dit ziekteproces per persoon verschilt, zijn er grofweg drie fasen van dementie: de vroege fase, de middenfase en de late fase.
Snelheid van het verloop van Alzheimer
Hoe snel de ziekte verloopt, verschilt per persoon. Globaal kunnen we wel de volgende schattingen maken: Fase 1: 2-3 jaar. Fase 2 en 3: +/- 2 jaar.
'Iemand met hoge bloeddruk kan ook tientallen van die vlekjes hebben, en ook als het geen MS is, zijn witte vlekjes over het algemeen geen goed nieuws. Het zijn bloedvaten die moeite hebben om bloed naar een bepaald gebied te brengen.
Als er amyloïd is opgehoopt in de hersenen, zullen deze door de radioactieve stof zichtbaar worden op de scan. De arts ziet beter of er sprake is van alzheimer of een andere vorm van dementie.
Een wittestofafwijking (WSA) is de term voor een bevinding op een hersenscan. Een 'radiologische bevinding van witte vlekjes'.
Nachtrust mensen met dementie verbeteren
Ze functioneren minder goed en het kan zorgen voor eiwitopstapeling en daardoor verdere achteruitgang. Mensen met dementie worden overdag vaak minder actief en vallen dan soms zelfs in slaap. Door die 'middagdutjes' zijn ze 's avonds niet moe genoeg om goed te kunnen slapen.
Volgens vele onderzoekers is het zogenaamde amyloid eiwit dé oorzaak van de ziekte van Alzheimer. Dit giftige eiwit klontert samen tussen de hersencellen.
Wat kun je beter niet doen? Probeer jouw naaste niet te veel te corrigeren of tegen te spreken. Dat confronteert de persoon met dementie met wat hij niet meer weet of kan. Hard praten, snel praten of juist fluisteren.
De bloedtest toont een eiwit aan dat exclusief voorkomt bij de ziekte van Alzheimer. De test kan dus niet uitsluiten dat iemand aan een andere vorm van dementie lijdt. Daarom zijn er verschillende testen nodig om te kijken of iemand dementie heeft, en zo ja, welke vorm van dementie hij heeft.
Indeling fases van dementie
Een andere veel gebruikte indeling is de omschrijving van de vier fases van ik-beleving bij dementie; de bedreigde ik of cognitieve fase; de verdwaalde ik of emotionele fase; de verborgen ik of psychomotore fase; de verzonken ik of zintuiglijke ervaring.
De specialist doet neurologisch en neuropsychologisch onderzoek om de diagnose dementie te bevestigen. Eventueel wordt aanvullend onderzoek gedaan, bijvoorbeeld met een MRI-scan. Ook zal de specialist de ziekte vaststellen die de dementie veroorzaakt, zoals de ziekte van Alzheimer.
De ziekte van Alzheimer is meestal niet erfelijk. Door toeval kunnen meerdere mensen uit dezelfde familie de ziekte van Alzheimer krijgen. Heb je een vader, moeder, broer of zus die na het 65e levensjaar de ziekte van Alzheimer kreeg? Dan heb je een iets groter risico om zelf alzheimer te krijgen.
Daarnaast is iemand die zich in een vergevorderd stadium van dementie bevindt, veel kwetsbaarder om te overlijden aan een beroerte, hart- en vaatziekten of kanker. Dementie is een ziekte die niet te genezen is en toeneemt in ernst.
Vergeetachtigheid, geheugenverlies en dementie zijn niet hetzelfde. Vergeetachtigheid is een onschuldig verschijnsel waarbij iemand zich tijdelijk iets niet kan herinneren. Bij geheugenverlies zijn er herinneringen en informatie echt uit het geheugen verdwenen.