Een melanoom heeft verschillende tinten bruin, roze, rood en zelfs zwart. Een pigmentvlek tot 6 mm diameter is meestal onschuldig. Is de vlek groter, dan moet je opletten. Is de vlek alleen maar gegroeid zonder dat er andere veranderingen waren (A,B of C), dan is ze meestal onschuldig.
Hoe herken ik een kwaadaardige moedervlek ? De moedervlek mag niet a-symmetrisch groeien; d.w.z de ene helft ziet er anders uit dan de andere helft van de vlek. Een moedervlek mag niet van kleur of kleursamenstelling veranderen. Bij een melanoom zien we vaak verschillende tinten, bruin, zwart, wit, blauw of rood.
In principe zijn pigmentvlekken niet gevaarlijk. Denk bijvoorbeeld aan 'ouderdomsvlekken', een zwangerschapsmasker of pigmentvlekken die door beschadigingen van de huid zijn ontstaan. Houd ze wel goed in de gaten.
Symptomen. De meest voorkomende aanwijzing voor huidkanker is een verandering op uw huid, zoals een ruw plekje dat niet weggaat, een wondje dat niet geneest of een verandering in de kleur of grootte van een al bestaande huidafwijking, zoals een moedervlek. Niet alle vormen van huidkanker zien er hetzelfde uit.
Rond het tweede levensjaar worden de pigmentvlekken meestal donkerder en dus beter zichtbaar. Vaak groeien ze bij het groter worden mee. Heb je een donkere huid? Dan is de kans op café-au-lait vlekken groter.
Een melanoom op tijd herkennen is belangrijk. Meestal verschijnt er plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid die snel groeit. Deze vlek lijkt in het begin vaak op een moedervlek, maar valt vaak op door een snelle groei, een grillige vorm of meerdere kleuren.
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Ouderdomsvlekken komen evenveel bij mannen en vrouwen voor. Hoewel de meeste vlekken pas na je 50ste jaar ontstaan kun je ze soms ook op jongere leeftijd zien verschijnen, vanaf je 30ste jaar al. Ouderdomsvlekken zijn onschuldig en zullen later nooit kwaadaardig worden.
Bij de vroegdiagnostiek van melanomen inspecteert de huisarts de huidafwijking op kenmerken die op maligniteit kunnen wijzen. Hierbij komen veel kenmerken uit de klinische diagnostiek van AN aan bod, die men echter anders moet wegen: Asymmetrie: grilligheid van vorm pleit voor een melanoom.
Denk aan plekjes die binnen korte tijd ontstaan, bloeden, jeuken, een korstje hebben, of veranderen van vorm of kleur. Onderzoek je lichaam regelmatig op vreemde plekjes, bultjes of veranderende moedervlekken.
Oorzaken en symptomen basaalcelcarcinoom
Het begint vaak als een glad, glazig knobbeltje waar soms kleine bloedvaatjes in te zien zijn. Het knobbeltje kan ook bruin van kleur zijn. Na verloop van tijd kan dit knobbeltje open gaan en bloeden waarna zich een zweertje vormt.
Een moedervlek mag niet van kleur of kleursamenstelling veranderen. Bij een melanoom zien we vaak verschillende tinten, bruin, zwart, wit, blauw of rood. Wanneer de vlek groter wordt dan 6 mm in doorsnee is het vaak verdacht. Dit is echter een erg arbitraire grens.
Ook een snelle verandering op de huid, een donkergrijs of donkerblauw 'bobbeltje' in de moedervlek, een nieuwe gepigmenteerde band onder de nagel of iets wat onder de nagel groeit, is een reden om een arts te consulteren.
Sommige pigmentvlekken zijn te behandelen met een IPL-behandeling. Andere pigmentvlekken zijn door de dermatoloog te behandelen door bevriezing. De dermatoloog en huidtherapeut adviseren welke behandeling geschikt is.
Dit worden ook wel zonnevlekken of levervlekken genoemd. In medische termen 'zonne-lentigo', pigmentaties veroorzaakt door een combinatie van genetische en blootstelling aan de zon. Ze verschijnen vaak op de rug van de handen en het gezicht, maar nooit op zon-beschermde gebieden zoals de billen.
Bruine vlekken op handen, ook wel ouderdomsvlekken of levervlekken genoemd kunnen snel worden verwijderd met een laserbehandeling of medische peeling. Bij een laserbehandeling wordt er een verkoelende laag gel op de huid gebracht. Vervolgens worden er lichtflitsen gezet op de pigmentvlekken.
Er zijn verschillende soorten huidkanker, waarvan het melanoom de gevaarlijkste vorm is. Als cellen in de huid ongecontroleerd gaan delen, kan er een kwaadaardige tumor ontstaan. Een kwaadaardige huidtumor kan blijven groeien en uitzaaien, waardoor andere delen van het lichaam kunnen worden aangetast.
Let bij de controle vooral op de volgende plekken: nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop. wondjes die niet goed genezen. bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
Wat is de overleving van melanoom? Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 90 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker. Jouw vooruitzichten kunnen anders zijn dan het gemiddelde.
Melanomen kunnen overal op de huid voorkomen, maar zij ontstaan het vaakst op delen van de huid die aan zonlicht worden blootgesteld. Bij vrouwen komen melanomen vaker voor op de benen; bij mannen vooral op de rug.
De oorzaak: overproductie van melanine, het pigment dat verantwoordelijk is voor huid- en haarkleur. Dit kan resulteren in donkere vlekken op de huid. Pigmentvlekken worden dus veroorzaakt door een overmatige productie van melanine. Het beschermt de huid tegen schadelijke UV-strale en absorbeert de warmte van de zon.
Pigmentvlekken gaan in de meeste gevallen niet vanzelf weg, maar ze zijn wel goed te behandelen. Met de laser kunnen we de overproductie van pigmentcellen in de huid afbreken, zodat de verkleuring verdwijnt. Naast een laserbehandeling kan ook een chemische peeling of een crème oplossing bieden.
Vitamine C kan de overmatige productie van melanine door het enzym tyrosinase onderdrukken. Hierdoor kunnen pigmentvlekken worden voorkomen. Vitamine C is een sterk anti oxidant en kan reeds bestaand pigment ophelderen.
Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen 'gave' huid. Een melanoom komt steeds vaker voor, vooral bij mensen met een blanke huid. In Nederland worden per jaar bijna 3000 nieuwe melanomen (ongeveer 10% van alle gevallen van huidkanker) ontdekt.