Een kind met bruine ogen van ouders met blauwe ogen? Onmogelijk, dat moet er eentje van de melkboer zijn. Nieuw genetisch onderzoek laat zien dat die theorie in de prullenbak kan.
Bruin is dominant
Dat betekent echter niet dat een baby van iemand met blauwe ogen en iemand met bruine ogen automatisch bruine ogen krijgt. Er wordt namelijk van beide ouders één gen doorgegeven. De ouder met bruine ogen kan een gen voor bruine ogen en blauwe ogen hebben.
Heb jij of je partner bruine ogen? Dan is er een grote kans dat jou kind ook bruine ogen krijgt, want zoals je waarschijnlijk nog weet vanuit je biologie les, is bruin een dominante kleur en zal deze hoogstwaarschijnlijk te zien zijn bij je baby.
Zo'n 90% van wereldbevolking heeft bruine ogen. De andere 10% heeft blauwe, grijze of groene ogen. Het zou dus wel heel bizar zijn als de kleur van je ogen iets over je karakter zegt.
En wat nu als beide ouders een gemuteerd gen hebben? Dan is de kans op een kind met blauwe ogen vijfentwintig procent. Omdat het gemuteerde gen het niet wint van een werkend gen voor bruine ogen, is er een grote kans dat het gemuteerde gen door de generaties heen verloren gaat.
Wereldwijd is bruin de meest voorkomende oogkleur, gevolgd door blauw. Groen is het meest zeldzaam.
Blijkbaar zijn blauwe ogen wetenschappelijk gezien het meest aantrekkelijk. Onze lijst bestond voor 23,25% uit blauwogige knapperds, terwijl slechts 9% van de mensen blauwe ogen heeft. Als je een man bent met blauwe ogen, heb je drie keer zoveel kans om op de lijst 'Meest sexy mensen aller tijden' te komen.
Het gen voor bruine ogen (A) is dominant ten opzichte van het gen voor blauwe ogen (a). Dit betekent dat als je van je moeder het gen voor bruine ogen (A) krijgt en van je vader het gen voor blauwe ogen (a), je bruine ogen (Aa) zult hebben. Het bruine gen overheerst.
Blauwe ogen: extravert & energiek
De mensen met blauwe ogen hebben dus altijd bepaalde overeenkomsten omdat ze een stukje DNA hebben wat overeenkomt. Doordat de ogen minder pigment bevatten, kunnen ze ook minder goed tegen licht.
Oogkleur is erfelijk. Je genen bepalen je oogkleur. Van elk gen erf je altijd twee kopieën: één van je vader en één van je moeder. Er zijn veel genen bekend die invloed hebben op die kleur.
Hazel ogen hebben van allerlei tinten in zich, waardoor ze niet echt blauw, grijs, groen of bruin te noemen zijn. Volgens wetenschappers is hazel een mix van bruin en groen of een mix van blauw en groen, afhankelijk van het licht (White en Rabago-Smith, 2011).
Het zit in de familie
Vroeger had iedereen bruine ogen, maar ongeveer tienduizend jaar geleden werd er in Europa dankzij een genetische mutatie de eerste persoon met blauwe ogen geboren. Er zijn nu zo'n 150 miljoen mensen (2,2% van de wereldbevolking) met blauwe ogen op de wereld.
Genetische opbouw
Minstens twee genenparen sturen de kleur van menselijk haar. Eén gen, het bruin/blond-paar, heeft een dominant bruin allel en een recessief blond allel. Als iemand drager is van het bruine allel, dan zal deze persoon bruin haar hebben; zo niet, dan is hij blond.
In principe verandert de oogkleur van volwassenen niet vanzelf. Wel worden de meeste baby's geboren met blauwe ogen. Ook baby's die later bruine ogen krijgen. Onder invloed van zaken als zonlicht en de eigen genen, kunnen er tijdens iemands leven wel kleine veranderingen in oogkleur plaatsvinden.
Onze genen geven aan een cel in de iris door hoeveel van het donkere pigment melanine moet worden aangemaakt. Hoe meer melanine er wordt geproduceerd, hoe donkerder je oogkleur. Genen die zorgen voor een hogere concentratie melanine, zorgen voor bruine ogen.
Wat een blauwe oogkleur over je karakter zegt? Vaak worden mensen met blauwe ogen als hoffelijk en sexy gezien, maar niet als intelligent. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat dat waar is. Blauwogige mensen hebben vaak een sterke innerlijke kracht en kunnen mensen goed aanvoelen.
Blauwe ogen
De blauwe kleur komt alleen naar voren als er geen dominant gen aanwezig is. Ten opzichte van blauwe ogen zijn de genen voor zowel bruine als groene ogen dominant. Zijn de genen voor deze kleuren niet aanwezig? Dan krijgt je kindje blauwe ogen.
Volgens de wetenschap is het geen fabeltje dat blauwe ogen gevoeliger zijn voor fel zonlicht. Een onderzoek van Pennstate University wijst uit dat mensen met donkere ogen meer van het pigment melanine in hun kijkers hebben. Het pigment zorgt niet alleen voor de donkere kleur, het houdt ook meer licht tegen.
Bruine ogen hebben het meeste pigment, blauwe ogen het minste en groene ogen zitten ertussenin. Bruin is wereldwijd de meest voorkomende oogkleur, gevolgd door blauw, grijs en de zeldzaamste oogkleur is groen.
Je erft je genen van je ouders. Van elk gen erf je twee kopieën: één van je vader en één van je moeder. Ook de genen van je grootouders en verre voorouders hebben invloed op de kleur van je huid. Binnen een gezin kan de huidskleur dus verschillen.
Genen kunnen dominant of recessief zijn, dat wil zeggen dat ze al dan niet overheersen. Het gen wat overheersend is bepaald of bij het kind de eigenschap van dit gen ook zichtbaar is. Zo overheerst het gen voor bruine ogen over het gen voor blauwe ogen.
Violette ogen
De combinatie van deze rode kleur door de reflectie van de bloedvaten met de blauwe kleur van de iris door het gebrek aan melanine zorgt voor de violette oogkleur. Minder dan één procent van de wereldbevolking worden geboren met violette ogen.
Toch ging de voorkeur van de mannen uit naar de kleur blauw. Volgens onderzoek vinden 40,2% van de mannen een blauwe oogkleur het mooist bij een vrouw. Dit komt omdat mannen een lichte oogkleur mooier zouden vinden dan een donkere. Bruine ogen kwam op de tweede plek met 29,2% en groene ogen op de derde plek met 17,5%.
Dieren die het allerbeste kunnen zien dat zijn de uilen. Ze kunnen net zo scherp zien als roofvogels. Dat kunnen ze bovendien ook 's nachts. Alleen uilen kunnen niet met hun ogen draaien.