Volgens het wettelijk erfrecht erven neven en nichten nog steeds gewoon als u geen testament hebt en hun vader of moeder, uw broer of zus is vooroverleden. Deze nichten en neven erven dan door middel van het plaatsvervullingsrecht.
Kleinkinderen betalen meer erfbelasting en neven, nichten, ooms, tantes en erfgenamen die geen familie zijn, betalen het hoogste tarief. Het minimale percentage is 10% en het maximale percentage is 40%.
Het Nederlands erfrecht is gebaseerd op bloedverwantschap. Dit betekent, dat het naaste bloed oftewel de naaste familieleden erven. Wie zijn dit in het geval een alleenstaande zonder kinderen komt te overlijden? Dat zijn de ouders, broers en zussen.
In een testament zou u benoemd kunnen zijn als een erfgenaam, maar u kunt ook behoren tot de wettelijke erfgenamen van de overleden oom of tante. Dit kan het geval zijn als de overledene geen partner en kinderen had. De nalatenschap gaat vervolgens naar de ouders en broers en zussen van de overledene.
Alle andere familieleden, ouders, grootouders, broers, zusters, neven en nichten, hebben geen enkele mogelijkheid om zich tegen een onterving te verzetten. Onterven doe je door een testament te maken bij de notaris. In plaats van aan je familie, kun je in dat testament je nalatenschap toewijzen aan wie je maar wilt.
Zonder testament bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Daar zit een volgorde in. De eerste groep zijn je echtgenoot en je kinderen. Heb je die niet, dan je ouders en broers en zussen.
Bloedverwanten en echtgenoot / echtgenote
Alleen eigen familie kan dus volgens de wet erven. Schoondochters, schoonzonen, schoonzussen en zwagers zijn geen bloedverwanten van de overledene en kunnen daarom niet volgens de wettelijke regels van de overledene erven.
Doordat u schenkt, wordt uw erfenis kleiner. En daardoor betalen uw erfgenamen na uw overlijden minder erfbelasting. Zorg wel dat de schenking onder de jaarlijkse vrijstelling blijft, anders moet de ontvanger schenkbelasting betalen.
Indien u ongehuwd bent, geen geregistreerd partnerschap heeft en geen kinderen heeft, dan erven volgens de wet uw ouders en uw broers en zusters. Als u dit niet wenst, kunt u bij testament aangeven wie dan uw erfgenamen zijn. U bent geheel vrij om te bepalen wie uw erfgenamen zijn.
Geen partner of kinderen
Als de overledene geen partner had en ook geen (klein)kinderen (erfgenamen in groep 1), dan wordt gekeken of er ouders, broers of zussen, of hun afstammelingen, zijn (erfgenamen groep 2). Dit geldt ook als de partner en (klein)kinderen zijn overleden.
Hebt u geen kinderen? Zonder testament erft uw partner na uw overlijden uw erfenis. Als die vervolgens ook overlijdt, gaat de erfenis naar diens bloedverwanten. Naar ouders, broers, zussen en hun kinderen.
Schenk je een bedrag aan iemand anders dan je zoon of dochter? Dan mag je maximaal 2.274 euro belastingvrij schenken. Naast je kleinkind, (groot)ouders, broer/zus, neef/nicht en andere familieleden, mag je dit jaar ook vrienden en kennissen dus een belastingvrije schenking doen van 2.274 euro.
In 2021 mag je € 3.244 belastingvrij schenken aan een ander, bijvoorbeeld een kleinkind, een neef of nicht, een vriend of een lokale ondernemer. Dat was in 2020 nog € 2.208. De ontvanger beslist zelf wat hij of zij met het geld doet, er is dus geen verplicht bestedingsdoel.
Heeft je broer of zus een partner en/of kinderen, dan erven de echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen. Kleinkinderen erven als moeder of vader al is overleden. De kleinkinderen komen dan in de plaats van hun overleden ouder. Dit heet plaatsvervulling.
Als iemand zonder nabestaanden komt te overlijden, is - in eerste instantie - niemand verantwoordelijk. Wel kunnen mensen, vrienden, buren etc. actie ondernemen door voor de lijkbezorging zorg te dragen. Als niemand voor de lijkbezorging zorg draagt, is dat na een paar dagen een taak voor de gemeente.
Als een erfgenaam is overleden, onwaardig is, is onterfd of de erfenis heeft verworpen, neemt iemand anders zijn/haar plaats in. Dit heet plaatsvervulling. De plaats van de erfgenaam kan alleen worden overgenomen door zijn of haar kinderen.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
Als u een erfenis krijgt, hoort dit bij uw vermogen - ook al is deze nog niet onder de erfgenamen verdeeld. Over uw vermogen betaalt u misschien inkomstenbelasting. Lees hoe dat zit. Geef in uw aangifte inkomstenbelasting uw aandeel van de erfenis aan bij uw bezittingen en (eventueel) schulden.
Als overgeblevene van de En/of Betaalrekening blijft u, na overlijden van de mederekeninghouder, toegang houden tot de rekening. Bij hoge uitzondering kan een En/of Betaalrekening bij het overlijden van een van de rekeninghouders worden geblokkeerd.
Vaak is een testament opstellen in het voordeel van een nicht of neef een “duur” geschenk. Op wat de nicht of neef ontvangt uit het legaat, moet hij of zij doorgaans hoge belastingen betalen. Op 25.000 euro moet de neef in het voorbeeld bijvoorbeeld al 45% erfbelasting neertellen.
Het verwerpen van een erfenis gaat via de rechtbank. Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2022).