Apneu betekent letterlijk: geen lucht. Bij slaapapneu stopt de ademhaling regelmatig in de slaap gedurende 10 seconden of langer. Dat komt doordat de luchtwegen tijdelijk worden afgesloten (OSAS) of doordat de hersenen 'vergeten' de ademhaling te regelen (CSAS).
Een verkeerde ademhaling is te herkennen aan de volgende punten: U ademt regelmatig door uw mond. U moet regelmatig zuchten en/of gapen. Soms voelt u zich duizelig of licht in het hoofd.
Mensen klagen over een scala van klachten die variëren van borstkas gerelateerde klachten (zoals kortademigheid, een benauwd strak gevoel op de borst, pijn en steken op de borst) tot hoofdpijn, duizeligheid, tintelingen, krampen, buikpijn, angst en chronische vermoeidheid.
Er is namelijk geen enkel orgaan in het lichaam wat kan functioneren zonder zuurstof. Je kunt lange tijd zonder eten, enkele dagen zonder drinken, maar slechts enkele minuten zonder adem. Als je ademhaling stopt, stopt alles. Zuurstof is de belangrijkste voeding voor alle lichaamscellen.
Het is mogelijk dat u daardoor last hebt van hyperventilatie of disfunctioneel ademen. Het gevoel van niet genoeg lucht krijgen kan angstig maken en de klacht verergeren. Er is sprake van een oppervlakkige ademhaling en er is geen beheersing over de grote ademspier, het diafragma.
Acute hyperventilatie kan worden veroorzaakt door angst- of paniekaanvallen of door te hoge inspanning. Chronische hyperventilatie is minder herkenbaar. Bij chronische (vaak verborgen) hyperventilatie is de ademhaling voortdurend te diep.
Vaak wordt gezegd dat we voor extra zuurstof dieper moeten inademen, maar dat is een misvatting. Met een diepe inademing neem je evenveel zuurstof op als met een lichte ademhaling. Je blaast er ook koolzuurgas mee weg, die juist nodig is om de zuurstof naar je lichaamscellen te vervoeren.
“De gemiddelde mens kan slechts 3 tot 5 minuten overleven zonder zuurstof”, zegt professor inspanningsfysiologie Jan Bourgois (UGent). "Daarna is er hersenschade en ga je dood." Toch kunnen sommige mensen veel langer hun adem inhouden.
0-5 ademstops per uur: geen OSAS. 5-15 ademstops per uur: licht OSAS. 15-30 ademstops per uur: matig ernstig OSAS. Meer dan 30 ademstops per uur: ernstig OSAS.
Wanneer mensen aan het sterven zijn is een stokkende ademhaling een teken dat de dood dichterbij komt. De ademhaling kan stil vallen en daarna weer met een diepe zucht op gang komen. De tijd tussen de ademteugen wordt langer en langer, dit kan soms oplopen tot wel 30 seconden.
De symptomen variëren van ademtekort tot duizeligheid en hartkloppingen. Deze fysieke sensaties kunnen soms zomaar ontstaan en leiden tot een vermindering van de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Deze functiestoornis komt wereldwijd veel voor, maar er is nog veel onderzoek nodig.
Aan de hand van casulstiek en literatuurgegevens wordt aannemelijk gemaakt dat dit niet altijd het geval is: hyperventilatie kan leiden tot ischemie van de hartspier en daarmee waar- schijnlijk bijdragen aan angina pectoris, hartinfarct en acute hartdood.
Daar waar tachypneu slaat op het aanhoudend te vlug en te oppervlakkig ademen tijdens de slaap, gaat acute hyperventilatie tijdens de slaap over plotse aanvallen of episodes van te vlugge, te intense en te diepe ademhaling (net zoals bij hyperventilatie overdag).
Chantal Driesen legt uit: 'De longen reageren overmatig op prikkels, zoals temperatuurwisselingen, stof en pollen. Stress is ook zo'n prikkel. Hierdoor knijpen de spiertjes om de luchtwegen te sterk samen, waardoor je je heel benauwd kunt voelen.
Kortademigheid kan ook veroorzaakt worden door hyperventilatie, wat meestal vrij onschuldig is. Hyperventilatie is vaak het gevolg van angst of stress, waardoor je snel gaat ademhalen of diep gaat zuchten.
"Je neus is bedoeld om door te ademen. Deze hoort bij je luchtwegen, terwijl je mond onderdeel is van je spijsverteringskanaal." Eigenhuis legt uit dat we, in ongezonde situaties zoals bijvoorbeeld stress of een slechte conditie of leef- en eetgewoontes, sneller geneigd zijn door onze mond te ademen.
Slaapapneu is een vervelende kwaal die helaas niet te 'genezen' is: alle behandelingen zijn in zekere zin symptoombestrijding. De behandelingen verminderen dus het aantal ademstops dat u hebt tijdens uw slaap, maar als u stopt met de behandeling, zullen de apneus in alle hevigheid terugkeren.
De meeste mensen stoppen wel eens kortdurend met ademen tijdens de slaap. Pas als dit vaak voorkomt en tot klachten leidt spreken we van slaap apneu. Slaap apneu betekent letterlijk: tijdelijk stoppen met ademen tijdens de slaap. Bij obstructief slaap apneu (OSA) komt dit door een obstructie in de keel.
'Sleep choking'-syndroom
De patiënt wordt plotseling wakker met een intens gevoel van kortademigheid en het gevoel alsof hij stikt. Zulke episodes treden bijna iedere nacht op en soms vaker in één nacht. De patiënt is direct wakker en heeft grote angst, soms het gevoel dood te gaan. Het angstgevoel neemt vrij vlot af.
Bij mensen die gaan sterven is een stokkende en onregelmatige ademhaling meestal een teken dat de dood snel dichterbij komt. De ademhaling valt dan regelmatig stil om daarna met een diepe zucht weer opgang te komen. De tijd tussen de ademteugen wordt langer en langer, soms wel tot een halve minuut.
Het lichaam laat methaanthiol vrij gedurende het ontbindingsproces. Methaanthiol ruikt naar zweetvoeten en rotte witte kool. Dimethyldisulfide is een stinkend gas dat voortkomt via vele bronnen, zoals bacteriën, schimmels, planten, en dieren.
Ook al begrijpt de stervende waarschijnlijk niet alles meer wat wordt gezegd, waarschijnlijk hoort hij wel alles en blijft hij tot op het laatst gevoelig voor geluid. Rust rondom de stervende is belangrijk: niet teveel mensen tegelijk rond het bed en geen harde stemmen of geluiden.
Mensen met beginnend COPD hoesten veel. Het begint vaak met een zogeheten 'rokershoestje'. Daarbij wordt nogal eens slijm opgehoest. Sommigen hebben ook last van kortademigheid of een piepende ademhaling tijdens inspanning.
Probeer rustig te ademen: 3 seconden in en 6 seconden uit. Of ga iets doen als uw ademhaling in de war is, bijvoorbeeld kniebuigingen en praten met iemand. In een papieren of plastic zak ademen helpt niet. De fysiotherapeut kan helpen bij ademhalings-oefeningen.
Als je weet dat de klachten die je hebt, zijn ontstaan door een disfunctionele ademhaling, dan kun je er heel goed wat aan gaan doen. Met ademhalingsoefeningen leer je hoe je jouw ademhaling kan sturen. Maar ook ontspanningsoefeningen kunnen je soms heel goed helpen. En vergeet sporten en bewegen niet!