Coeliakie wordt vastgesteld met een bloedonderzoek. Een bloedtest kan vaststellen of er antistoffen tegen gluten in het bloed aanwezig zijn. Bij volwassenen wordt ook het dunne darmslijmvlies onderzocht. Als de diagnose coeliakie is vastgesteld bestaat de behandeling uit het volgen van een levenslang glutenvrij dieet.
Coeliakie geeft vooral darmklachten, zoals buikpijn en diarree. Als een kind slecht groeit en vermagert, kan dat op coeliakie wijzen. De ziekte wordt vastgesteld met bloedonderzoek en onderzoek van darmslijmvlies. De enige behandeling is eten zonder gluten.
Coeliakie kan zich overal in het lichaam uiten, zoals in de spijsvertering, huid, gewrichten en hersenen. Iemand die ziek is door het eten van gluten kan o.a. last hebben van diarree, verstopping, gewichtsverlies of juist overgewicht.
Al deze testen werken volgens hetzelfde principe: door middel van een prik in je vinger wordt er een klein beetje bloed afgenomen. Daarna controleert de test of er TG2 antistoffen in je bloed zitten (antistoffen tegen gluten ). De test werkt net als een zwangerschapstest: bij twee streepjes is de testuitslag positief.
Direct na het eten van een product met gluten, waaronder brood, kunnen klachten ontstaan zoals misselijkheid, een opgezette buik, buikpijn, energietekort, diarree of juist verstopping. Wanneer je elke keer nadat je iets met gluten eet, last hebt van buikpijn of een andere klacht, dan kan dit duiden op coeliakie.
Roomboter, melk, naturel yoghurt of kwark, room, verse kaas zoals ricotta, mascarpone, mozzarella, Parmezaanse kaas, Nederlandse harde kazen van koe, geit of schaap zijn glutenvrij.
Als een van je ouders coeliakie heeft, dan heb jij een verhoogde kans op coeliakie met ongeveer 10 tot 15 procent. Maar daarbij zijn er ook veel mensen die geen aanwijsbare erfelijke verbanden hebben met deze ziekte. Bij hen kan het dus inderdaad 'zomaar' ontstaan.
Gluten is een mengsel van eiwitten dat van nature voorkomt in bepaalde granen. Voorheen werd coeliakie ook wel glutenintolerantie genoemd. Dit is een verkeerde benaming omdat coeliakie dus een auto-immuunziekte is en geen glutenallergie of -intolerantie.
De diagnose kan op verschillende leeftijden gesteld worden. In de meeste gevallen gebeurt dit bij kinderen tussen de 6 en 10 jaar of bij volwassenen tussen de 20 en 40 jaar. Het is nog onduidelijk of deze tweede groep mogelijk al langere tijd coeliakie heeft of dat de aandoening zelf op latere leeftijd ontstaat.
Sommige personen krijgen direct klachten, bij anderen komen de klachten na een aantal dagen opzetten. Iemand met glutensensitiviteit zal waarschijnlijk minder heftig reageren op het binnenkrijgen van gluten dan iemand met coeliakie die per ongeluk gluten gegeten heeft.
Haver is van nature glutenvrij. Maar in de Europese wetgeving via de Verordening EG Nr. 828/2014 staat dat haver een glutenbevattende graansoort is. Dat is opmerkelijk omdat haver van nature geen gluten bevat.
Zilvervliesrijst en aardappelen zijn van nature glutenvrij en kun je gewoon eten. Ook glutenvrije granen, zoals gierst, teff, quinoa en boekweit zijn geschikt.
#3: verlichting van darmklachten. Het is logisch om glutenvrij te eten bij glutensensitiviteit en coeliakie. Maar ook bij een opgeblazen gevoel, obstipatie of winderigheid kan een glutenvrij dieet uitkomst bieden. Deze soms onverklaarbare klachten worden vaak bestempeld als prikkelbaar darm syndroom (PDS).
Coeliakie kan ook aanwezig zijn bij mensen met weinig of geen klachten. Bij familieleden van mensen met coeliakie, die immers een groter risico lopen op coeliakie, kan deze ziekte daarom alleen gediagnosticeerd worden door gericht onderzoek.
In rijst zit géén gluten. Alle soorten rijst, en ook veel andere producten van Lassie, zoals quinoa en peulvruchten, geven dus geen problemen als je niet tegen gluten kan. Twijfel je?
Coeliakie en kans op overlijden
Mensen met gediagnosticeerde coeliakie hebben géén verhoogd overlijdensrisico. Met andere woorden: coeliakiepatiënten sterven niet vroeger of later dan niet-patiënten. Dit wordt bevestigd door onderzoek.
Uit onderzoek van diverse instituten is gebleken dat mensen met coeliakie een verhoogd risico hebben op kanker. Hoe hoog dit risico exact is, is nog niet bekend. De meest voorkomende vorm is lymfeklierklanker, en dan met name de vorm in de dunne darm, bekend als enteropathy associated T-cell lymphoma (EATL).
De weg naar een juiste diagnose begint bij een bezoek aan de huisarts. Die kan met een simpele bloedtest vaststellen of antistoffen tegen gluten in het bloed zitten. Is dat het geval, dan is de kans op coeliakie groot.
Het steeds afgeven van cortisol bij het eten van gluten kan leiden tot bijnieruitputting. Aangezien je bijnieren hormonen produceren, kan dit dus voor een disbalans in je hormonen zorgen. Als je lichaam steeds stresshormonen produceert, kan dit ten koste gaan van de productie van bijvoorbeeld progesteron.
Gluten zitten in producten van tarwe, rogge, gerst of spelt. Ook worden meelsoorten met gluten in sommige producten als bindmiddel gebruikt, waardoor het ook niet ongewoon is dat er gluten zitten in vleeswaren, snoepjes, bouillon, sauzen of ijs.
Speltbrood niet glutenvrij!
De eiwitten van deze twee graanrassen lijken dus erg op elkaar. Om die reden kunnen veel mensen met een allergie voor tarwe ook geen spelt verdragen. De Europese Commissie heeft het verplicht gesteld om bij het gebruik van het ingrediënt spelt te verwijzen naar het allergeen tarwe.
Mensen met coeliakie zijn intolerant voor gluten. Het eten van gluten zorgt bij hen voor schade aan het slijmvlies van de dunne darm. Hierdoor kan iemand diarree, buikpijn en een opgezette buik krijgen.
Mensen met glutensensitiviteit krijgen klachten zoals buikpijn en vermoeidheid na het eten van graanproducten. Hoewel deze mensen geen aantoonbare coeliakie hebben, leidt het vermijden van glutenbevattende producten wel tot vermindering van de klachten.
Er bestaat geen enkel wetenschappelijk bewijs dat glutenvrij of glutenarm eten gezonder is voor mensen zonder een glutenintolerantie. Er bestaat ook geen enkel bewijs dat u van glutenvrij eten zult afvallen.
Ja, pindakaas is normaal gesproken een glutenvrij product. We moeten wel een kanttekening maken: sommige andere soorten of merken pindakaas bevatten mogelijk (sporen van) gluten. Door zogeheten 'kruisbestuiving' is het namelijk mogelijk dat er in sommige soorten pindakaas gluten zitten verstopt.