Waarschijnlijk openbaart zich een bipolaire stoornis bij 10% van de mensen na het 50ste levensjaar (Hirschfeld e.a., 2003). Dit hoofdstuk gaat over patiënten ouder dan 60 jaar met een bipolaire stoornis.
Waarschijnlijk openbaart zich een bipolaire stoornis bij 10% van de mensen na het 50ste levensjaar. Dit hoofdstuk gaat over patiënten ouder dan 60 jaar met een bipolaire stoornis.
Hoewel een eerste episode op elke leeftijd kan optreden, begint de stoornis meestal tussen het 15e en 24e jaar. Dit is voor mannen en vrouwen gelijk.
Dit zijn verschijnselen van een manische periode: U bent veel actiever en opgewekter dan u gewend bent. U wordt snel boos als iets niet gaat zoals u het wilt. U bent overdreven optimistisch.
Er is niet één oorzaak aan te wijzen voor manische depressiviteit. Vaak is het een combinatie van factoren. Wel is bekend dat iemand erfelijke aanleg kan hebben. Ook een lichamelijke ziekte, geneesmiddelenmisbruik, alcohol en drugs kunnen een rol spelen.
Een manie kan door allerlei factoren worden uitgelokt, maar het meest bekend is een gebrek aan slaap. Dat is vaak ook een eerste teken van manie: niet meer kunnen slapen omdat je hoofd niet stil wordt. Veel actiever worden dan bij je past is ook zo'n signaal, en niet stoppen met praten.
In een manische periode bent u veel opgewekter, actiever en zelfverzekerder dan u gewend bent. Of u voelt zich opgejaagd, doet dingen zonder er goed over na te denken en wordt sneller boos dan normaal. In een depressieve periode bent u somber en passief. U voelt zich waardeloos en heeft geen energie om dingen te doen.
Manie is een periode van overdreven opgewektheid, waarbij men de realiteit uit het oog verliest. Soms kunnen ingrijpende gebeurtenissen, zoals een bevalling of het overlijden van een naaste, een manie uitlokken. Vaak worden perioden van manie afgewisseld met perioden van depressie.
Ouderen hebben over het algemeen minder energie dan jongeren of volwassenen, maar als verminderde energie samengaat met een sombere stemming, is er kans op een dysthyme stoornis. Deze stoornis komt veel minder voor dan een depressie stoornis.
De meeste mensen hebben vaker en langer depressieve episodes dan manische episodes. Een manische episode duurt – zonder behandeling – gemiddeld twee maanden. Depressieve episodes gemiddeld twee tot vijf maanden (soms veel langer), en een gemengde episode duurt gemiddeld vijf tot twaalf maanden.
Zonder behandeling gaan beide stoornissen meestal vanzelf over, maar vooral depressies kunnen vele maanden, soms zelfs jaren voortduren. Bij een manie kunt u lichamelijk helemaal uitgeput raken. Dat kan soms levensgevaarlijk zijn. Een depressie is een belangrijke oorzaak van zelfmoordpogingen en zelfmoord.
Een bipolaire stoornis heeft veel weg van een borderline stoornis, maar de twee persoonlijkheidsstoornis zijn wel verschillend. Een van de grootste verschillen is dat bij een bipolaire stoornis de stemmingsveranderingen een stuk langer duren (weken tot maanden) dan bij een borderline stoornis (uren tot dagen).
Een bipolaire stoornis is niet te genezen, maar met medicijnen en therapie worden de klachten verminderd. De extreme stemmingswisselingen van manie en depressie nemen af en worden soms zelfs voorkomen. Dat gebeurt door een combinatie van: medicijnen.
Wat zijn kenmerken van bipolariteit? Kenmerken van een bipolaire stoornis kunnen heel verschillend zijn, deze stemmingsstoornis kent namelijk twee 'polen' van manie en depressie. Bij een manie ben je uitgelaten, hyperactief, niet te stuiten. Bij een depressie juist somber, heb je nergens interesse meer in.
een type 1-stoornis wordt gekenmerkt door manische, depressieve en gemengde periodes. een type 2-stoornis wordt gekenmerkt door hypomane en depressieve periodes.
Een bipolaire stoornis kan erfelijk zijn. Als een van je ouders deze stoornis heeft, is de kans 10% tot 15% dat jij er ook gevoelig voor bent. Er kunnen ook bepaalde dingen zijn die een manische of depressieve bui uitlokken.
Bij de 50-plusser (51-70 jaar) beginnen de jaren toch echt zichtbaar te worden. Veel mensen zijn al volledig grijs en ook zijn de rimpels een feit. De kinderen gaan (of zijn al) vaak de deur uit. De 50-plusser heeft over het algemeen wat meer beschikking over geld en vrije tijd dan de leeftijdscategorieën daarvoor.
Depressies kunnen zeer ingrijpende gevolgen hebben voor de persoon en hun omgeving. Naast het psychisch lijden en de beperkingen in het sociale leven van de cliënt, hebben depressies vaak grote gevolgen voor relaties. Partners kunnen overbelast worden of de relatie met de kinderen raakt mogelijk verstoord.
bejaarden / ouderen / senioren / 65+'ers
Zo zijn voor personen van gevorderde leeftijd (ouder dan 65 jaar), die gewoonlijk niet meer voor de kost hoeven te werken, aanduidingen als senioren, ouderen en bejaarden in omloop.
Mensen met een bipolaire stoornis kunnen extra gevoelig zijn deze bewegingsstoornissen. De modernere middelen kunnen bij een bipolaire stoornis wel als een antidepressivum werken. Bijwerking van deze medicijn is dat u er zwaarder van wordt.
Zorg ervoor dat u bij enkele mensen in uw omgeving uw hart kunt luchten. Probeer ook contact met mensen buitenom uw gezin te houden. Contact met mensen die hetzelfde meemaken, kan prettig zijn. U vindt ze bijvoorbeeld via de Vereniging Manisch-Depressieven en Betrokkenen (VMDB) en stichting Labyrint~In Perspectief.
Bij een ernstige manische episode zijn haloperidol, olanzapine, quetiapine of risperidon de middelen van eerste keus. Bij een ernstige depressieve episode zijn quetiapine óf de combinatie van olanzapine met fluoxetine (SSRI) de middelen van eerste keus.
Een manie ontstaat soms als begeleidend verschijnsel van een hersenstoornis zoals een hersenkneuzing, een gezwel, slagaderverkalking van de hersenvaten, ontsteking, vergiftiging of verslaving. De oorzaak van dergelijke manieën is onbekend.
Hypomanie en manie
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen de lichte vorm van manie, ook wel hypomanie genoemd en de ernstige vorm, de eigenlijke manie.
Het is een ernstig ziektebeeld dat gespecialiseerde zorg nodig heeft. Over het algemeen is een psychose goed te behandelen met medicijnen, goede voorlichting en soms psychotherapie. Bij een bipolaire stoornis kunnen de volgende symptomen optreden: Hallucinaties: waarnemingen zonder een externe prikkel.