Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Maracex, MS Contin, Oramorph en Sendolor en als het merkloze Morfine en Morfinesulfaat in tabletten, drank, zetpillen, injecties en infuusvloeistof.
€ 283,40 exclusief afleverkosten. Afleverkosten zijn de kosten die uw apotheker hanteert voor het leveren van het geneesmiddel.
Fentanyl, buprenorfine, oxycodon, hydromorfon, methadon of tapentadol. Deze medicijnen werken ongeveer even goed.
Hoe werkt morfine? Morfine en morfine-achtige medicijnen zorgen ervoor dat de pijngrens sterk verhoogd wordt. Het pijnsignaal komt minder hard aan in de hersenen, waardoor je minder pijn ervaart.
De zwaarste onder de soorten pijnstillers zijn de sterkwerkende opioïde pijnstillers zoals morfine zelf, oxycodon en fentanyl. Deze pijnstillers kunnen op verschillende manieren ingenomen worden.
De fysiotherapeut helpt u om rustig in beweging te komen én te blijven. In veel gevallen zal de arts ook een pijnstiller voorschrijven. Omdat paracetamol vaak goed werkt, is dat de eerste keus. Vermindert paracetamol de pijn onvoldoende, dan krijgt u een sterkere pijnstiller.
Zoals bij bijna ieder geneesmiddel dat langdurig wordt gebruikt, is er wel sprake van lichamelijke gewenning aan morfine. Dit is op zich niet schadelijk. Alleen als het gebruik van morfine plotseling wordt gestaakt, kan dat zogenaamde ontwenningsverschijnselen veroorzaken.
De overige 13 procent overlijdt tijdens de behandeling, bijvoorbeeld door een acute hartstilstand, of door een bloeding. De gemiddelde leeftijd van de onderzochte IC-patiëntenpopulatie is 70 jaar. Gemiddeld liggen zij 6,95 dagen op de IC. Vaak hebben zij drie tot vier organen die falen.
Morfine en morfineachtige pijnstillers kunnen bijwerkingen hebben, zoals verstopping, misselijkheid en overgeven, en sufheid. De meeste bijwerkingen gaan na een paar dagen tot weken vanzelf over. Wanneer de dosis verhoogd worden, komen deze bijwerkingen weer tijdelijk terug. Ook deze gaan weer over.
De veronderstelling dat morfine levensverkortend werkt, is niet juist. Morfine wordt niet gegeven om de dood te bespoedigen. Ongeveer 25% van de morfine wordt gebruikt door patiënten met langdurige, chronische ziekten zoals reuma. Morfine kan dus jaren achtereen als pijnstiller worden voorgeschreven.
Tramadol is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking. Artsen schrijven het voor bij plotselinge of langdurige hevige pijn. Soms schrijven artsen het voor bij seksuele stoornissen (voortijdige zaadlozing).
De hoogste score werd gehaald door de combinatie ibuprofen (400 of 200 mg) plus paracetamol (1000 of 500 mg). Interessant weetje: een kop sterke koffie bleek het effect van de meeste pijnstillers nog te versterken. Er werden geen noemenswaardige nevenwerkingen gemeld na eenmalige inname van de diverse pijnstillers.
Fentanyl is een morfinomimeticum, een stof met een werking analoog aan die van morfine. Het werkt echter vele malen sterker dan morfine (op gewichtsbasis ca. 80 maal).
Tramadol is een sterke pijnstiller die alleen op recept verkrijgbaar is bij de apotheek.
Aanpassing aan de pijn
De kans op verslaving aan morfine is gering. De reden dat de dosering van morfine wordt aangepast, is omdat de pijn of de kortademigheid toeneemt. Er is dan meer morfine nodig om de pijn te bestrijden. Daarbij is het goed te weten dat de dosering van morfine in principe geen bovengrens heeft.
Oxycodon (ook wel 'Oxycontin', 'Oxynorm' of 'oxy') is een sterke pijnstiller die mensen met kanker of veel pijn van de dokter krijgen. Deze pijnstiller krijgt iemand bijvoorbeeld na een zware operatie. Oxycodon kan erg verslavend zijn.
Volwassenen: Begindosering 10–30 mg 2×/dag, bij een lichaamsgewicht > 50 kg doorgaans 30 mg 2×/dag en bij een lichaamsgewicht < 50 kg, als ook bij ouderen, 20 mg 2×/dag; de dosering zo nodig verhogen met 30-50% op geleide van de pijn.
Combinatie van pijnstillers
Morfine of morfineachtige pijnstillers kunnen gebruikt worden in combinatie met paracetamol. Helpt paracetamol in combinatie met zo'n zeer sterke pijnstiller onvoldoende, dan kan de arts je ook nog een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) voorschrijven (zie eerder).
De richtlijnen schrijven 2,5 tot 5 milligram morfine voor als beginhoeveelheid om benauwdheid te bestrijden. Ik dien, als dat niet voldoende is, na vier uur weer 5 milligram toe. Ik dien nooit meer dan 20 milligram morfine toe. Als de benauwdheid blijft, krijgen patiënten meestal een permanent infuus.
Zo wordt soms gedacht dat toediening van morfine op geleide van pijn tot bespoediging van het levenseinde kan leiden. Ook wordt het toedienen van een hoge dosis morfine ten onrechte als een goede manier gezien om een euthanasie uit te voeren. Morfine is niet geschikt om de dood te bespoedigen of patiënten te sederen.
Artsen gaan er vaker dan nodig is van uit dat morfinegebruik in de stervensfase het levenseinde bespoedigt. Meestal wordt de dosering van morfine gedurende de laatste levensdagen niet of alleen geleidelijk opgehoogd; bij 2,1% van de patiënten is de dosering hoger dan nodig om pijn of andere symptomen te verlichten.
Als dit proces echter gepaard gaat met goede begeleiding en verzorging, kan het tot een rustige en zachte dood leiden. Dat heeft het menselijk lichaam grotendeels aan zichzelf te danken: door te vasten maakt het lichaam endorfine aan. Dit zorgt voor een prettig gevoel. Op den duur komt daar een zekere sufheid bij.
Maar opiaten zoals morfine spelen nog altijd een onmisbare functie in de medische zorg, bijvoorbeeld bij hevige pijn. Ook in de verslavingszorg spelen ze een rol, als methadon en medische heroïne om het welzijn en de levensomstandigheden van chronische (heroïne)verslaafden sterk te verbeteren.
Oxycodon is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking. Artsen schrijven het voor bij hevige pijn, zoals pijn na een operatie of pijn als gevolg van kanker. Artsen schrijven het ook voor in de zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
Er zijn diverse soorten opioïden, oftewel morfine-achtigen zoals oxycodon, fentanyl, methadon en buprenorfine. Elk heeft een gelijkaardig, doch iets ander werkingsprofiel. Soms heeft men bijwerkingen en geen effect op bijvoorbeeld oxycodon, maar geen bijwerkingen en een goed effect op fentanyl.