Het is verstandig alleen tomaten te eten die goed rijp zijn. Dat wil zeggen dat de tomaten rood van kleur moet zijn. Tomaten die nog niet rijp zijn bevatten de stof tomatine. Deze stof is verwant aan solanine en heeft een vergelijkbare werking.
Het is niet helemaal onwaar: om rauw te eten zijn onrijpe tomaten niet geschikt, je kunt er buikpijn van krijgen. Maar in een warme bereiding waarvoor je stevige tomaten nodig hebt, kan het wel. Van fried green tomatoes heb je misschien al eens gehoord: een specialiteit uit het zuiden van de Verenigde Staten.
Nog al te vaak is er verwarring of de onrijpe, groene exemplaren voor consumptie zijn of niet? Wel, niet-rijpe exemplaren eet je beter niet, wegens de giftige bestanddelen solanine en tomatine die erin voorkomen.
Is het eind september en hangen er nog steeds groene, onrijpe tomaten aan je planten? Haal deze tomaten dan van de plant en laat ze binnenshuis narijpen. Door te weinig zonlicht worden je vruchten niet of nauwelijks nog rijp. Leg de vruchten in een kistje of bakje en leg er meteen een rijpe banaan of appel bij.
Solanine en tomatine geeft een bittere smaak en een wat brandend gevoel in de mond. In grote hoeveelheden zijn solanine en tomatine giftig voor mensen. Ze kunnen misselijkheid, overgeven, buikkramp en diarree veroorzaken. In ernstige gevallen kunnen bewustzijnsverlies, ademhalings- of hartproblemen ontstaan.
Wanneer aardappelen blootgesteld worden aan licht, worden ze groen, en produceren ze meer glycoalkaloïden. De groene kleur is een aanwijzing dat er verhoogde hoeveelheden van de glycoalkaloïden solanine en chaconine aanwezig zijn. Groengekleurde delen van de aardappel zijn daarom niet meer geschikt voor consumptie.
In de uitlopers van oudere aardappelen en in de schil van onrijpe aardappelen kan namelijk de stof solanine voorkomen. In grote hoeveelheden is deze stof giftig voor de mens. Solanine ontstaat in aardappelen onder de invloed van licht en komt ook voor in onrijpe tomaten.
De vrucht wordt dan niet volwassen. En zonder een volgroeide vrucht, zal de tomatenplant ook geen ethyleen aanmaken en de tomaat dus niet rood worden. Ook als het heel hard waait kan het zijn dat het gas dat door de plant wordt afgegeven niet de vruchten bereikt waardoor ze groen blijven.
De snelste manier om tomaten te laten rijpen is om een banaan bij de tomaten in een luchtige verpakking te stoppen. Bananen produceren meer ethyleen dan elk ander fruit, dus een banaan in de zak zal het rijpingsproces aanzienlijk versnellen.
Een tomaat is rijp als hij van groen naar rood, geel, wit, oranje of paars verkleurt. Hoe langer de vruchten aan de plant blijven hangen hoe beter de smaak. Bij groene tomatenrassen is het wel wat lastiger om te zien wanneer ze rijp zijn. De onrijpe vruchten zijn vaak witgroen en bij het rijpen worden ze geelgroen.
De belangrijkste alkaloïden zijn solanine (in groene aardappelen en als 'tomatine' in tomaten), nicotine (kleine hoeveelheden die niet verslavend zijn) en capsaïcine (waardoor pepers pittig zijn) vormen een natuurlijke afweer tegen insecten waardoor ze simpel gezegd giftig zijn.
Teveel tomaat heeft z'n keerzijde
Maar bij een te hoge inname vergroot het de kans op hartproblemen variërend van hoge bloeddruk tot hart- en vaatziekten.
Tomaat geel en oranje smaak
De oranje en gele trostomaat hebben een lekkere, volle smaak. Je kunt de oranje en gele trostomaat zo gebruiken: Door de opvallende kleuren en sappige bite zijn ze heerlijk in frisse salade. De tomaat kun je ook vullen, bijvoorbeeld met zachte geitenkaas of mager rundergehakt.
Tomaten die nog niet rijp zijn bevatten de stof tomatine. Deze stof is verwant aan solanine en heeft een vergelijkbare werking. In grote hoeveelheden is tomatine of solanine giftig voor de mens.
Volgens de kwekers hebben de zwarte tomaten een hartige smaak, terwijl de witte exemplaren vooral zoet smaken.
Een bekend recept met groene tomaten is bijvoorbeeld groene tomatenchutney. Een variant voor onze streken is een jam of confituur. In het zuiden van de VS worden ze ook vaak gebakken of gefrituurd (Fried Green Tomatoes). Er zijn zelfs mensen die zeggen dat je ze kunt inmaken, of er soep van kunt trekken.
Meestal zijn ze rijp vanaf juli en augustus, maar geven ze ook in september nog het beste van zichzelf. Mijn oogsttips: Je oogst tomaten wanneer ze hun volledige kleur hebben, ze zachter gaan aanvoelen en zoet beginnen te ruiken. Pluk rijpe vruchten met de hand.
Je hebt bij tomaten twee grote hoofdgroepen : determinate tomaten, ook wel struiktomaten genoemd en indeterminate tomaten. De struiktomaten groeien maar tot een hoogte van ongeveer een meter en moet je niet dieven, ze groeien in de breedte en hebben hun okselscheuten nodig om veel vruchten te produceren.
Tomaten kunnen niet rood worden, wanneer ze niet 'groen volwassen' zijn, zelfs niet door technologie. De tomaten beginnen dus pas kleur te krijgen wanneer ze groen volwassen zijn. De groen volwassen groeifase is de fase waarop supermarkt tomaten geplukt worden. Deze rijpen dan af tijdens het transport of in gaskamers.
Zowel experts als het voedingscentrum raden aan om fruit en groente te wassen voor je het gaat eten. Ook als je het fruit daarna nog gaat schillen. Met stromend water was je in ieder geval stof en vuil af. Maar ook tegen bacteriën zou het wassen van groente en fruit helpen.
Bij Vertiloom hebben wij een mooi assortiment van rassen van rijpe groene tomaten. Dit zijn tomaten die zelfs als ze rijp zijn, er groen blijven uitzien. Je kan rijpe groene tomaten vaak herkennen aan lichtere verticale strepen of andere kleurvariaties.
Ja hoor eet ze gerust, maar snij de uitlopers wel ruim uit. Op plaatsen waar uitlopers groeien, zit namelijk de natuurlijke gifstof solanine. Deze stof breekt niet af tijdens koken. Je kunt er allerlei klachten van krijgen, zoals buikpijn, diarree of koorts.
Bij de aardappel vindt de bescherming onder andere plaats dankzij het gif solanine in de schil. In de schil zitten geen overdaad aan stoffen die in de rest van de aardappel ontbreken. Je kunt ze dus gerust schillen. Wel zitten er vezels in de schil, maar voor de vitamines hoef je dus geen aardappelschil te eten.
De aardappel behoort net zoals overigens de aubergine en de tomaat tot de nachtschadefamilie en bevat het giftige solanine. Daarom eet u ze beter niet rauw. Het meeste gif zit net onder de huid, reden waarom u aardappelen best schilt.