Van alle vormen van luchtverontreiniging is fijnstof het meest schadelijk voor de gezondheid. Fijnstof is een verzamelnaam voor hele kleine deeltjes die in de lucht zweven. De deeltjes kun je met het blote oog niet zien: ze zijn maar een paar micrometer groot (1 micrometer is duizend keer kleiner dan een millimeter).
Fijnstof is onzichtbaar voor het blote oog. Het wordt pas zichtbaar als bij bepaalde weersomstandigheden smog ontstaat.
Fijnstof kun je meten in huis met een fijnstofmeter. Met een fijnstofmeter tel je snel en nauwkeurig het aantal fijnstofdeeltjes in je binnenlucht.
Signalen of klachten van fijnstof
Dat uit zich in klachten aan de ogen, neus of luchtwegen, maar ook in blijvende longklachten, hart- en vaatziekten en zelfs vroegtijdige sterfte. De signalen van fijnstof inademen zijn vaak vaag: branderige ogen. een geïrriteerde keel.
Het zijn geen scherpe grenzen. De lucht is niet op 290 meter van de weg heel vies, en op 310 meter van de weg helemaal schoon. Over het algemeen geldt: hoe verder van de drukke weg of een veebedrijf, hoe schoner de lucht en hoe kleiner de kans op luchtwegklachten en andere gezondheidseffecten.
Zelf al deze stoffen gaan meten is niet mogelijk. Voor stikstofdioxide, ozon en een deel van het fijnstof zijn sensoren en betaalbare meetapparaten beschikbaar. Bij de fijnstof moet worden bedacht dat de kleinere deeltjes, met diameters onder 0.5 miljoenste meter (micrometer), niet worden geregistreerd.
Van alle Nederlandse steden is de schoonste lucht gemeten in Groningen. In Nijmegen en Amsterdam is de luchtkwaliteit het slechtste. Ook Europees gezien scoort Groningen goed, maar de schoonste lucht wordt ingeademd door de inwoners van het Zweedse Umeå.
Gelukkig zijn er witte bloedcellen, die ervoor zorgen dat de kleine stofdeeltjes alsnog worden afgebroken en verdwijnen uit uw longen. Zo blijft u vrij van de grote hoeveelheden stof waarmee u dagelijks in aanraking komt.
Fijnstof vergroot het risico op longontsteking, longkanker, ernstige longziekten, hersenbloedingen en hart- en vaatziekten.
Jaarlijks sterven wereldwijd zeven miljoen mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling.
In uw huis komt zonder twijfel fijnstof voor. Een deel komt van buiten naar binnen, vooral veroorzaakt door uitlaatgassen en uitstoot van de industrie. Maar ook binnenshuis kan het ontstaan. Froukje van Dijken: 'Fijnstof in huis komt vooral vrij bij verbranding.
Een goede luchtreiniger fijnstof helpt goed bij het schoonmaken van lucht die verontreinigd is met fijnstof. Uiteraard kan dat alleen binnenshuis. Een luchtreiniger met HEPA filter (dat de kleinste stof deeltjes uit de lucht haalt) in combinatie met een ionisator zijn het meest effectief.
Voor het zelf meten van de luchtkwaliteit kunt u bijvoorbeeld kijken naar de stikstofdioxide, TVOC en een deel van fijnstof in de woning. Hiervoor zijn sensoren te koop. Houd bij het meten van fijnstof wel rekening dat er kleine deeltjes zijn waarvan een deel daarvan te klein is om te registreren.
Het oogt als de as van een sigaret. Qua volume is het vergelijkbaar met een vingerkootje van een niet al te fragiele volwassene. De donkerste, poepbruine borden en bekers zitten vol ingeademde fijnstof van een 85-jarige stedeling.
Bronnen van fijnstof in huis
Fijnstof zit bijvoorbeeld in tabaksrook. Dit is in huizen waar gerookt wordt de belangrijkste bron van fijnstof. Daarnaast komt het vrij tijdens het stoken van de open haard, koken, stofzuigen en bij het branden van kaarsen of wierook.
Fijnstofdeeltjes kunnen zowel van antropogene (door de mens veroorzaakt) als van natuurlijke bronnen komen. Vulkaanuitbarstingen, bodemerosie, zeezout of de aanvoer van woestijnzand kunnen natuurlijke bronnen van fijn stof zijn. Ook stuifmeel (van plantaardige oorsprong) kan een component van fijn stof zijn.
Deze minuscule fijnstofdeeltjes zijn allesbehalve onschadelijk voor de gezondheid. Het gaat om onder andere pollen, mijtuitwerpselen, bacteriën en schimmelsporen. Deze deeltjes kunnen doordringen tot diep in onze longen en de luchtwegen irriteren.
Het inademen van stof kan leiden tot gezondheidsklachten. Wat begint met onschuldig lijkende klachten als prikkeling van de luchtwegen, niezen en hoesten, kan overgaan in ernstiger en chronische klachten als bronchitis, benauwdheid, astma of een verminderde longcapaciteit.
Een vliegtuig dat begint met opstijgen, stoot zo'n 100 biljard deeltjes uit. Dat staat in een ander wetenschappelijk rapport. Het verschil: zes nullen. Op basis van deze gegevens kun je dus zeggen dat het vliegtuig 1 miljoen keer zoveel ultrafijnstof uitstoot.
De voornaamste symptomen zijn een irriterende hoest en kortademigheid. Eerst treedt deze op bij zware, en nadien ook bij lichte inspanning en zelfs in rust. Soms is de ademhaling piepend of reutelend.
Hoewel de longen een zelfreinigende cyclus hebben, kan het goed zijn om je longen te ontgiften, zodat ze zichzelf optimaal kunnen herstellen. Het is gebleken dat zelfs bij rokers die al jaren gestopt zijn nog steeds sporen van beschadigingen aan de longen te vinden zijn.
Een stoflong ontstaat door inademing van stofdeeltjes zoals steenstof, metaaldeeltjes en asbest. De ziekte komt vooral voor bij mensen die in een stoffige omgeving werken, zoals mijnwerkers, metaalarbeiders, steenhouwers (silicose), bouwvakkers of bij mensen die vroeger veel met asbest hebben gewerkt (asbestose).
PALENCIA – Het is niet de eerste keer dat een plaats in Spanje bovenaan de lijst staat van gemeenten met de schoonste lucht. In 2017 had volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het 65 inwoners tellende dorp Campisábalos in Castilla-La Mancha de schoonste lucht van Europa en derde ter wereld.
De schoonste lucht, het zuiverste water en het meeste groen? The winner is … Zwitserland!
De schoonste lucht werd gevonden in Nieuw-Caledonië, een eilandengroep in de Grote Oceaan. Onder de ontwikkelde landen had Finland de beste luchtkwaliteit. Er waren wereldwijd wel 222 steden die het doel haalden. Het probleem zit in fijnstof dat kleiner is dan 2,5 micrometer per deeltje.