Obstipatie is één van de meest voorkomende bijwerkingen van pijnmedicatie. Tot 8 op de 10 patiënten die voor chronische pijn worden behandeld met pijnmedicatie, heeft last van obstipatie. Voorbeelden van pijnmedicatie zijn: morfine, oxycodon, fentanyl en tramadol.
Tramadol is een opioïde. Van opioïden kunt u een verstopping (obstipatie) van de darm krijgen, daarom zal er een laxeermiddel (Macrogol) bij voorgeschreven worden. Ook kunt u er mogelijk misselijk van worden. Dosis: 2 keer per dag de voorgeschreven dosis.
Oorzaken van obstipatie
Het gebruik van opioïden leidt vaak tot verminderde darmbeweging (peristaltiek) en kan zo obstipatie veroorzaken. Het is bekend dat deze vorm van obstipatie een bijwerking is waarbij geen gewenning optreedt.
Opiaten zijn sterke pijnstillers, beter bekend als morfine-achtigen. In deze groep vallen ook medicijnen als Codeïne en Tramadol. Een veelgehoorde bijwerking van opiaten is obstipatie. Dit komt doordat opiaten de peristaltiek van de darm platleggen.
Molenaar noemt tien dagen het maximum: "Daarna moet je opgenomen worden, want dan loop je de kans dat de endeldarm scheurt. De ontlasting kan dan in je buik komen en dat is levensgevaarlijk. Als je niet binnen vierentwintig uur behandeld wordt, is het afgelopen."
Zorg ervoor dat je iedere dag ten minste een halfuur matig tot intensief beweegt. Drie keer tien minuten of twee keer een kwartier mag ook. Ga bijvoorbeeld wandelen, lopen, fietsen, zwemmen of tuinieren. Dit zet de darmen in beweging waardoor de ontlasting beter op gang komt.
Het is niet ongewoon of verontrustend als je enkele dagen geen ontlasting hebt. Verstopping is een klacht die verschillende oorzaken kan hebben. Verstopping kan bijvoorbeeld optreden tijdens de eerste dagen van een reis, bij verandering in de voeding of tijdens een ziekte waarbij bedrust moet worden gehouden.
Metabolisme, interacties en contra-indicaties
Tramadol wordt afgebroken in de lever; de afbraakproducten verlaten het lichaam met de urine (dus via de nieren). De halveringstijd is ongeveer 6 uur; deze kan bij ouderen en leverpatiënten tot 40% verlengd zijn - dan moet de dosis navenant worden verlaagd.
Verstopping komt vaak door weinig drinken, te weinig vezels eten en te weinig bewegen. Dit helpt: drink 1,5 tot 2 liter per dag, eet genoeg vezels en beweeg elke dag. Soms zijn medicijnen nodig.
Tramadol is een sterke pijnstiller. Morfine, fentanyl en oxycodon zijn heel sterke pijnstillers. Bijwerkingen zijn suf zijn, moeilijk poepen, duizelig zijn en verslaving.
Voorbeelden van opioïden zijn fentanyl, oxycodon, methadon en morfine. Door het gebruik van opioïden kunt u last krijgen van obstipatie, misselijkheid en sufheid. De meest voorkomende bijwerking is obstipatie. Dit komt bij de helft van de gebruikers voor.
Voedingsvezels stimuleren en versnellen de stoelgang. De volgende vezelrijke voedingsmiddelen zijn ten sterkste aan te bevelen: Volle granen (gerst, rogge, bulgur, tarwezemelen, haverzemelen en havervlokken enz.) Peulvruchten (spliterwten, kikkererwten, linzen, rode en witte bonen enz.)
Soms komen de volgende bijwerkingen van tramadol voor: Effecten op hart en bloedcirculatie, zoals hartkloppingen, snelle hartslag en flauwvallen. Maagklachten, opgeblazen en drukkend gevoel in de maag, diarree en braakneiging. Huidreacties, zoals jeuk en huiduitslag.
Eet iets met vezels
'Vezelrijke voedingsmiddelen met een hoog watergehalte, zoals rauwe wortels, appels met de schil en avocado's wekken ontlasting op. Dat zijn allemaal geweldige bronnen van vezels om je darmen in beweging te krijgen,' zegt Christine Lee, MD, gastro-enteroloog bij Cleveland Clinic.
Genoeg vezels eten
Volkorenbrood, groente, fruit, noten en peulvruchten zijn goede bronnen van vezel. Vezels werken in de darm als een soort spons waardoor ze water opnemen. Zo zorgen ze voor een soepele ontlasting en geven volume aan de ontlasting. Ook zorgen vezels ervoor dat de darmen in beweging blijven.
Ook zorgt het ervoor dat de darminhoud vocht opneemt en vasthoudt. Dit geeft een zachte ontlasting en een makkelijker stoelgang. De ontlasting komt 6 tot 12 uur na inname van de tablet op gang. De zetpillen werken veel sneller, meestal binnen 20 minuten.
Yoghurt wordt veelal aanbevolen omdat het goed is voor de bacteriën in je darmen. Dit komt omdat in bepaalde yoghurt Bifidobaderium lactis BB-12 (Bifidobacterium) zit. Uit onderzoek bij gezonde mensen is gebleken dat dit de darmflora kan verbeteren en dat dit ook te merken is aan de stoelgang.
Gedroogd fruit. Gedroogd fruit, zoals bijvoorbeeld pruimen, zijn een goede optie wanneer je last hebt van verstopping down there. Ze bevatten namelijk veel vezels – een handjevol bevat ongeveer zes gram – en zijn daarnaast ook rijk aan sorbitol en fructan, natuurlijke suikers die een laxerend effect hebben.
Volwassenen en kinderen > 12 j. Oraal: begindosering 50–100 mg iedere 4 tot 6 uur, maximaal 400 mg/dag. Volgens de NHG-Standaard Pijn, stap 3: zwakwerkend opioïd uit 2021, verder NHG-Standaard genoemd: volwassenen met acute nociceptieve pijn: start met 50 mg 1–2×/dag.
Het effect van codeïne en tramadol is dan ook minder sterk dan morfine zelf, vandaar dat ze zwakwerkende opioïden worden genoemd. De pijnstiller codeïne zorgt ervoor dat de pijnprikkels de hersenen niet of bijna niet bereiken. Codeïne wordt soms ook in lichtere dosis voorgeschreven bij een kriebelhoest.
De combinatie tramadol en alcohol wordt afgeraden. Alcohol versterkt de werking van tramadol. De kans op bijwerkingen neemt toe. Je voelt je mogelijk sneller slaperig of je hebt het gevoel dat je gaat flauwvallen.
Gebruik. Bij oraal gebruik van tramadol wordt 50-100 mg 2-4 x per dag voorgeschreven met een maximum van totaal 400 mg per dag. De hoeveelheid per gift en aantal toedieningen per dag hangt van de ernst van de pijn af.