In principe is koud douchen niet gevaarlijk, tenzij je hartproblemen hebt. Overleg dan altijd eerst even met je (huis)arts voordat je gaat experimenteren met koud douchen. Wanneer je hartproblemen hebt, kan de 'klap' die de koude douche je geeft, gevaarlijk zijn.
Uit onderzoek blijkt dat een koude douche of ijsbad een verhoogde hartslag, hogere bloeddruk en snellere ademhaling tot gevolg heeft (1). Dé ingrediënten voor een verhoogde alertheid! Het zit zo: Bij het nemen van een koude douche spannen je spieren zich aan.
De gezondheidseffecten gebeuren al in de eerste 30 tot 60 seconden. Als je meer ervaren bent kan je het opbouwen tot 1, maximaal 2 minuten . Kou kan namelijk ook energie kosten. Bij te lang onder de koude douche staan warm je erna niet goed op.
"Je kan een koudeschok krijgen, waardoor je gaat hyperventileren", zegt Jan Bourgois. "Als je dan water binnenkrijgt, kan je verdrinken. Plotse afkoeling kan ook zorgen voor hartfalen. Er is ook gevaar voor onderkoeling wanneer je langer dan 30 minuten in koud water ligt."
Douche alleen 's ochtends koud, 's avonds verhindert koud douchen de aanmaak van het slaaphormoon melatonine. De meesten zullen er de voorkeur aangeven om te beginnen met een warme douche. Gooi vervolgens in één keer de temperatuur naar (ijs)koud. Zo is het (positieve) effect het grootst.
Als je hoopt vanavond onder de douche even wat kilo's te verliezen, dan heeft Boon slecht nieuws voor je. “Van twee minuten koud douchen ga je waarschijnlijk niet afvallen. Beter kun je langdurig de kou opzoeken, door bijvoorbeeld regelmatig je thermostaat omlaag te zetten.
Het boost je huid en haar
De beste natuurlijke manier om je haar en huid gezond te houden is koud douchen. Warm water kan je huid laten uitdrogen. Wanneer je huid in aanraking komt met koud water, trekken je spieren en bloedvaten samen. Je poriën sluiten ook beter af, waardoor vuil op afstand blijft.
In het slechtste geval kan het koude water zelfs leiden tot een hartstilstand, een beroerte of bewusteloosheid doordat de hersenen minder doorbloed worden.
“Het is onzin dat je van kou of tocht op zichzelf ziek wordt” vertelt Jan Wilschut, viroloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Verkoudheid of griep krijg je door een virus dat je van andere mensen krijgt aangeproest.”
Het koude water zorgt ervoor dat de bloedvaten vernauwen. Dit betekent dat er in dezelfde tijd meer bloed door de aderen wordt gepompt en hierdoor het bloed efficiënter wordt gebruikt. De bloedcirculatie verbetert daardoor. De bloeddruk wordt wel iets hoger, maar je aderen worden hierdoor wel sterker.
Iemand van 75 kilo die aan een normaal tempo een uurtje wandelt kan zo'n goede 250 calorieën verbranden. Dat wil zeggen dat een koude douche nemen ongeveer even efficiënt zou zijn als drie kwartier wandelen.
Kou heeft een positief effect op de weerstand en het stimuleert de bloedsomloop. Ook activeert het bruin vet, wat kan helpen om af te vallen. Maar misschien het allerbelangrijkste: kou maakt gelukshormonen vrij die je een fijne roes en een mentale boost geven.
Je moet er misschien niet aan denken (als je net een koude buitentraining hebt gedaan), maar koud douchen na het sporten is net zo goed voor je als warm douchen. Koud water zorgt voor het stimuleren van je bloedcirculatie en zorgt er dus voor dat bloed beter wordt aan-en afgevoerd naar je spieren en organen.
Tips om te beginnen met koud douchen
Direct onder een koude straal stappen kan heftig zijn. Begin daarom eerst met warm water, en douche vervolgens koud af. Start met een paar seconden koud douchen, en bouw dit dag voor dag op. Uiteindelijk kun je wel een paar minuten onder het koude water staan.
Begin je douche met een aangenaam lauwe temperatuur van maximaal 38 graden. Nadat je door de douche lekker opgewarmd bent, draai je de warme kraan een kwartslag dicht en voel je hoe het water kouder wordt. Blijft hierbij rustig ademen en ontspan je lichaam.
Voor je gezondheid is het het beste om zo'n 1 à 2 keer per week te douchen. “De meeste mensen douchen veel te vaak. Jouw lichaam is van nature een goed geoliede machine”, zegt universitair docent dermatologie Brandon Mitchell. “Een dagelijkse douche is echt niet nodig.”
Maar het is zeker niet zo dat het longweefsel in koude lucht zal bevriezen. Daar hoef je geen angst voor te hebben. Het uitgebreide netwerk van de bloedvaten in het longweefsel voorkomt dat dit gebeurt. Voor zover we nu weten kunnen de longen extreem koude temperaturen aan zonder beschadigd te raken.
De 'koude' periode van het jaar gaat ook vaak gepaard met stijve spieren. Dit komt enerzijds omdat mensen minder bewegen, maar ook kou heeft effect op uw spieren. Zo kunnen ook nek- en schouderklachten bij koud weer plotseling opspelen.
Je wordt dus niet ziek van kou. Als je niet besmet raakt met een virus, zul je niet ziek worden. Kou kan er wel voor zorgen dat je immuunsysteem minder goed functioneert. Als je dus wél blootgesteld wordt aan virusdeeltjes, zul je sneller ziek worden als het koud is.
Als het koud is, reageert ons lichaam daarop door de bloedvaten die net onder het oppervlak van de huid liggen, samen te laten trekken. Hierdoor neemt de bloeddruk toe. Ook kunnen mensen gaan huiveren en kan het hart sneller gaan kloppen, waardoor de stofwisseling sneller gaat en de lichaamstemperatuur stijgt.
Verbetert de bloedcirculatie en bloeddruk
Doordat het lichaam ineens te maken krijgt met kou, vernauwen je bloedvaten. Hierdoor zullen de bloedvaten in dezelfde tijd meer bloed moeten vervoeren. Het rondgepompte bloed zal nu dus veel efficiënter gebruikt worden en train je dus de bloedvaten.
Door te wassen met koud water sluit je de poriën van de huid. Hierdoor wordt de hoofdhuid beschermt tegen vuil, vet en olie. Het behoudt ook de natuurlijke oliën en talg die je hoofdhuid beschermen. Koud water zorgt ervoor dat de haarschubben sluiten wat resulteert in een gladder en glanzend haar.
Je gezicht wassen met ijskoud water is, zeker 's ochtends vroeg en op warme dagen, heerlijk verfrissend. Toch heeft je huid er minder aan. Wanneer je koud water gebruikt, openen je poriën zich niet goed, wat als gevolg heeft dat het vuil niet goed weggespoeld kan worden.
Koud water verkleint de poriën
Poriën die eenmaal vergroot of opgerekt zijn, kunnen nooit meer kleiner worden. Ook niet door koud water. Toch kan het net lijken alsof je poriën gekrompen zijn, nadat je een koude plens water over je gezicht hebt gegooid. Dit komt omdat de temperatuur je bloedsomloop stimuleert.
Koud douchen is best een beetje afzien, maar wel heel populair. Hoe dat kan? Doordat het talloze voordelen met zich meebrengt. Denk aan: gewichtsverlies, betere focus, meer energie, betere weerstand en sneller herstel.