Rozemarijn groeit in een struik, waardoor het stevige stelen heeft. Gebruik alleen de naalden van de rozemarijn in je gerecht, tenzij je het gebruikt in een stoofschotel of ovengerecht. De takjes eet je niet op, maar door het toe te voegen tijdens het stoven of roosteren, wordt de smaak van rozemarijn goed opgenomen.
Verse rozemarijnblaadjes zijn te hard en te taai om te eten, zeker de oversized blaadjes uit de tuin. Gebruik een scherp mes om de blaadjes fijn te snijden, maar sla niet aan het hakken, want dan komt een sterk bittere smaak naar boven, het verdedigingsmechanisme van menig plant.
Gebruik en toepassing van rozemarijn
Het smaakt lekker in vleesgerechten (zoals varkens- en lamsvlees), groenten, soepen en salades. Het kruid is ook zeer geschikt bij schelp- en schaaldieren. Het kan goed meegebakken of -gebraden worden zonder dat de smaak verloren gaat. Je komt het ook tegen in stoofschotels.
Gebruik alleen de naaldjes van het plantje. Voeg rozemarijn snel toe aan een gerecht zodat je de rozemarijn zo lang mogelijk mee kan laten koken of bakken zodat het zoveel mogelijk smaak afgeeft. Rozemarijn smaakt heerlijk in gerechten met aardappel, champignons of vlees.
Zowel de bladeren als de bloemen van de plant zijn eetbaar. De smalle naaldachtige bladeren zijn aan de bovenkant donkergroen en aan de onderkant wit. Het wordt als kruid toegevoegd aan zoete gerechten, maar is ook lekker bij vis en vlees. De bladeren kunnen gemakkelijk gedroogd worden en zo later gebruikt worden.
Rozemarijn bevordert de spijsvertering en helpt bij chronische galaandoeningen, slechte leverfunctie, hoofdpijn en migraine door lever- en galstoornissen, winderigheid, zwakke maag, maagdarmkrampen en gebrek aan eetlust. Niet in grote doses gebruiken bij zwangerschap (wel als keukenkruid).
Wist je dat het bekende keukenkruid rozemarijn geneeskrachtige eigenschappen heeft? Rozemarijn vormt een bron van antioxidanten en werkt gunstig op je spijsvertering en luchtwegen.
Naast vitaminen bevat rozemarijn ook een aantal belangrijke mineralen zoals natrium, kalium, calcium en ijzer. Natrium en kalium zorgen samen met chloride voor een goede vochtbalans en bloeddruk in je lichaam. Daarnaast spelen ze een rol in het overbrengen van zenuwprikkels en het samentrekken van je spieren.
Rozemarijn stimuleert de bloedsomloop en werkt bloeddrukverhogend bij een lage bloeddruk. Daarom wordt het ingezet bij een slechte bloedsomloop, vaatkrampen, koude handen en voeten en lage bloeddruk.
Het is in ieder geval een kruid dat je op veel verschillende manieren in de keuken kunt gebruiken. In stoofschotels, in soepen, een beetje gehakte tijm over de gekookte aardappelen, en natuurlijk in een verse salade. In de meeste gevallen worden overigens alleen de blaadjes gebruikt, al dan niet nog een keer gehakt.
Door zijn uitgesproken antioxidantwerking en zijn ontstekingsremmende werking is rozemarijn in staat dit proces af te remmen. Recent uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek ondersteunt deze ontstekingsremmende en zelfs pijnstillende werking.
Rozemarijnolie voor het haar heeft indrukwekkende haargroei stimulerende capaciteiten. De anti-inflammatoire werkstoffen werken tegen roos, schilfers en een gevoelige hoofdhuid. Daarnaast wordt de doorbloeding gestimuleerd, waardoor de haarwortel beter gevoed kan worden en het haar sterker en steviger wordt.
Gezondheidsvoordelen: Goed voor geheugen
In traditionele Chinese geneeskunde, rozemarijn thee voor maagstoornissen en voor het kalmeren van de zenuwen. Met zijn anti-inflammatoire eigenschappen, wordt dit helende kruid ook gebruikt tegen verteringsproblemen, menstruatie stoornissen en verlies aan eetlust.
Tijm. Van tijm ris je de blaadjes van de takjes. De harde stelen kun je niet eten, maar ze kunnen wel, net als bij rozemarijn, met de blaadjes worden gebruikt tijdens het stoven of roosteren. Tijm kan verhit worden en gaat goed samen met mediterrane groenten en biefstuk.
Harde en zachte stelen
De zachte stelen zijn allemaal eetbaar. Ze hebben dezelfde smaak als de blaadjes van het kruid. Kruiden met een zachte, eetbare, steel zijn bijvoorbeeld bieslook, dille, peterselie, basilicum en koriander. Kruiden met harde, niet eetbare, stelen zijn tijm, salie, oregano en rozemarijn.
Over het algemeen geldt dat gedroogde kruiden mee moeten koken om de smaak af te kunnen geven, verse kruiden moeten juist niet meekoken. Uitzonderingen daarop zijn o.a. venkel, dille, rozemarijn en laurier. Gedroogde kruiden zijn vaak sterker, dus moet je daar minder van nemen.
Rozemarijn stimuleert de circulatie en verwarmt de huid. Vooral een slecht doorbloede huid, vette huid en vet haar, oedeemweefsel en koude handen en voeten hebben baat bij rozemarijn. Acne, huidabcessen en andere huidontstekingen worden bestreden.
Rozemarijn is wat langer houdbaar dan andere kruiden, want de stelen en bladeren zijn wat stugger. Zit het blad nog aan de steel, dan kun je dit kruid 4 dagen in de koelkast bewaren. Zonder steel kunnen de blaadjes maximaal 3 dagen bewaard worden. In de vriezer kan rozemarijn 8 tot 10 maanden bewaard worden.
Sommige kruidenthee's zoals zoethoutthee of sterrenmix kunnen ook de bloeddruk verhogen. Drink ze daarom niet te veel en wissel het af met andere dranken uit de Schijf van Vijf, zoals water, koffie en melk.
Neem een aantal afgeknipte blaadjes rozemarijn, was deze zorgvuldig en kook ze enkele minuten in water. Zeef de blaadjes eruit en voeg wat honing toe als de thee voldoende is afgekoeld. Voor een nog meer stimulerende thee voeg je sap van een halve citroen toe. Voor een thee na de maaltijd kun je er wat kaneel in doen.
Naast het stimuleren van de haargroei, wordt etherische olie van rozemarijn gebruikt om vroegtijdige vergrijzing en roos te voorkomen. Het kan ook helpen bij een droge of jeukende hoofdhuid. Volgens wetenschappelijk bewijs kan rozemarijn zenuwweefsel ten goede komen.
Rozemarijn kun je in vershoudfolie in de koelkast bewaren. Deze stevige kruidensoort blijft zo zeker een week goed. Je kunt de takjes ook drogen. Dan heb je het hele jaar rozemarijn tot je beschikking hebt.
Spreid op een stuk keukenpapier een paar takjes verse kruiden uit (goed opletten dat ze elkaar niet raken) en leg daaroverheen een tweede velletje keukenpapier. Laat ze vervolgens drie minuten drogen in de magnetron op 600 Watt. Stop de gedroogde kruiden daarna in een potje en je kunt ze meteen gebruiken!
Een rozemarijn kun je snoeien na de bloei en na de winter in maart. In de zomer kun je de lange bloemtakken halveren, maar dit is niet noodzakelijk. Als je regelmatig takjes afknipt voor gebruik in de keuken snoei je de rozemarijn uiteraard ook al.
Tijm kan bij allerlei infecties worden gebruikt, vooral bij klachten aan de luchtwegen zoals verkoudheid, holte-ontstekingen, hoest, overmatig slijm, etc. De plant bevat onder andere vitamine C en de mineralen calcium en ijzer.