Het lijkt erg vanzelfsprekend: iedereen heeft een voornaam en een achternaam. Toch zijn ook hier wettelijke regels voor, aangezien niet zomaar alles is toegestaan. Daarnaast moet er worden geregeld hoe wordt bepaald wie welke naam heeft en dat die naam niet zonder meer veranderd mag worden.
Veel mensen bevestigden de achternaam die zij op dat moment gebruikten. Maar sommige mensen gaven geen gehoor aan deze opdracht. Daarom vaardigde de regering van Napoleon op 17 mei 1813 een nieuw decreet uit waarin gesteld werd dat iedereen op 1 januari 1814 toch echt verplicht was een achternaam te hebben.
U kunt een nieuwe naam bedenken als de ambtenaar van de burgerlijke stand de gekozen voornaam weigert. Doet u dat niet, dan geeft de ambtenaar uw kind een voornaam.
De keuze voor een achternaam kunt u voor de geboorte of bij de geboorteaangifte laten vastleggen. U gaat samen naar de burgerlijke stand om uw naamskeuze te laten vastleggen. Dit kan niet door 1 van u beiden en ook niet schriftelijk. Als u uw kind eerst moet erkennen, maakt u de naamskeuze tijdens de erkenning.
De dubbele achternaam kan uit maximaal twee namen bestaan en wordt zonder koppelteken geschreven, dus bijvoorbeeld Jansen De Boer. Zo krijgen ouders de keuze voor bijvoorbeeld: Jansen, De Boer, Jansen De Boer en De Boer Jansen.
Voor een meerderjarige die zijn/haar achternaam wil wijzigen: €835,-. Voor het wijzigen van de achternaam van 1 of 2 minderjarige kinderen: €835,-. Voor het wijzigen van de achternaam van 3 of meer minderjarige kinderen: €1.670,-.
Uw kind kan bij de geboorte automatisch de achternaam van de vader of moeder krijgen. Als het kind op die manier niet de naam krijgt die u wilt, moet u naamskeuze doen. Daarbij kiest u voor uw kind de achternaam van de vader, de moeder of van degene die het kind heeft erkend.
Het kost 835 euro om je achternaam te wijzigingen. Als de aanvraag niet wordt goedgekeurd, krijg je je geld niet terug. Als je te maken heb met een ouder of (ex)-partner die is veroordeeld voor een misdrijf, dan is de procedure gratis.
Achternaam wijzigen
Een verzoek tot wijziging van uw achternaam kunt u indienen bij Justis. Hiervoor gelden strenge voorwaarden. Op de website van Justis leest u wat de voorwaarden zijn en hoe u een verzoek indient.
Op de Nederlandse Familienamenbank vind je de herkomst van een achternaam en ook waar die in Nederland het meeste voorkomt. Op Geneanet kan je je achternaam traceren in heel Europa. Hou bij Geneanet wel in gedachten dat de verspreiding van een naam uit de database komt van de stambomen in dat systeem.
Omdat mensen een tijd lang zelf achternamen konden verzinnen. In het begin van de 19e eeuw verplichtte Napoleon iedereen om een achternaam te dragen. Als je er nog geen had, werd er een achternaam voor je verzonnen. Die verzonnen achternamen sloegen op je beroep, je woonplaats, je karakter of op je uiterlijk.
De voornaam (of voornamen) krijgt men bij geboorte. Ze worden normaliter gekozen door de ouders van de geborene. Een voornaam die ongepast is wordt door de ambtenaar van de burgerlijke stand geweigerd: een kind 'Barbecue' noemen mag dus niet, net als een kind 'Prajakdadfkjadflkadsfkaldjsfasdflkjadsl' noemen.
Over het algemeen kreeg men de familienaam van de vader, maar soms ook die van de moeder of een van de grootouders. Ook kwam het voor dat na een aantal geslachten de familienaam werd gewijzigd of verdween. In Oost-Nederland werden huisnamen als achternaam gebruikt. Daar heette men naar de boerderij waar men woonde.
Het is namelijk precies twee eeuwen geleden dat de Franse overheerser Napoleon Bonaparte alle inwoners van Nederland hun achternaam liet registreren. Vanzelfsprekend was het hebben van een achternaam enkele generaties geleden dus nog niet, al had 70 procent van de Nederlanders er in 1811 al wel een.
Om een voorouder te eren, of de associatie aan familie of de afkomst te versterken, kan iemand de wens hebben om ook de naam van die persoon te dragen. Het kan ook zijn dat een tweede of derde naam bij de aangifte na geboorte is vergeten. Het is dan mogelijk die extra naam of namen alsnog toe te voegen aan de doopnaam.
Sinds 1998 kunnen ouders hun kind de achternaam van de vader óf moeder geven. Deze keuze is mogelijk bij de geboorte, erkenning, adoptie en gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Als meerderjarige kunt u de naamskeuze herzien en alsnog kiezen voor de naam van de andere ouder.
Dat de achternaam van de vader aan een kind gegeven wordt is eigenlijk al een heel erg oud gebruik. Vroeger (en misschien vandaag de dag ook nog wel) werd de man gezien als de dominante persoon binnen een gezin. De man was vaak de kostwinner en na het huwelijk was de vrouw toch een beetje het bezit van de man.
U mag uw kind met de Nederlandse nationaliteit geen dubbele of gecombineerde achternaam geven. Het maakt niet uit of het kind nog een andere nationaliteit heeft.
U heeft toestemming van de andere ouder nodig als de andere ouder ook ouderlijk gezag heeft. U heeft toestemming van de rechter nodig als de andere ouder met gezag geen toestemming wil geven. De andere ouder zónder ouderlijk gezag is het eens met de nieuwe achternaam als de rechter hiernaar vraagt.
Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft, mag u de achternaam van uw partner gebruiken. Het gaat hierbij om dagelijks gebruik van de achternaam van uw partner. U kunt die naam (laten) registreren bij uw gemeente in de Basisregistratie Personen (BRP).
Een kind kan maximaal vier juridische ouders hebben en kan opgroeien in maximaal twee huishoudens, stelt de staatscommissie voor in het rapport. Hiermee zegt zij dat twee vrouwen beiden wettelijk als moeders erkend worden (dus niet één als de biologische en de ander als 'meemoeder' met minder rechten).
Kind erkennen tijdens de zwangerschap
Dit heet erkenning van de ongeboren vrucht. U kunt in elke gemeente van Nederland het kind erkennen. Als de (aanstaande) moeder niet meekomt, moet zij schriftelijke toestemming voor erkenning geven.
Welke voornaam je kind krijgt, mag je in Nederland tegenwoordig bijna helemaal zelf bepalen. Zo zijn er geen regels voor het maximum aantal namen dat je mag kiezen en kun je je dochter zonder probleem een stoere – van origine – jongensnaam geven, zoals Josje, Keet of Guus.