Maar als mensen weigeren zich te laten onderzoeken, kan tbs vaak niet worden opgelegd. "Het mag niet zo zijn dat iemand met een ernstige stoornis zijn behandeling ontloopt door niet mee te werken", zei minister Dekker eerder al, toen hij aankondigde meer maatregelen te willen nemen.
Is TBS verplicht? Nederland kent in haar wet geen dwangbehandeling. Dit houdt in dat ook iemand aan wie TBS opgelegd is niet verplicht kan worden hier aan mee te werken. Ook al wordt er wel TBS met bevel tot verpleging opgelegd door de rechter.
Als de stoornis (hoogstwaarschijnlijk) heeft bijgedragen aan het plegen van het delict wordt de verdachte verminderd toerekeningsvatbaar of ontoerekeningsvatbaar verklaard. Het delict wordt hem dan niet (volledig) aangerekend. Is iemand volledig toerekeningsvatbaar dan kan hem geen tbs worden opgelegd.
Tbs staat voor terbeschikkingstelling. Het is primair een beveiligingsmaatregel die de rechter kan opleggen om de samenleving te beschermen als iemand een misdrijf heeft gepleegd terwijl hij leed aan een 'gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens' en er vrees is voor herhaling.
Bij tbs met bevel tot verpleging is de behandeling, gericht op het gevaar voor recidive, in principe dus vrijwillig. Werkt iemand niet mee aan zijn behandeling, dan betekent het dat de kans op herhaling niet vermindert en beveiliging van de maatschappij noodzakelijk blijft.
Van die ex-tbs'ers gaat zo'n 20? procent binnen twee jaar na vrijlating opnieuw de fout in, maar zij doen dat wel minder vaak dan voorheen. Die tbs'ers doen dat steeds minder vaak: tussen 2005 en 2009 ging het gemiddeld om 2,3 misdrijven per persoon, tegenwoordig ligt dat aantal op 1,7.
Een tbs-behandeling in een forensisch psychiatrisch centrum kost per dag ongeveer € 465,-.
TBS en levenslang niet toegestaan
Het is een rechter niet toegestaan om naast een levenslange gevangenisstraf ook TBS met dwangverpleging op te leggen (HR 14 maart 2006, ECLI:NL:HR:2006:AU5496.
Behandeling in een tbs-kliniek duurt gemiddeld zeven tot acht jaar, maar er is in principe geen van tevoren afgesproken einddatum bekend. Eens in de twee jaar is er sprake van een verlengingszitting over het al dan niet verlengen van de TBS. De patiënt is daarbij persoonlijk aanwezig, samen met een advocaat.
Terbeschikkingstelling (tbs) is er in 2 soorten: tbs met voorwaarden en tbs met dwangverpleging. Welke soort tbs een dader krijgt, hangt af van het misdrijf en de kans op terugval.
Geen einde aan tbs
Als de tbs-behandeling de kans op terugval onvoldoende vermindert, kan de behandeling gericht op terugkeer in de maatschappij (tijdelijk) worden stopgezet. De tbs'er gaat dan naar een longstay-afdeling.
Als iemand tbs met dwangverpleging krijgt opgelegd, wordt hij opgenomen in een tbs-kliniek. Blijft een terbeschikkinggestelde (tbs'er) ondanks behandeling toch gevaarlijk voor de maatschappij? Dan gaat hij naar een verblijfsafdeling voor lange duur (longstay).
Terbeschikkingstelling (tbs) met dwangverpleging is de zwaarste maatregel als onderdeel van een straf. De behandeling richt zich op een veilige terugkeer van daders in de samenleving. Een rechter bepaalt of een dader tbs krijgt bij een ernstig misdrijf, een psychische stoornis en een gevaar voor herhaling.
TBS wordt jaarlijks rond de 200 keer door de rechter opgelegd. Momenteel zitten er rond de 1600 tbs-gestelden in een tbs-kliniek.
Tbs is effectief als je kijkt naar de kans op herhaling van een delict oftewel recidive. Voormalig tbs'ers gaan minder vaak de fout in dan ex-gedetineerden. Er zijn ook tbs'ers waarbij behandeling geen zin blijkt te hebben. Sommigen plegen tijdens verlof of na terugkeer in de maatschappij toch ernstige vergrijpen.
De terbeschikkingstelling komt erop neer dat de veroordeelde, nadat zijn hoofdvrijheidsstraf is afgelopen, onder toezicht komt te staan van de strafuitvoeringsrechtbank, en dit voor een duur die kan gaan van vijf jaar tot vijftien jaar.
Als reactie op de kritiek die de tbr in de loop der jaren krijgt, wordt tbr in 1988 vervangen door tbs.
Wanneer tbs met dwangverpleging? Als de verdachte tijdens het misdrijf leed aan een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis, en als het gevaar op herhaling ernstig is, kan hij in een gesloten tbs-kliniek worden geplaatst.
Nederland heeft momenteel iets meer dan 1400 tbs-gestelden. De laatste jaren stromen er meer tbs-patiënten in. Er waren wachtlijsten voor tbs-patiënten. Door onder andere meer capaciteit te creëren in klinieken kunnen patiënten beter doorstromen naar een kliniek voor behandeling.
Tbs staat voor terbeschikkingstelling. Het is een beveiligingsmaatregel die de rechter kan opleggen om de samenleving te beschermen als iemand een misdrijf heeft gepleegd terwijl hij leed aan een 'gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens' en er vrees is voor herhaling.
Tbs met voorwaarden verlengen
De rechter kan de tbs met 1 of 2 jaar verlengen. De rechter laat zich bij de beslissing over verlenging adviseren door de reclassering en soms ook door onafhankelijke deskundigen. Tbs met voorwaarden duurt maximaal 9 jaar.
Internering – de Belgische 'tbs'
Te noemen valt al- leen al de juryrechtspraak in ernstiger zaken (Assisenzaken – te vergelijken met berechtin- gen van verdachten met betrekking tot ernstige delicten, in Nederland in eerste aanleg berecht bij de arrondissementsrechtbanken).
Nederland heeft ongeveer 140 vrouwen met tbs tegenover ongeveer 1800 mannen. Het aantal tbs-opleggingen aan vrouwen stijgt wel. Ook is bijna 90 procent van de vrouwen in fpc's een risico voor hun kinderen.
Bij transmuraal verlof verblijft de patiënt langere tijd buiten de beveiligde zone van de kliniek. Bijvoorbeeld in een zelfstandige woning, een regionale instelling voor beschermd wonen (RIBW) of een forensisch psychiatrische afdeling van een psychiatrische instelling (FPA).
In de tbs-kliniek mag de patiënt zijn bezoek gewoon op kamer ontvangen. Op de kamer mag gerookt worden en natuurlijk hebben we een toilet en een douche. Om half 4 's middags gaan ze weer op kamer, tot kwart over 7 's ochtends. Dat is bedoeld voor de nachtrust.