Ze vertonen slechts reflexen; ze kunnen grijnzen, huilen, grommen, bewegen hun ogen, hoofd en ledematen, maar ze reageren alleen met primitieve reflexen op externe prikkels. '
Het feit dat de patiënt de ogen open heeft en rondkijkt, wil niet zeggen dat hij iets ziet en herkent. Hetzelfde geldt voor horen. Maar het is niet altijd te merken of een patiënt geluiden hoort. Daarom moet u er eigenlijk van uitgaan dat hij u wel verstaat en begrijpt, ook al weet u dat niet zeker.
Coma lijkt op een diepe slaap. Patiënten reageren niet meer op anderen, geluiden en aanrakingen. Bij een pijnprikkel zie je soms wel een reactie in iemands gezicht, of een kleine beweging in het lichaam. Een prikkel kan iets pijnlijks zijn, maar ook een geluid, aanraking, licht of geur.
Ook comateuze patiënten en beademde patiënten die gesedeerd zijn, krijgen spontaan ontlasting. Er ligt daarvoor een opvangmatje op het matras bovenop het onderlaken.
Een coma duurt zelden langer dan 4 tot 6 weken. Daarna komt de persoon meestal te overlijden. Wanneer een coma langer dan 4 weken duurt, spreken we van een langdurig coma of een coma vigil.
Praat tegen degene die in coma ligt. Een comapatiënt heeft nog wel hersenactiviteit. Hoewel het hier niet altijd op lijkt, kan het goed zijn dat een comapatiënt je hoort en/of begrijpt. Het kan fijn en rustgevend zijn voor diegene als je tegen hem praat.
IC-patiënten die beademd worden, worden vaak gesedeerd. Gesedeerd zijn betekent in feite dat iemand kunstmatig in slaap wordt gehouden. Het bewustzijn wordt verlaagd door het toedienen van rustgevende of slaapmedicijnen.
Zo'n 18 procent van de mensen in coma komt niet meer bij bewustzijn en overlijdt. Ongeveer 65 procent van de mensen die in coma raken, herstelt binnen enkele uren of dagen weer naar een volledig bewustzijn.
Aruna Shanbaug (67) overleed in Mumbai aan de gevolgen van een longontsteking. Zij was voor zover bekend wereldwijd de persoon die het langste in coma heeft gelegen. Als coma-patiënte verwierf de verpleegster in India bekendheid door de onvoorwaardelijke trouw en liefde die haar collega's voor haar aan de dag legden.
'Er is een gedaald bewustzijn en een verminderde aandachtsfunctie.Alleen is een comateuze patiënt niet wekbaar en is er geen interactie met de omgeving. ' In het geval van een natuurlijk coma is die toestand spontaan opgetreden, bijvoorbeeld door hersenbeschadiging.
Het is niet bekend op welke wijze de beademing bij patiënten die het grootste deel van de dag beademd worden het beste kan worden gestopt. Ook is niet te voorspellen hoe lang de duur tot overlijden is na het beëindigen van de beademing. Dit kan variëren tussen een aantal minuten en dagen/weken.
Een patiënt die in coma ligt, ofwel in een diepe toestand van bewustzijnsverlies verkeert als gevolg van hersenbeschadiging, lijkt in diepe slaap te zijn, maar is dat niet. Het grote verschil is dat een comateuze patiënt niet wakker gemaakt kan worden. Dat moet vanzelf gebeuren.
De hersenactiviteit. Het grootste verschil is dat je bij een coma nog hersenactiviteit hebt. Je hersenen werken dus nog wel, maar zijn ernstig beschadigd. Je hersenen kunnen zich echter nog herstellen en je kan dus nog wakker worden.
Het kan 6 maanden duren voordat u alledaagse activiteiten weer kunt uitvoeren zoals u gewend was, soms zelfs nog langer.
Waarom wordt een patiënt in een kunstmatig coma gebracht? Meestal gebeurt dat omdat het lichaam van de patiënt veel meer zuurstof nodig heeft dan normaal, bijvoorbeeld als gevolg van een zware operatie, een infectie of een ernstig ongeval. Een slapende patiënt verbruikt namelijk veel minder zuurstof.
De hersenen hebben een tijdje geen bloed en zuurstof gehad. De hersenen kunnen dan gaan zwellen, zoals een dikke knie na een val. De eerste 24 uur na een hartstilstand is dit het ergst. Bij schade aan de hersenen kan de patiënt in een coma raken.
Patiënten kunnen pas ontwaken uit de sedatie als de medicatie stopt. Meestal bouwen we dat langzaam af. De patiënt wordt dan niet direct wakker; dit kan een paar uur of zelfs een paar dagen duren. De patiënt kan tijdens het wakker worden verward en onrustig zijn.
Elk jaar raken in Nederland tussen de 1.000 en 3.000 mensen in coma. Velen van hen komen daar niet meer uit, onder meer omdat op de intensive care vaak te snel de conclusie wordt getrokken dat de patiënt niet meer bij zal komen.
Als een hartstilstand langer dan 5 tot 6 minuten duurt zonder reanimatie, dan kan het zelfs zorgen voor schade of sterfte van hersenweefsel. Hierdoor ontstaat hersenschade.
De persoon kan niet meer zelfstandig ademhalen en het lichaam kan de bloeddruk en lichaamstemperatuur niet meer regelen (wel kan bij beademing het hart blijven kloppen, zie hartprikkel. Ook kunnen via het ruggenmerg verlopende reflexen nog aanwezig zijn). Deze toestand is juridisch gelijkgesteld aan de dood.
De behandeling
Uw naaste is dan 24 uur lang in een koeldeken gewikkeld, ligt aan de beademing en wordt in slaap gehouden. Door de koeling vermindert de zwelling in de hersenen. Ook wordt door de slaaptoestand minder van het lichaam gevraagd, zodat het minder zuurstof nodig heeft.
Beademing kan enkele uren duren, maar soms duurt het dagen, weken of soms zelf maanden. Ruim 45 % van de IC-patiënten wordt beademd.
Het gevolg van sedatie is dat het bewustzijn verstoord is. Sommige mensen slapen door de sedatie heel diep en zijn eigenlijk niet meer te wekken. Het kan ook zijn dat de slaperigheid komt doordat de patiënt heel erg ziek is. Als de patiënt niet meer wakker wordt na sedatie noemen we dat een coma.
Door de beademing kunnen we zuurstof in de longen brengen en koolzuurgas (CO2) uit het lichaam verwijderen. Patiënten die onvoldoende zelf kunnen ademhalen of die de kracht niet meer hebben om voldoende adem te halen, kunnen worden beademd.