De winti's zijn (deels) erfelijk. De winti's waken net als de vooroudergeesten over de alle familieleden uit een bepaalde stamboom (bere), die hen eren en offers brengen als dank. Als men echter de spirituele regels en wetten overtreedt kan dit tot vergelding door de winti's leiden.
Leven volgens de traditionele Afro-Surinaamse religie, Winti betekent voor mij mentale vrijheid en in mijn kracht staan. En het mooie is dat Winti Universeel is dus voor iedereen!
De vodu winti is een godheid van het aard pantheon, die direct na Ananna keduaman keduampon (god) komt. Hij staat daarom ook direct in verbinding met hem.” Suriname heeft verschillende culturen, waar de Afro- Surinaamse winti cultuur één van is. “Winti is eigenlijk niet de juiste benaming voor deze religie.
In de Surinaamse cultuur spelen winti's een grote rol in de samenleving. Surinamers hebben vele winti's. Enkele winti's zijn onder andere: Aisa, Ampuku, Kromanti, Bakru, Ingi, Leba, Fodu, Ankantamasi en de Luangu. De winti's bieden bescherming en begeleiding.
4. Watergoden of Watra-wenu. Dit pantheon wordt aangevoerd door Watra Mama die ook wel Mama Tobosi en Mama Bosu wordt genoemd. Haar man is Tata Bosu.
Er zijn vier pantheons of groepen. Ieder pantheon valt onder een bepaalde god. Aan het hoofd van het aardepantheon (gron-winti's) staat Aisa. Zij is tevens het hoofd van alle winti's.
De Busi ingi winti's behoren tot het element bos. Oorspronkelijk bewaakten zij alles wat zich in het bos begaf (denk aan de marrons = weggelopen slaven). De Busi ingi winti gedraagt zich in tegenstelling tot de Watra ingi winti heel anders. Ze zijn over het algemeen heel erg strak in hun doen en laten.
Een obia is een spirituele kracht die volgens animistische geloofstradities uitgaat van de ziel/geest van een mens, dier, plant of een ander natuurlijk fenomeen. Obia komt voor als medium of magisch medicijn in de marroncultuur en de Surinaamse winti.
Bij de aisa = rijst, pinda, peper , varken ,soropopo, komkomer,dit teld ook voor de vodu en papa-winti , luangu , loko o, omdat ze allemaal tot de gron winti's behoren.
Zelf zal Ingi voordat hij drinkt uit respect voor moeder aarde eerst een paar druppels water, bier, rum of cognac op de grond sprenkelen. Hij geeft moeder aarde ook eten.
Een persoon die een Kromanti winti heeft behoort ook de favoriete kleding en sieraden van deze winti aan te schaffen. Deze zijn: Zijn geliefde kleuren in kleding: blauw - wit , helemaal in het wit, of gestreepte kleuren rood - blauw - groen - geel - oranje .
Ramp en tegenspoed treffen het nageslacht van de ongelukkige." Kiri-vodu komt bij verschillende Afro-Surinaamse families voor. Vroeger op de plantage gaf de meester opdracht een slang te doden als die op de plantage werd gezien. De slaaf kon niet anders dan de opdracht van zijn meester volgen.
[letter] - Kra (kleine letter ĸ, hoofdletter Κʼ) is een letter uit het Latijns alfabet die wordt gebruikt voor de stemloze uvulaire plosief, in IPA aangegeven met q. De letter wordt gebruikt in het Nunatsiavummiutut, een dialect van het Inuktitut dat wordt gesproken in Labrador, Canada.
De Ala Kondre Ketting is een bekende culturele ketting in Suriname. Ala Kondre betekent letterlijk alle landen, maar deze Ketting staat voor ketting met alle winti's. De verschillende kralen aan de ketting hebben allemaal hun eigen betekenis gerelateerd aan de verschillende winti's.
De leba is de bewaker en hoeder van de kabra en hoedt de mens voor de kwaadaardige en nutteloze geesten die als de mogelijkheid het toelaat veel kwaad en schade kunnen toebrengen aan mensen, al dan niet gestuurd door boosdoeners (wisi man). De leba treedt op als een soort tolk.
Aisa definities
Griekse lotsgodin, of personificatie van het lot. Soms wordt ze genoemd als een van de Moiren of Parcen ( bij de Romeinen de faten), als alternatieve naam voor Faten (degene die de draad doorsnijdt).
Ampuku Gadu
een ampukugadu is een geest of jeje die heel diep in het bos leefd. Hoe moet je die omschrijven? Het is een bruine fors gebouwde en zeer aantrekkelijke goed gespierde man. Hij laat zich vaak in dromen van de vrouwen zien.
Een mannelijke en een vrouwelijke winti nemen voor de geboorte een baby aan als hun kind. Zij zijn dan de bovennatuurlijke ouders, Djodjo ( Ewe-Fon ), van het kind, dat hun karaktereigenschappen meekrijgt.
We onderscheiden de volgende namen en bijbehorende kleuren: Aisa, wit met fijne blauwe strepen. Vodu, Jampanesi stof, javaanse stof. Ingi winti, rood wit, verschillende soorten blokjes, gestreept.
Deze Surinaamse ring wordt o.a. gedragen als "goedoe" voor de Ampuku winti.
Gedragen door baby's tijdens naamgevingsceremonies om de heupen en taille van een kind te accentueren. Als gewichtsmaat bij het aankomen of afvallen van gewicht. Waistbeads vallen elegant op de heupen. Wanneer de taille kralen omhoog klimmen of breken, betekent dit dat u bent aangekomen.
Ongeveer 27 procent van de Surinaamse bevolking is Hindoestaan. Een kwart van de Surinamers is protestants en 23 procent is rooms-katholiek. Twintig procent is moslim. De overige vijf procent van de bevolking gelooft in traditionele religies of hangt geen religie aan.