De vijgenboom staat graag in de volle zon of halfschaduw, het liefst op een beschutte plek tegen een muur bijvoorbeeld. De boom kan zowel in een pot als in de volle grond goed overleven. In de volle grond kan de vijgenboom prima tegen vorst.
Vijgen zijn dol op water, in de zomermaanden is dagelijks beregenen een lust voor de vijg. Het is bovendien goed waarneembaar wanneer de vijg dorst heeft, de bladeren gaan dan slap hangen. De vijg herstelt zich snel wanneer deze voldoende water krijgt.
Plant een vijg bij voorkeur in het voorjaar op een zonnige en warme plek. Bijvoorbeeld in de buurt van een zuidmuur. Een stenen muur is helemaal ideaal, deze straalt ook 's avonds nog warmte af. Heb je geen zuidmuur, zorg dan in elk geval voor een beschutte plek tegen koude wind.
Plant een vijgenboom (Ficus carica) het liefste op een wat drogere plek. In de zomer zal dan wel wat water nodig zijn, maar in de winter verdrinkt hij niet, en dat is erg belangrijk. Zorg ook dat de plek goed beschut en warm is, zodat de vruchten goed afrijpen en de vijg in de winter niet het gure weer meemaakt.
Een vijgenboom kan hoog worden, en dat is vervelend, want dan hangen de vijgen te hoog om nog makkelijk te plukken. Plant je boom in een klein plantgat (50 cm op 50 cm) of in een grote pot zonder bodem; zo wordt hij niet te hoog én geeft hij de meeste vruchten.
Over het algemeen geldt dat vijgenbomen rond het midden van de lente geplant kunnen worden. Een jonge vijgenboom doet er ongeveer twee jaar over voordat het vruchten draagt. De vijgen van de meeste soorten worden aan het einde van de zomer en aan het begin van de herfst rijp.
Vijgen (Ficus carica) zijn warmteminnende planten die (te) sterk kunnen groeien en hierdoor geen vruchten geven. Op korte scheuten aan de gesteltakken ontstaan volgend seizoen de vruchten. Lange scheuten geven geven veel bladeren en geven geen of weinig vruchten.
In de volle grond kan de vijgenboom de winter gemakkelijk doorstaan, zeker als de boom beschut staat tegen harde wind en de bodem voldoende waterdoorlatend is. De vijgen aan de boom kunnen niet tegen temperaturen lager dan 7 °C.
Het is heel normaal dat de boom wat blad laat vallen. Hij is niet bezig met het blad, hij is bezig met overleven en wortelen. De boom beschermt zichzelf tegen teveel vochtverlies door blad te laten vallen. Wat je ziet is dus heel normaal.
De meeste vijgenrassen zijn zelfbestuivers. Er dus geen bestuiving van een andere vijg nodig om vruchten aan de boom te krijgen. Er bestaan uitzonderingen, dus let daarop als je een vijg koopt. De rijpe vijgen die de vijgenplant vanaf het tweede jaar produceert zijn talrijk heerlijk.
Een vijgenboom snoei je bij voorkeur tijdens de rustperiode. Deze periode loopt in ons klimaat van november tot februari. Het snoeihout kun je goed gebruiken voor het maken van stekken van de vijg. Het sap van vijgen kan irriteren op de huid dus pas hiervoor op.
Vijgen houden van een neutrale of iets kalkrijke grond (de ideale pH is 6,0), op zure gronden is het daarom belangrijk om elk jaar wat kalk te strooien. Vijgen groeien van nature in schrale droge grond in mediterrane gebieden. Het is handig om die omstandigheden zo goed mogelijk na te bootsen.
De eerste vijgen kun je plukken rond augustus en september. Vijgen die een beetje open lijken te barsten zijn het meest rijp. Na de winter kun je soms zelfs een tweede oogst verwachten.
Zodra de temperaturen echt omlaag gaan, kan je niet rijpe vijgen beter verwijderen. Dit zorgt ervoor dat de vijg niet onnodig energie steekt in de groei van vijgen, die toch niet meer rijp kunnen worden.
De vijgenboom is geschikt om zowel buiten als binnen te houden. Ze zijn het meest bekend als mediterrane buitenplant. Je ziet ze daarom ook regelmatig in Nederlandse tuinen.
Jaarlijks onderhoud en snoei van de vijgenboom
In het algemeen is het aan te raden om de langste takken jaarlijks terug te knippen en zelfs te halveren. Zo zorg je ervoor dat de groei van de vijgenboom niet alleen aan de toppen van de takken plaatsvindt, maar ook dichter bij de stam.
Het rijpen van suikerhoudende vruchten kost de vijgenboom heel wat energie. Daarom is het aanbevolen om de boom van april tot en met augustus om de twee weken te bemesten. Een evenwichtige meststof is doorslaggevend - de voedingsstoffen bevorderen de vruchtvorming en het rijpingsproces van de vijgen.
De vijgenboom op stam moet één keer per jaar gesnoeid worden. De beste periode om de vijg te snoeien is van eind november tot januari. Dan is al het blad van de boom gevallen. Snoei al het dode hout van de vijg weg en zorg dat de gewenste vorm in de boom blijft.
Zoals gezegd de maanden oktober, november en december zijn de beste maanden om de vijgenboom te verplaatsen, zeker als het een boom is die ouder is dan 5 tot 6 jaar. Deze bomen hebben een groot wortelgestel waarvan een groot deel achterblijft.
Ik voer gedroogde vijgen als extra aan al mijn vogels. Vooral de vruchtenduiven (die in de natuur voornamelijk van ficus soorten leven) lusten het graag. Voordat ik het geef, laat ik de gedroogde vruchten in water weken zodat die zachter worden en meer volume/textuur krijgen.
De caoutchouc, u weet wel, die veel te grote kamerplant in grootmoeders salon, is ook een vijgenboom (Ficus elastica). Net zoals deze hebben alle vijgenbomen wit melksap, dat irriterend en zelfs giftig is.
Een jonge vijgenboom, van minder dan vijf jaar oud, kan goed verplant worden. Hoe langer de Vijg op een plek staat, hoe lastiger het verplanten zal zijn. Er is dan ook altijd wel een risico dat de boom het niet gaat redden. Bij het verplanten is het belangrijk dat je de boom ruim genoeg uitsteekt.
Als je dacht dat je enkel in het buitenland kan smullen van vijgen recht uit de bomen, dan vergis je je! Zolang vijgenbomen maar in arme, goed gedraineerde grond staan, groeien ze ook in ons klimaat goed, én de vijgen zijn even lekker! Wil je graag kunnen snoepen van je vijgen, kies dan voor Ficus Carica.
Bemesting van een vijgenboom
Geef een vijg in pot een gemiddelde hoeveelheid organische, samengestelde meststof speciaal voor fruit. In het voorjaar (maart) en eventueel nog een keer een kleinere hoeveelheid in de zomer. Je kunt een vijg tevens ook bemesten met koemest en kalk.