Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen 'gave' huid. Een melanoom komt steeds vaker voor, vooral bij mensen met een blanke huid. In Nederland worden per jaar bijna 3000 nieuwe melanomen (ongeveer 10% van alle gevallen van huidkanker) ontdekt.
Dit is de meest voorkomende vorm van het melanoom. In ongeveer 75% van alle gevallen van melanoom betreft het de superficieel spreidende vorm. Zoals de naam al zegt groeit deze vorm eerst in horizontale richting voordat het de diepte in gaat. Dit groeiproces kan maanden tot enkele jaren duren.
Een melanoom op tijd herkennen is belangrijk. Meestal verschijnt er plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid die snel groeit. Deze vlek lijkt in het begin vaak op een moedervlek, maar valt vaak op door een snelle groei, een grillige vorm of meerdere kleuren.
De plekjes kunnen enkele millimeters tot enkele centimeters groot zijn. Soms kunt u de plekjes beter voelen dan zien. De huid voelt wat ruw of rasperig aan en er ontstaan steeds harde schilfers. Soms ontstaat er een klein wondje, vooral als u eraan krabt.
Bij de vroegdiagnostiek van melanomen inspecteert de huisarts de huidafwijking op kenmerken die op maligniteit kunnen wijzen. Hierbij komen veel kenmerken uit de klinische diagnostiek van AN aan bod, die men echter anders moet wegen: Asymmetrie: grilligheid van vorm pleit voor een melanoom.
Wat is de overleving van melanoom? Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 90 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker. Jouw vooruitzichten kunnen anders zijn dan het gemiddelde.
Vaak verdwijnen ze na een tot drie weken weer vanzelf, volgens het Huidfonds.
Een melanoom ontstaat meestal in de pigmentcellen van de opperhuid. Dat kan op alle leeftijden gebeuren. Melanomen kunnen overal op de huid voorkomen, maar zij ontstaan het vaakst op delen van de huid die aan zonlicht worden blootgesteld. Bij vrouwen komen melanomen vaker voor op de benen; bij mannen vooral op de rug.
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Controleer op ruwe bultjes, wondjes en bruine plekken
nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop. wondjes die niet goed genezen. bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
Voor de puberteit komt het melanoom uiterst zelden voor. Daarna kan het op elke leeftijd ontstaan, maar meestal bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Het aantal patiënten met een melanoom is de laatste vijftien jaar sterk toegenomen, mogelijk vanwege een toegenomen blootstelling aan ultraviolette straling.
Een melanoom is een kwaadaardige moedervlek en een agressieve vorm van huidkanker. Soms verschijnt deze moedervlek uit het niets, maar vaker ontstaat een melanoom uit een bestaande moedervlek. Het gaat dan meestal om moedervlekken die al enigszins afwijkend waren of grote moedervlekken die bestaan vanaf de geboorte.
Via de lymfevaten komen de kankercellen in de lymfeklieren. Van een uitzaaiing in een lymfeklier merkt u in het begin niets. Het duurt maanden tot jaren voordat de lymfeklier zo groot is dat u deze kunt voelen. U voelt dan een stevig bolletje onder de huid van ongeveer 1 tot 2 centimeter groot.
Moedervlekken kunnen van bij je geboorte aanwezig zijn of pas later verschijnen. Ze ontstaan bijna nooit na de leeftijd van 40 jaar. De vlekjes ondergaan in de loop van de jaren veranderingen. Dat gebeurt zeer traag.
De kans op uitzaaiingen hangt onder andere af van de dikte van het melanoom en of er zweervorming is. Je wordt onderzocht op uitzaaiingen: Als het melanoom dikker is dan 0.8 millimeter, of als de tumor dunner is dan 0.8 millimeter, maar zweervorming heeft. Je kunt dan een schildwachtklierprocedure krijgen.
Een vlek is verdacht als u een of meerdere van onderstaande eigenschappen vaststelt: Asymmetrie: ontstaan van of evolueren naar een asymmetrische vorm, waarbij de ene helft van het letsel niet meer het spiegelbeeld is van de andere helft.
Het voelt ruw aan. De bult wordt langzaam groter en kan een grote bult worden. Soms doet de bult pijn, maar meestal niet. Het kan er ook uitzien als een kleine wond die langzaam groter wordt.
Een nodulair melanoom groeit heel snel, in een paar weken. Vaak ontdek je een soort wondje, een zweertje. Daardoor gaat het melanoom makkelijker bloeden. Omdat het melanoom snel dikker wordt, heeft het een slechtere prognose.
Een melanoom is een agressieve vorm van huidkanker. Het kan overal op de huid voorkomen. Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat als pigmentcellen zich ongecontroleerd gaan delen. Dit gebeurt aan de oppervlakte van de huid, in een bestaande moedervlek of in de 'gave' huid.
Het verschil tussen een melanoom en carcinoom
Van alle huidkanker is ongeveer tien procent een melanoom. De overige negentig procent behoort tot de zogeheten carcinomen. De carcinomen treden vooral op waar de zon vrij spel heeft: het gezicht, de handen en onderarmen.
Voor patiënten met uitgezaaide kanker kan leven en dood dicht bij elkaar liggen. Er is soms een kans op genezing en soms een mogelijkheid om met (innovatieve) behandeling nog vele jaren te leven. Maar als een behandeling niet aanslaat kan het ook snel aflopen.
Nog niet zo lang geleden waren de vooruitzichten van mensen met een uitgezaaide melanoom slecht: gemiddeld leefde iemand nog 7 maanden. Onderzoekers hebben ontdekt dat ze met immunotherapie patiënten veel beter kunnen behandelen. En de overlevingskansen kunnen verbeteren.
Mogelijke klachten bij uitzaaiingen zijn: botpijn, misselijkheid, hoofdpijn, benauwdheid en vermoeidheid. Bij uitzaaiingen zijn er behandelingen mogelijk die uw leven verlengen en klachten verminderen, bijvoorbeeld bestraling tegen pijn.
Je hebt een erfelijke aanleg voor melanoom. Je hebt een lichte huid, lichte ogen, sproeten, lichtblond of rood haar en je verbrandt snel zodra je in de zon bent. Je hebt meer dan 100 moedervlekken of 5 of meer onrustige moedervlekken: atypische naevi. Je hebt een aangeboren moedervlek die groter is dan 20 centimeter.
Een melanoom is een vorm van huidkanker en kan uitzaaiingen geven. Een verdachte moedervlek wordt met een operatie verwijderd. Het weggehaalde weefsel wordt onderzocht op kankercellen. Het duurt ongeveer een week voordat u de uitslag krijgt.