Na een kwallenbeet kan een plaatselijke reactie op de huid ontstaan, die je kan vergelijken met een reactie op een brandnetel prik. De reactie kenmerkt zich door een geprikkelde huid, roodheid en zwelling. Gelukkig komen aan de Nederlandse kust geen (levens)gevaarlijke kwallen voor.
Als de kwal daadwerkelijk de vijand of prooi aanraakt, worden de cellen geactiveerd. Als een soort harpoen schieten de netelcellen naar de bloedbaan en spuit daar gif in. Zodra dat is gebeurd, spreek je van een kwallensteek. Welke kwallen jij precies kan tegenkomen tijdens je dagje aan zee, lees je hier.
Wat doe je bij een kwallenbeet? Bij een ernstige allergische reactie: bel of laat 112 bellen. Wrijf niet over de gestoken plek. Probeer de netelcellen eerst weg te schrapen of weg te spoelen met zeewater.
Handig om te weten: niet elke kwal steekt. Kompaskwallen, blauwe haarkwallen en de kruiskwallen kunnen voor flink wat overlast zorgen. Die laatste - gelukkig zeldzaam voorkomende soort in Nederland - kan zelfs tot een ziekenhuisbezoek leiden. Maar de meeste kwallen steken niet, die kriebelen hooguit.
De gevaarlijkste kwallen zijn tropische soorten, waarvan de giftigste de Australische zeewesp (Chironex fleckerii) is, die dodelijk kan zijn voor de mens. Langsheen onze kustlijn komen geen soorten voor die dodelijk zijn voor de mens. Maar een contact met bepaalde Noordzeekwallen kan een onaangename ervaring zijn.
Komt de kwal in contact met een vijand, dan schieten de netelcellen als een soort harpoen uit de tentakel. Het gif uit die cellen komt in je huid terecht, met jeuk en pijn tot gevolg. In Nederland is de kans dat je een (zeer) giftige kwal tegenkomt gelukkig niet heel groot.
De tentakels van kwallen hebben giftige netelcellen. Wanneer je gestoken wordt, spuit de kwal gif in je bloedbaan. Hierdoor kan je jeuk en pijn voelen. Wanneer je uit het water stapt, drogen de netelcellen uit.
Hoe voelt een kwallenbeet? Een kwallenbeet voelt als een brandende pijn op je huid. Nadat de kwal van je huid af is, kan deze pijn nog wel even aanhouden. Ook kan de plek zwellen en jeuken.
De onderzoeker laat de imposante kwal op het strand liggen zodat andere mensen hem ook kunnen bewonderen. Wie dat wil, kan het dier gewoon oppakken. Deze kwal is ongevaarlijk, volgens Ecomare, het centrum voor wadden en Noordzee. De netelcellen zijn te zwak om door de menselijke huid te dringen.
In de Noordzee leven geen dodelijke kwallensoorten zoals in de tropen, toch is een ontmoeting niet altijd aangenaam. De gifpakketjes zijn soms uitgerust met harpoenachtige naalden die door onze huid kunnen dringen. Ze worden afgevuurd wanneer de kwal 'getriggerd' wordt, bijvoorbeeld bij aanraking.
Kwallen hebben bovendien nauwelijks organen, ze hebben geen hart, geen bloedvaten en geen hersenen en ook geen botten, schelp of hoornpantser. Er zitten geen ogen in en geen oren aan en met hun rudimentaire spieren en zenuwen kunnen ze maar weinig doen.
Kwal – Oneindig
Ze maken cycli van oud naar weer jong, dit kan oneindig door gaan.
Om alvast één misverstand uit de wereld te verhelpen, kwallen bijten niet maar steken met hun tentakels. Dat wordt dan wel een kwallenbeet genoemd. De tentakels van kwallen bevatten netelcellen met gif. Tijdens een kwallenbeet wordt dit gif in de huid van de mens gespoten.
De irukandji is een kleine, glasheldere kwal. Hij wordt maar een paar centimeter lang en leeft in de tropische wateren rond de noordkust van Australië. Dit kwalletje wordt in het algemeen gezien als het giftigste dier ter wereld en in tegenstelling tot andere kwallen heeft de irukandji ook netelcellen op het lichaam.
In de Noordzee leven verschillende soorten kwallen. De oorkwal komt het meeste voor. Dit is een doorzichtige kwal met vier roze of witte ringen. Hij kan je niet steken, omdat hij niet door de huid heen komt.
Plassen over een kwallenbeet: het zou het prikken tegen gaan, maar maakt het juist erger! Harpoenachtige cellen van de kwallententakels die op je huid liggen komen door de urine alsnog in je vel. Azijn helpt wel, omdat het het gif in de cellen neutraliseert.
Ze hebben geen brein en bestaan vrijwel geheel uit water – en toch beschikken ze over heel wat superkrachten.
Kleine visjes kunnen schuilen tussen de tentakels van een kwal en zo overleven. Verder is de kwal een delicatesse voor schildpadden en sommige vissen en eet-ie zelf weer kreeftjes, waardoor de populatie goed blijft. Wist je trouwens dat een kwal nog kan steken als-ie dood is?
Het dier heeft geen ogen maar sommige kwallen kunnen wel licht waarnemen. Vissen eten kleine kwallen. Als er te veel vissen gevangen worden dan kunnen er op bepaalde plaatsen te veel kwallen komen. Soms kan je dat wel eens in de zee zien.
Je kunt hele lekkere gerechten maken met de kwal, maar de kwal zelf smaakt volgens Ammerlaan nergens naar. 'De kwal zelf is eigenlijk alleen maar textuur, maar in de Aziatische keuken is textuur ook een smaak. ' De textuur wordt ook vergeleken met die van een komkommer.
Niet alleen zoogdieren zoals wij, maar ook vogels, vissen en mogelijk kreeften. Wie niet kan praten, voelt geen pijn, was lange tijd het adagium in de wetenschappelijke wereld. Tot de jaren 1980 opereerden artsen baby's die nog niet konden praten zonder verdoving.
Op populaire badplaatsen in het buitenland waar veel kwallen voorkomen zijn er speciale netten die de kwallen tegenhouden. Op plekken waar veel (gevaarlijke) kwallen voorkomen is het aan te raden een wetsuit of t-shirt te dragen of een beschermende crème te gebruiken.
Symptomen van een kwallenbeet
Op de plek van de beet krijg je jeuk, pijn en het getroffen lichaamsdeel kan zwellen. Het kan extra vervelend worden als je allergisch bent voor een kwallenbeet. Dan heb je niet alleen jeuk en pijn, maar kan je ook gaan braken en het benauwd krijgen.
Kwallensoorten in de Wadden- en Noordzee
De meest voorkomende kwal is de oorkwal. De steek van deze soort doet niet veel pijn en de gevolgen zijn minimaal. Na een steek kan de huid hoogstens wat rood, opgezwollen en een beetje jeukerig zijn, maar deze klachten verdwijnen na een aantal uur.