Een opmerkelijk verhaal uit het Zeeuwse Oosterland. Eén van de kippen van Rien en Gré Bolle stopte plots met het leggen van eieren, en begon zich als een haan te gedragen. "Ze kreeg een grotere kam en begon te kukelen.
Hanen kraaien om hun territorium af te bakenen en andere hanen duidelijk te maken dat ze van hun hennen moeten wegblijven.
Kippendokter Sible Westendorp heeft wel een verklaring voor de kip die een haan wordt: "Dit zien we vaker. We noemen dit 'verhanen'. Het is waarschijnlijk een aandoening aan de eierstokken waardoor de kip extra mannelijke hormonen gaat produceren.
Hanen hebben een sterke natuurlijke neiging om elkaar te bevechten door baldadig gedrag te vertonen, de z.g.n. pikorde, hetgeen commercieel wordt geëxploiteerd in hanengevechten. Een haan bakent zijn territorium af door te kraaien.
Als eerste geluid in de morgen, als de kippen nog in hun hok zitten gesloten, zullen de hennen een repetitief, brommend geluid maken, dat luider wordt als de minuten verstrijken en de deur van het hok gesloten blijft. Dit geluid betekent “Laat ons eruit – er moet nog een hoop worden rondgescharreld vandaag!”
Omdat hanen mannetjes zijn, kunnen zij geen eieren leggen, omdat zij eenvoudigweg niet de anatomie hebben om dat te doen. de taak van de haan is de eieren te bevruchten.
Een haan is groter en grover gebouwd dan een hen. Een haan heeft grotere kopversierselen: kinlellen, kam en oorlellen. Een haan heeft soms sierbevedering: halsveren, zadelveren en sikkelveren. Hanen hebben sporen aan hun poten en hennen niet.
Een hen is een vrouwelijke kip; het mannetje heet een haan en het jong heet een kuiken. Zowel wat betreft uiterlijk als gedrag verschillen hennen wezenlijk van hanen. In het normale spraakgebruik echter staat het woord kip eveneens voor slechts de vrouwelijke exemplaren, dus hen.
Zowel hennen als hanen hebben kammen en lellen, waarbij de kam zich bovenop de kop bevindt en de lellen onder de kin hangen. Het uiterlijk van de kam en lellen van kippen verschilt per ras, maar over het algemeen kan het geslacht van een kuiken worden bepaald door naar de kam te kijken.
Kippen kunnen ook gaan kraaien als je er geen haan bij hebt, dan neemt er één de leiding zoals een haan doet. Hobbyfokster van de Serama, Kuifhoen kriel en Zijdehoender groot.
Hoewel kippen heel wreed kunnen zijn is het meestal niet nodig om in te grijpen. Grijp alleen in als u denkt dat een kip ernstige verwondingen oploopt. Als het met name een kip is die agressief gedrag vertoont kunt u ingrijpen en haar laten ophouden met pikken.
Kippen hebben een complex emotioneel leven. Uit een recent onderzoek blijkt dat ze empathie kunnen voelen. Ze kunnen elkaars pijn aanvoelen en gevoelens, zoals blijdschap, verdriet en angst, met elkaar delen.
Gezien vanuit mensenstandpunt klinkt het natuurlijk romantisch dat de kloek en haar haan samen voor de kuikens zorgen. Kippen zijn echter geen mensen en vanuit het kuikenbelang gezien is het niet wenselijk. Kuikens hebben behoefte aan warmte en eiwitrijk voedsel om vlot en goed te kunnen uitgroeien.
Het is niet mogelijk om het kraaien helemaal te stoppen, maar je kunt het volume van het geluid dat hij produceert verlagen door de levensstijl van de haan te veranderen, zijn hok in een nachthok te veranderen of hem een halsband om te doen.
Kippen zijn sociale wezens en hanteren een rangorde, ook wel de pikorde genaamd. Hennen zonder haan zijn onrustiger en kibbelen een stuk meer. Een haan helpt en corrigeert de hennen als ware in die pikorde en brengt daarmee orde, structuur en rust in het hok.
Sommige kippen leggen één ei per dag, maar er zijn verschillende factoren die bepalen hoeveel eieren een kip legt. Dit kan aan de leeftijd liggen of aan de periode van het jaar, want met meer daglicht leggen ze meer eieren.
En net zoals mensen opgedeeld zijn in mannelijk en vrouwelijk en kinderen en volwassenen, zijn kippen dat ook. In deze context, is een man gelijk aan een “haan” en een vrouw gelijk aan een “hen”. Beide zijn eigenlijk kippen, maar de namen wijzen op hun geslacht en het feit dat ze volwassen zijn.
Enkele uren nadat de kuikentjes zijn geboren, komen ze op een lopende band terecht. Langs die band staan mensen die ze optillen en seksen. Seksen betekent dat ze kijken of het hennen of hanen zijn. Het is een van de weinige handelingen in een broederij die nog handmatig gebeurt.
Je kan ervan uitgaan dat een haan gemiddeld vier tot zeven hennen nodig heeft in zijn harem. Dit kan natuurlijk verschillen naargelang het kippenras of de beschikbare ruimte in de kippenren. Een haan brengt hiërarchie en structuur in de groep kippen.
Hoe pak ik mijn kip op? Gebruik beide handen wanneer u een kip wilt oppakken zodat u haar vleugels tegen haar lichaam kunt houden. Dit voorkomt dat ze met haar vleugels kan slaan. Til haar op en plaats een hand onder de kip en houd haar poten tussen uw vingers (houd alleen de middelvinger tussen de poten).
Dominante hanen kraaien met een toonhoogte van 950 Hz en de ondergeschikte hanen kraaien bij een toonhoogte van 900 Hz. Het Duitse Dierweten- schappelijk Instituut in Mariensee vond een toonhoogte die veel hoger lag, namelijk rond 1700 Hz.
Eieren leggen en bevruchting
Doordat het sperma van de haan meerdere dagen intact blijft, leggen kippen soms tot tien dagen na de paring nog bevruchte eieren. Een kip legt ook eieren als er geen haan in de buurt is of als een dooier onbevrucht is. Daar komen dus geen kuikens uit.
Andere deskundigen zeggen dat er geen wetenschappelijk bewijs is over pijn bij eieren leggende kippen, maar dat het niet onredelijk is te denken dat het niet goed is als het formaat kip en de afmeting van het ei niet bij elkaar passen. Kippenhouders zien het soms duidelijk als een kip het niet gemakkelijk heeft.
Ja hoor, de eitjes die je kippen in de tuin leggen zijn net zo eetbaar als de eitjes die je in de winkel koopt. Heerlijk toch, eten uit je eigen tuin kunnen halen! Wel goed opletten dat het ei er niet al te lang ligt, dan kan het slecht geworden zijn. Je kan dat testen door het ei in een badje water te leggen.