Van een dramatische gebeurtenis breekt je hart natuurlijk niet letterlijk in tweeën, maar het kan wel degelijk van slag zijn. Hevige emoties veroorzaken soms een ontsteking aan het hart, waardoor je je heel beroerd kunt voelen. Ivo van der Bilt deed tien jaar onderzoek naar dit gebrokenhartsyndroom.
Soms hebben mensen zoveel liefdesverdriet dat ze spreken over een gebroken hart. Vaak wordt dit figuurlijk bedoeld, maar het is mogelijk om je hart echt te breken. De medische naam hiervoor is Takotsubo Cardiomyopathie. Dit syndroom kan veroorzaakt worden door acute emotionele stress, bijvoorbeeld een relatiebreuk.
Bij 1 op de 100 mensen die zich in het ziekenhuis melden met een acuut hartinfarct, blijkt er in werkelijkheid sprake te zijn van een 'gebroken hart' door verdriet of andere stress. 'Je hoeft overigens niet bang te zijn dat je het gebroken-hart-syndroom krijgt wanneer je een blauwtje loopt.
"Bij een gebroken hart knijpt de onderkant van het hart niet of nauwelijks samen. Het hart krijgt dan de vorm van een Tako-tsubo. De oorzaak kan liefdesverdriet, het plotseling overlijden van een dierbare of plotseling heftige pijn zijn, maar ook het winnen van een loterij kan acute heftige emotionele stress geven.
Het takotsubo-syndroom (TTS), ook wel het 'gebroken hart-syndroom' genoemd, ontstaat na een heftige negatieve emotionele gebeurtenis. De hartspier verzwakt, met pijn op de borst, ademnood en soms een hartaanval. Een nieuwe studie toont dat dit ook kan gebeuren na een zeer positieve gebeurtenis.
"Je hart krijgt een opdonder bij hevige emoties." Van een dramatische gebeurtenis breekt je hart natuurlijk niet letterlijk in tweeën, maar het kan wel degelijk van slag zijn. Hevige emoties veroorzaken soms een ontsteking aan het hart, waardoor je je heel beroerd kunt voelen.
Je kunt door de acute stress die je na een breuk ervaart daadwerkelijk last hebben van een gebroken hart (het syndroom stress cardiomyopathie) en hiermee in het ziekenhuis belanden, maar dit syndroom is zeldzaam. In het brein veroorzaakt liefdesverdriet dezelfde klachten als depressie, cocaïneverslaving en griep.
Dat is normaal, want verliefdheid heeft met van alles te maken: geuren, genen, interesses, afkomst, zelfbeeld, er open voor staan... Maar het brengt je in de war. Soms maakt de ander het dan uit, uit verwarring, niet omdat jij niet de moeite waard bent.
De pijnreactie wordt veroorzaakt in de interne cingulate cortex (emotionele hersendeel) van ons brein. Zowel fysiek- en emotionele pijn komen terecht op deze plek. Daardoor kan liefdesverdriet ook echt tot lichamelijke klachten leiden.
71 procent van de deelnemers was na ongeveer 11 weken over het ergste verdriet heen. Toch is er wel degelijk een verschil tussen mannen en vrouwen. Vrouwen hebben de neiging om direct door de pijn overspoeld te worden, terwijl mannen deze emoties uitstellen.
Lichaam en brein reageren op de stress die een relatiebreuk kan veroorzaken. Mensen met stress kunnen minder eetlust hebben, slechter slapen, maag- en darmklachten of hoofdpijn krijgen. Daarnaast zijn er allerlei mentale klachten zoals gevoelens van angst, onzekerheid, een opgejaagd gevoel en negatieve gedachten.
Takotsubo-cardiomyopathie of "Broken Heart Syndrome" is wanneer de hartspier plotseling verzwakt raakt. Het treedt meestal op na ernstige emotionele of fysieke stress. De aandoening is tijdelijk en de meeste mensen herstellen binnen twee maanden.
Iedereen gaat anders met liefdesverdriet om. De een voelt zich na een paar weken alweer een stuk beter, een ander is na jaren nog niet de oude. Wie veel moeite heeft om eroverheen te raken, kan vaak niet op begrip rekenen.
Emotionele pijn is pijn die zich uit via je emoties. Denk hierbij aan intens verdriet, angst of woede. Eigenlijk is emotionele pijn iets heel normaals. Wanneer jij iets of iemand verliest, dan is het normaal dat je hierom rouwt.
Slapeloze nachten, de tranen uit je hoofd huilen en erbij lopen als een zombie: liefdesverdriet is een van de ergste dingen die je mee kunt maken. Liefdesverdriet wordt omschreven als een geestelijke pijn die men voelt door het verbreken van een relatie. Tijdens dit verlies ga je door verschillende fases.
De binding is zo sterk dat hersenscans na een verbroken relatie laten zien dat de fysieke pijngebieden in de hersenen geactiveerd worden. Hierdoor kunnen sommige mensen met liefdesverdriet echt lichamelijke klachten ervaren, zoals misselijkheid, maagklachten en hoofdpijn.
Jezelf helen: associëren en doorvoelen
Associëren op de klacht is dus de eerste belangrijke stap om jezelf te helen. Daarna komt het erop aan om het signaal dat je lichaam je geeft ook te doorvoelen. Om even in de pijn of irritatie die je voelt te duiken, in plaats van deze te negeren.
Als je je bewust wordt van de kern van de pijn, geef je het objectieve aandacht – zonder het te bagatelliseren of het te overdrijven. Erken de pijn, en kijk er gewoon naar zoals het is. Je hoeft het niet 'beter' te maken of te veranderen. Accepteer de pijn zoals deze is, met rustige aandacht.
Van emotionele gebeurtenissen kun je soms slecht slapen. Het is heel normaal dat je gaat piekeren en woelen als je boos of verdrietig bent. Maar ook als je juist blij en opgewonden bent. Bijvoorbeeld over je diploma-uitreiking, als je op vakantie gaat, of de eerste dag op je werk.
Een break-up is nooit leuk, en liefdesverdriet verwerken kan lastig zijn. Liefdesverdriet is soms zelfs gevaarlijk. In je brein kan liefdesverdriet namelijk dezelfde gevoelens en klachten opwekken als bij griep, depressie of zelfs een cocaïneverslaving.
Liefdesverdriet verwerken: het beste medicijn
Uit elk onderzoek blijkt dat chocolade een positieve invloed heeft op een rothumeur en dus ook bij het verwerken van liefdesverdriet. Dit komt doordat chocolade de productie van endorfine in je lichaam stimuleert.
Een bekende 'regel' is dat je gemiddeld de helft van de duur van je relatie nodig hebt om over je ex heen te komen. Waren jullie zes jaar samen? Dan duurt het ongeveer drie jaar voordat je over hem of haar heen bent.
Als die persoon zijn diepste gevoelens met je deelt en zich hierbij op zijn gemak voelt, is dat ware liefde. Als die persoon het prima vindt als hij er niet perfect uitziet, of als hij struikelt of een beetje eten tussen zijn tanden heeft, voelt hij zich zodanig op zijn gemak bij je dat je hem helemaal mag zien.
Maar mannen blijken nog veel langer last te hebben van pijn na een relatiebreuk dan vrouwen. Dat trauma kan soms jaren aanslepen en zelfs decennia later nog de kop opsteken, blijkt uit onderzoek. Dat is zelfs het geval als ze zelf de relatie beëindigen en ze daar achteraf wat spijt over hebben.
Mensen die aan een gebroken hart overlijden zijn meestal zwakkere patiënten of mensen die naast een gebroken hart een ziekte hebben. Over het algemeen gaat een gebroken hart na een paar weken vanzelf weer over. Toch wordt een gebroken hart door beter onderzoek de laatste jaren steeds vaker herkend.