Kurk wordt vaak al opgelopen in de houten vaten waar rode wijn in wordt gerijpt, dus ook wijn met een schroefdop kan kurk hebben, maar dat komt veel minder vaak voor.
Kurk kun je heel makkelijk herkennen. Ruikt de wijn sterk naar nat karton, natte hond of een muffe kelder, dan zit er kurk in. Kurk ontstaat door een besmetting van schimmel of bacterie die TCA veroorzaakt (trichlooransol). Die stof ontstaat door het bleken en desinfecteren van kurken of flessen met behulp van chloor.
Wijnen die gemaakt worden om te bewaren en die baat hebben bij een beetje lucht, tijdens de rijping op de fles, worden gebotteld met een kurk. Wijnen die vooral gemaakt zijn om snel van te genieten en die fris en fruitig horen te zijn, worden steeds vaker met een schroefdop afgesloten.
Een fles rode wijn met een schroefdop kan net zo lang worden bewaard als een fles wijn met een kurk. Dit is afhankelijk van het soort wijn zo'n twee tot tien jaar. Toch zijn de meeste rode wijnen bedoeld om meteen van te genieten en zijn daarom het lekkerst als je ze binnen drie jaar opdrinkt.
Kurk in de wijn is niet gevaarlijk, u kunt de wijn gerust proeven. De wijn met kurk drinken is in principe ook niet schadelijk voor de gezondheid, maar de trek zal u snel vergaan, want de wijn is echt niet lekker en doet niet denken aan hoe hij normaal smaakt.
Plop! Als de kurk breekt tijdens het openen van de fles en deze is nat van binnen, dan kan je er bijna vanuit gaan dat deze wijn bedorven is. Terugbrengen dus!
Hoe herken je een kurksmaak
Een kurksmaak is heel makkelijk te herkennen. De wijn ruikt zuur, muf en heeft een zure, chemische en sterke nasmaak. Kurk in de fles maakt de wijn ondrinkbaar. Naast de slechte smaak is het ook niet goed voor de gezondheid.
Een oude wijn zal echter nooit slecht voor de gezondheid worden! Gebruik te oude wijn liever niet voor sauzen en stoofschotels als het recept wijn vermeldt. Het is dan een ingredient van mindere kwaliteit, en daarmee maak je geen goede gerechten. Wel is het mogelijk om de wijn te gebruiken als azijn.
Als een wijn in aanraking komt met zuurstof, vindt er oxidatie plaats. Hierdoor krijgt de wijn uiteindelijk een soort bruinige kleur. Absoluut een teken dat de wijn niet meer geschikt is om te drinken. Nog een teken dat de wijn niet meer goed is, is als er bubbeltjes zichtbaar zijn.
Mocht je de kurk nog wel hebben, maar hem er niet inkrijgen: bakpapier is het antwoord. Wikkel een klein stukje bakpapier om de kurk en duw hem terug. Als het goed is lukt het zo wel, omdat het bakpapier glad is en dus makkelijker de fles inglijdt. Daarnaast kunnen er op deze manier geen stukjes kurk in de wijn vallen.
De kurk wordt in water geweekt om hem soepel te maken, daarna samengeperst en onder hoge druk machinaal in de fles gestopt. Een champagnekurk bestaat uit twee soorten kurk: een hardere, duurzame soort die boven de opening uitsteekt, zodat de kurk niet afbreekt bij het openen.
Het nut van (natuur)kurk
Kurk laat zuurstof door. Dit kan voor vele wijnen een voordeel zijn, maar voor vele ook niet. Wijnen die je langer kunt bewaren, doen het goed met een kurk.
Dit is meestal het gevolg van een te droge kurk of een slecht geopende fles. Dit beïnvloedt de smaak niet. Een beetje schimmel aan de bovenkant van de kurk is ook niets om zich zorgen over te maken.
Wat is 'kurk' in de wijn? Kurk betekent dat de wijn besmet is met een schimmel, de zogenaamde 2,4,6-Trichloroanisole schimmel (TCA). In de meeste gevallen bevond deze schimmel zich in de kurk zelf. Maar de schimmel kan ook in een wijnvat gezeten hebben, of in de fles, voordat deze werd gevuld.
Gebruik je kurkentrekker
Zorg ervoor dat de schroef helemaal in de kurk zit en probeer zo de kurk er voorzichtig uit te trekken. Mocht dit echt niet lukken, gebruik dan een pollepel en theedoek. Houd de fles recht en leg de theedoek over de hals van de fles. Druk de kurk met de achterkant van de pollepel naar beneden.
Een geopende fles wijn ontwikkelt zich snel: na 3-4 dagen zijn de meeste wijnen geoxideerd. Bij rode wijn is de smaak na 1 dag al niet meer lekker. Wijn verliest namelijk aroma en de smaak wordt steeds zuurder. U wordt echter niet ziek van het drinken van wijn dat eigenlijk niet meer goed is.
Je kunt wijnen zoals Cabernet Sauvignon, Brunello di Montalcino, Barolo, Bordeaux en Amarone meer dan 20 jaar bewaren, waarvan er vele zelfs 50 of ouder worden. Wat geeft deze wijnen hun uithoudingsvermogen? Balans.
Wij adviseren een geopende fles rode wijn maximaal 3 dagen te bewaren. Op het moment dat de rode wijn geopend is, komt de wijn in contact met zuurstof. Hierdoor gaat de wijn oxideren en dat heeft weer gevolgen voor de smaak. Soepele rode wijn kunt u beter binnen 2 dagen drinken.
Bij meer dan 15 gram alcohol (meer dan 1,5 glas) neemt het risico op een beroerte toe. Bij meer dan 2 glazen alcohol per dag, neemt de kans op tumoren van de mond- en keelholte, strottenhoofd en slokdarm, dikke darm en endeldarm en longkanker toe.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die veel drinken een verhoogd risico op verschillende soorten kanker hebben. Alcohol drinken vergroot de kans op slokdarmkanker, mondkanker, keelkanker, strottenhoofdkanker, leverkanker, darmkanker en borstkanker (bij vrouwen). Hoe meer iemand drinkt, hoe groter de kans op kanker.
Alcohol is een giftige stof en verhoogt de bloeddruk. Dat geldt voor alle alcoholische dranken. Dus bijvoorbeeld voor sterke drank zoals jenever, voor bier, maar ook rode wijn jaagt de bloeddruk op. Recente onderzoeken tonen aan dat ook een klein beetje alcohol de bloeddruk al doet toenemen.
De Champagnekurk
De kurk is 50% groter dan de hals van de fles en wordt behoorlijk samengeperst om hem er in te krijgen. Alsof dat nog niet genoeg is, gaat er nog een metalen plaatje (capsule) en een ijzeren kooi (muselet) om de kurk ook op de fles te houden.
Tannines zijn chemische verbindingen in de wijn, namelijk looizuren. Deze zijn afkomstig van de schillen, pitten en steeltjes van de wijn - of van het vat waarin de wijn heeft gerijpt. Tijdens het gisten verhuizen ze naar het druivensap, waar later wijn van gemaakt wordt.
Ook kan de mate waarin een wijn is aangetast variëren. Echte kurksmaak is echter onmiskenbaar: de wijn ruikt muf en chemisch, naar nat karton, en in de mond geeft hij een onaangenaam bittere nasmaak.
Door het ontkurken geeft u zo'n wijn een beetje extra zuurstof, waardoor hij zijn kwaliteiten vlugger zal blootgeven. U kan de wijn dan gerust 2 uur op voorhand openen. Nog beter is om een jonge wijn te karaferen.