Cysten zijn meestal goedaardig, maar kunnen ook kwaadaardig zijn.
De kans dat een cyste kanker is, is klein. Dat gebeurt bij 1 op de 1000 vrouwen die nog niet in de overgang zijn, en bij 7 op de 1000 vrouwen die al wel in de overgang zijn. De gevaarlijke cellen in de eierstok kunnen zich dan verplaatsen naar andere delen van het lichaam.
Hoe graag we het ook zouden willen, het verschil tussen een cyste en een tumor kun je niet zien door er alleen maar naar te kijken. Er zijn wel een aantal dingen waar je als zorgverlener op kunt letten of het waarschijnlijker is dat het om een cyste gaat en niet om een tumor. Een tumor groeit sneller dan een cyste.
Een goedaardige tumor kenmerkt zich vaak door een ronde vorm. Een kwaadaardige tumor daarentegen groeit meer als een aardappel die begint uit te lopen. Deze 'sprieten' groeien door de wanden van omliggend weefsel en organen heen.
Kwaadaardige tumor
Een tumor zonder schil, waardoor de klomp cellen door het omliggende weefsel heen groeit en dit wegdrukt of vernietigt. We noemen zo'n tumor kwaadaardig of 'maligne' (Latijn voor: destructief, kwaadaardig). De cellen kunnen loslaten van de tumor en uitzaaien.
Er zijn verschillende soorten eierstokcysten: Functionele eierstokcysten. Dit zijn de meest voorkomende cysten, die ontstaan tijdens de vruchtbare jaren doordat er iets fout is gegaan in het verloop van de eisprong.
In de meeste gevallen veroorzaakt een cyste geen klachten.Soms is er sprake van vage pijnklachten in de rechterbovenbuik. Als de cyste erg groot is, of als je meerdere cysten hebt, kan de pijn duidelijker aanwezig zijn. In zeldzame gevallen kan een cyste gaan bloeden of scheuren.
Een cyste is een andere veelvoorkomende goedaardige afwijking in de borst. Dit is een klein, met vocht gevuld blaasje. Een cyste kan bijvoorbeeld ontstaan door een verstopping in een melkgang. Vooral als er spanning op staat, is een cyste goed voelbaar als een ronde, stevige knobbel en die ook pijnlijk kan zijn.
Een tumor kan er verschillend uitzien. Een tumor kan in je lichaam zitten of op je huid. Meestal begint een tumor als een plekje of een knobbeltje.Dat wordt steeds groter en kan door andere weefsels gaan groeien.
Hoe ontstaat een cyste
De oorzaak voor het ontstaan van een dergelijke holte is vaak een ontsteking, bijvoorbeeld van een tand of kies. Ook kan een cyste het gevolg zijn van een ophoping van speeksel, dit doet zich nogal eens voor in de onderlip en heet een mucokele. Soms is de oorzaak van cystevorming niet duidelijk.
Cysten worden veroorzaakt door bijvoorbeeld infecties, tumoren of erfelijke aanleg. Meestal zijn cysten goedaardig, maar ze kunnen ook kwaadaardig zijn. Cysten veroorzaken over het algemeen geen last, maar het is verstandig de huisarts te raadplegen voor verdere onderzoek.
De huisarts zal door middel van een onderzoek kunnen bepalen of u daadwerkelijk een cyste heeft. Door middel van een punctie kan een cyste worden leeggezogen. Hierbij wordt het vocht uit de holte gezogen door een dunne naald in de cyste te brengen. Dit is alleen nodig als de cyste pijn doet en erg groot is.
Ze zitten vaak met een steeltje vast aan de eierstok. De cysten kunnen gevuld zijn met vloeistof (sereuze cystadenoom) of met slijm (muceuze cystadenoom). Cystadenomen kunnen tot ongeveer vijftien centimeter groot worden. Deze cysten zijn meestal goedaardig, maar kunnen kankercellen bevatten.
Echografie. Dit is een onderzoek met behulp van geluidsgolven. Zelf kun je deze golven niet horen, maar de weerkaatsing maakt organen en weefsel zichtbaar op een beeldscherm. Hierdoor kun je zien waar zich tumoren of uitzaaiingen bevinden.
Palpabele borstcysten duiden op een verhoogd risico op het ontwikkelen van borstkanker, onafhankelijk van het type cyste en vooral bij vrouwen onder de 45 jaar. Vrouwen met palpabele cysten dienen daarom intensief opgevolgd te worden.
Een groot deel van de cysten verdwijnt spontaan en hoeft geen verdere behandeling. Bij een minderheid van de cysten en in bepaalde omstandigheden stellen we toch voor om de cyste (en eventueel de erg aangetaste eierstok) operatief te verwijderen. Dit gebeurt bijna altijd met een kijkoperatie of laparoscopie.
Als de cyste niet vanzelf opengaat, kan de huisarts er een sneetje in maken. De pijn wordt dan meteen minder. De ontsteking moet nu eerst gaan genezen. Daarna kan de cyste worden weggehaald.
Als u geen klachten heeft, is behandeling niet nodig. De cyste kan bovendien vanzelf overgaan. Als u wel klachten heeft, kan de handchirurg de cyste operatief verwijderen. Daarbij is het belangrijk om beschadiging van pezen, zenuwen en bloedvaten rond de cyste zoveel mogelijk te voorkomen.
Om te onderzoeken of je al dan niet kanker hebt, gebeurt meestal een biopsie of een punctie. Daarnaast helpen beeldvorming (onderzoeken zoals CT-scan, MRI, echografie) en laboratoriumonderzoek (zoals bloed- of urineonderzoek) je arts om een diagnose te stellen en om de beste behandeling te kiezen.
Kanker ontstaat vaak zonder dat je het in de gaten hebt. Gelukkig is het in sommige gevallen mogelijk om de ziekte op tijd op te merken. Dat vergroot de kans op een succesvolle behandeling. Daarom werkt KWF aan manieren om kanker beter en eerder op te sporen.
Zware vermoeidheid is een van de meest voorkomende symptomen bij kankerpatiënten.
Een cyste kan spontaan groeien, maar ook spontaan weer kleiner worden of zelfs verdwijnen. Een cyste die erg pijnlijk is kan alleen in uiterste nood door de radioloog worden leeggezogen door middel van een punctie. Wel is de kans aanwezig dat de holte zich daarna weer vult met vocht.
De dieetbehandeling bij cystenieren bestaat uit een vochtverrijking (3-4 liter per dag), cafeïnebeperking, zoutbeperking en eiwitbeperking (alleen als uw nierfunctie achteruit gaat). Bij cystenieren zijn de nieren minder goed in staat om de urine te concentreren.
Als een cyste draait of scheurt, ontstaat een hevige stekende pijn in de buik die gepaard kan gaan met misselijkheid en koorts.