De werkgever kan de (toepasselijkheid van de) CAO overigens niet eenzijdig intrekken of wijzigen: dat kan slechts met instemming van alle CAO-partijen.
Arbeidsovereenkomst of cao met eenzijdig wijzigingsbeding
In uw arbeidsovereenkomst of cao kan een eenzijdig wijzigingsbeding staan opgenomen. Ondanks dat dit misschien wel zo lijkt, geeft dit uw werkgever niet de bevoegdheid om zomaar zonder uw toestemming uw arbeidsvoorwaarden te wijzigen.
Uw werkgever mag uw werktijden veranderen als dit in uw contract, cao of bedrijfsregeling staat. Deze afspraak heet een wijzigingsbeding. Het betekent dat uw werkgever zonder uw toestemming uw werktijden mag veranderen. Hij moet daar wel een belangrijke reden voor hebben, bijvoorbeeld een verplichte reorganisatie.
Cao gaat voor op individuele arbeidsovereenkomst
Dan mogen de bepalingen in uw contract niet nadelig afwijken van de bepalingen uit de cao. Vallen de afspraken voor u als werknemer gunstiger uit? Dan mag afwijken wel.
Wil uw werkgever u een andere functie geven omdat de organisatie verandert? Dan kan dat alleen als u het daarmee eens bent. In uw contract, collectieve arbeidsovereenkomst (cao) of bedrijfsreglement kan staan dat uw werkgever uw arbeidsvoorwaarden zonder uw toestemming mag wijzigen.
Jouw werknemer mag een passende functie weigeren, maar dit is niet zonder consequenties. Er is in dat geval namelijk sprake van ernstig verwijtbaar handelen. Hierbij heeft jouw werknemer geen recht op de transitievergoeding en WW-uitkering.
Indien u niet volledig aan de functie-eisen voldoet kan uw werkgever behalve ontslag ook een functiewijziging als optie nemen. Het gaat er in feite om dat u wordt teruggezet in een lagere functie tegen een lager salaris. In deze situatie is sprake van een eenzijdige wijziging van de arbeidsovereenkomst.
Het algemeen verbindend verklaren van een cao
Dan verklaart de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de cao algemeen verbindend. Dit betekent dat de cao geldig is voor alle werkgevers en werknemers die binnen de cao vallen. Ook als je geen lid bent van een werkgeversorganisatie of vakbond.
Verplichte toepassing cao
Uw werkgever moet de cao toepassen als: hij hem zelf heeft afgesloten (ondernemings-cao); hij lid is van een werkgeversorganisatie die er 1 voor hem heeft afgesloten (bedrijfstak-cao); er in zijn branche een bedrijfstak-cao is die algemeen verbindend verklaard (AVV) is.
Of je werkgever mag afwijken van de bepalingen in de cao, is afhankelijk van het karakter van de cao. Bij een norm-cao of standaard-cao moet je werkgever alle bepalingen zoals omschreven in de cao toepassen en mag hier niet van afwijken. Ook niet als de wijziging een verbetering voor jou zal zijn.
Check of de verandering is toegestaan. Kijk of er een 'wijzigingsbeding' staat in uw contract, cao of bedrijfsregeling. Dit betekent dat uw werkgever zonder uw toestemming de afspraken mag veranderen.
Een cao is bij wet niet verplicht. Dit betekent dat als er geen cao (ondernemings-cao of bedrijfstak-cao) van toepassing is, jouw werkgever zich niet hoeft te houden aan cao-bepalingen. Wel moet je werkgever zich houden aan minimaal de wettelijke bepalingen van de arbeidswetgeving.
Dit kan je eraan doen! In de cao horeca staat vastgelegd dat je werkgever het rooster ten minste drie weken van tevoren bekend moet maken. Als je rooster bekend is mag deze niet zomaar gewijzigd worden. Als je werkgever het rooster toch wil wijzigingen, dan moet er een zwaarwegend bedrijfsbelang zijn.
Kan een loonsvermindering? Een werkgever heeft steeds de mogelijkheid om met de betrokken werknemer(s) een akkoord te sluiten over een lager loon. Dit kan op individueel niveau, maar ook per CAO. Uiteraard geldt de verlaging enkel voor de toekomst.
Kleine wijzigingen in uw functie moet u op grond van het goed werknemerschap accepteren. Ook de hoogte van het loon staat in uw arbeidsovereenkomst opgenomen. Dat kan niet zomaar worden veranderd door de werkgever.Wel kunt u altijd in onderling overleg bepalen dat het loon wijzigt.
Er zijn 3 situaties wanneer je verplicht bent een cao te volgen: Als jij als werkgever een ondernemings-cao hebt gesloten met een werknemersvereniging. Als je lid bent van een werkgeversvereniging die betrokken is geweest bij de totstandkoming van een bedrijfstak-cao.
In Nederland zijn er ongeveer 800 bedrijfstak-cao's (2023). Onderhandelingen over deze cao's worden gevoerd door branche- en vakorganisaties per sector. De ondernemings-cao (ook concern-cao genoemd) is vooral voor middelgrote en grote bedrijven. Philips en de NS hebben bijvoorbeeld een eigen cao.
Het is mogelijk dat verschillende werknemers in je bedrijf binnen een andere cao vallen. Is jouw bedrijf werkzaam in verschillende bedrijfstakken waarvoor afzonderlijke cao's gelden, dan moet je wel degelijk onderscheid maken. Het kan zelfs in een uitzonderlijk geval voorkomen dat één werknemer onder twee cao's valt.
Cao is de afkorting van collectieve arbeidsovereenkomst. Collectief betekent dat de afspraken in een cao gelden voor álle werknemers in een sector of een bedrijf. Een cao is dus een contract waarin afspraken staan die we als vakbond voor jou en al je collega's maken.
Dan kunt u terecht bij het Juridisch Loket, een advocaat of uw rechtsbijstandverzekeraar. U kunt het meningsverschil ook voorleggen aan een geschillencommissie in de branche. U kunt uw meningsverschil niet voorleggen aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Als de werkgever de verplichte afspraken uit de cao niet nakomt, pleegt hij “wanprestatie”. Hij komt de afspraken die voor hem gelden niet na. In dit geval kan de werknemer naar de rechter stappen om ervoor te zorgen dat de werkgever alsnog zijn verplichtingen nakomt.
Het recht op verhoging van het salaris is niet bij wet geregeld. Maar als jouw bedrijf onder een verplichte cao valt, is de kans groot dat daarin wel afspraken over loonsverhoging staan. Veel cao's schrijven voor met welk percentage je de loonschalen moet aanpassen en op welke datum dit moet gebeuren.
Een werkgever mag volgens het arbeidsrecht dus niet 'zomaar' de functie eisen of andere voorwaarden voor een werknemer eenzijdig wijzigen. Het uitgangspunt is immers dat in de arbeidsovereenkomst de rechten en verplichtingen van werkgever en werknemer zijn neergelegd, en dat hier niet zomaar van mag worden afgeweken.
Je loon is een primaire arbeidsvoorwaarde. Een werkgever kan dus nooit eenzijdig je loon verlagen. Je loon naar beneden aanpassen kan wel wanneer je zelf je akkoord geeft.
In het kader van een reorganisatie kunnen functies opgeheven worden. De redenen hiervoor kunnen divers zijn: minder budget van decentrale overheid, efficiënter maken van de organisatie, geen behoefte meer aan bepaald werk, bezuinigingen, etc.