Al circa 800 jaar heeft de Waal een sluitende bedijking. Toch vinden bijna jaarlijks nog overstromingen plaats. Gelukkig gebeurt dat precies op de plek die we daar zelf voor hebben gekozen: de uiterwaarden. De middeleeuwers bouwden de dijken op enkele honderden meters van de rivier.
De kans op een overstroming is het grootst langs de grote rivieren in laaggelegen polders en in Limburg.Maar ook regionale rivieren en beken kunnen overstromen. Hieronder lees je hoe sterk de waterstanden door klimaatverandering kunnen stijgen.
Ongeveer 59% van het Nederlandse landoppervlak loopt een overstromingsrisico: 26% ligt onder zeeniveau, 29% kan overstromen als rivieren massaal buiten hun oevers treden en 4% ligt buitendijks. Gezien de potentiële gevolgen behoren overstromingen tot de ergste rampen die Nederland kunnen treffen.
Check of je in een risicogebied woont
Via overstroomik.nl kun je zelf bekijken of je in een risicogebied woont. De site maakt bezoekers bewust van de kans op een overstroming en geeft tips over wat je dan zou kunnen doen. De site geeft geen informatie tijdens een overstroming.
De aangelegde oevergeulen bij Tiel hebben veel weg van een kleine rivier: er stroomt permanent water door en de stroomsnelheid is relatief hoog (> 0,5 m/s).
De diepte ligt tussen 2.5 meter en 1.1 meter onder NAP. De Waal is veruit de waterrijkste arm van de Rijn in Nederland (65% van de waterafvoer) en ook de voornaamste voor de scheepvaart. Daarom werd heeft Rijkswaterstaat in de periode 2009 – 2015 werkzaamheden uitgevoerd voor het verlagen van de kribben in de Waal.
De overstromingsgevoelige gebieden van Nederland: 59% van het landoppervlak van Nederland (dus excl.Waddenzee, IJsselmeer en ander open water) is gevoelig/kwetsbaar voor overstromingen. Deze cijfers zijn tot stand gekomen in samenwerking tussen PBL en Rijkswaterstaat-Waterdienst.
Ligt mijn woning in overstromingsgevoelig gebied? Dit kan je eenvoudig nagaan via de watertoets- en overstromingskaarten. De woning kan gelegen zijn in mogelijk of effectief overstromingsgevoelig gebied.
Eenmalige overstroming
De kans op een grote (“eenmalige”) overstroming vanuit zee of vanuit de grote rivieren zal in 2050 naar verwachting kleiner zijn dan nu, en de kans is nu al heel klein. We stellen namelijk strenge veiligheidseisen aan onze waterkeringen, strenger dan enig ander land ter wereld.
Overstromingen in Nederland zijn een reëel gevaar
Grote rivieren zoals de Rijn en de Maas stromen door ons land naar de Noordzee. Het gevaar van overstromingen komt in Nederland vanuit de zee, maar vaker ook vanuit hoogwater in de rivieren of het breken van dijken.
"De kans dat Nederland over honderd jaar onder water staat, is verwaarloosbaar klein. Zelfs de worstcasescenario's voor zeespiegelstijging voorzien de komende honderd jaar geen stijging van meer dan 1,5 meter", vertelt Drijfhout.
De Watersnoodramp van 1953 is de grootste Nederlandse natuurramp van de 20e eeuw. Een zware noordwesterstorm in combinatie met springtij, zorgde ervoor dat grote delen van ons land overstroomden. 1.836 mensen overleefden de ramp niet, tienduizenden dieren lieten het leven en ook huizen werden verwoest.
Rotterdam ligt midden in het deltagebied waar de Noordzee en de rivieren Maas, Rijn en Waal samenkomen, dit noemen we de Rijn-Maasdelta. Rotterdam loopt daarmee risico op overstroming.
Waterschotten vormen de beste bescherming van je huis in het geval van een overstroming. Deze waterschotten, ook wel mobiele waterkeringen of mobiele dijken genoemd, zorgen ervoor dat de stroom van het water geblokkeerd wordt tot een hoogte van wel een meter. In het geval van een overstroming is snel handelen een must.
Met de dramatische beelden van de overstromingen van afgelopen zomer in Limburg nog op het netvlies, realiseren we ons hoeveel Nederlanders op kwetsbare plekken wonen. Zo'n 70 procent woont in overstromingsgevoelig gebied. En dat worden er alleen maar meer.
Tips voor als u thuisblijft bij een dreigende overstroming
Wat u kunt doen als u thuisblijft bij een dreigende overstroming: Zoek de hoogste plek in huis op of ga naar een droge plek in de buurt. Controleer of u weg kunt komen via dakraam of ladder. Denk aan uw persoonlijke medicatie, hygiëne en EHBO-kist.
Uit de Flood Analyzer kunnen ook rankings worden afgeleid: de top 11 landen waar de bevolking bijvoorbeeld het meest wordt getroffen door rivieroverstromingen zijn: India, Bangladesh, China, Vietnam, Pakistan, Indonesië, Egypte, Myanmar, Afghanistan, Nigeria en Brazilië.
De veiligheidsniveaus zijn hier nu zo hoog dat de kans dat grote delen van bedijkt Nederland overstromen, kleiner dan 1/1.250e per jaar is. Sinds de tijd dat de normen voor deze veiligheidsniveaus zijn vastgesteld, is er veel veranderd.
Een hogere zeespiegel betekent een zwaardere belasting voor duinen, dijken en stormvloedkeringen.Daarnaast komt er meer zoutwater het land binnen via de kust en rivieren. Dit heet verzilting. Het is schadelijk voor de zoetwatervoorziening die we nodig hebben voor landbouw en natuur en drinkwater.
Bij een hoge zeespiegel krijg je water na zware regenval daar niet meer weggepompt." Als de zee flink stijgt, stijgt ook de waterstand in de rivieren. De kans op dijkdoorbraken wordt veel groter. Kleinhans: "Bij 2 meter zeespiegelstijging raakt dat de helft van het land, bij 5 meter het hele land.
Een relatief groot deel van Nederland ligt onder zeeniveau. Dit betekend dat als er geen dijken zijn een deel van Nederland onder water verdwijnt. Meer dan 50% van de Nederlanders leven onder zee niveau. Hoe hoog het overstromingsrisico nederland is woonplaats is afhankelijk van de locatie.
Brasem, Voorn, Winde, Kolblei, Barbeel, Snoek(baars), Baars, Roofblei, Meerval,Grondels en rivier donderpadden. De Waal is een drukke rivier met heel veel scheepvaart.
In 2012 kwam uit onderzoek naar voren dat de Waal inmiddels bepaald niet zo schoon meer was: er werden zware metalen en ander onwelgevallige stoffen in aangetroffen. En alhoewel de volksgezondheid niet direct in gevaar leek te komen, werd men hierdoor wel wakker geschud.
Dubbele sluis
De sluis is nu een dubbele schutsluis. Het begon met één sluis, nu de Oostsluis, aangelegd tussen 1923 en 1928. Het heeft roldeuren en is inmiddels een rijksmonument. Rond 1975 werd de nieuwe Westsluis gebouwd.