Zuivel heeft een vaste plek in de Schijf van Vijf. Samen met vlees, vis, ei, noten en peulvruchten staat zuivel in het eiwitvak. In de Schijf van Vijf staan alleen ongezoete halfvolle en magere zuivelproducten. Denk aan halfvolle melk, karnemelk, magere yoghurt en kwark en 20 en 30+ kaas.
Hoewel zowel eieren als melk dierlijke bijproducten zijn, spreken we alleen van zuivel wanneer een product uit (rauwe) melk bereid is. Mensen gebruiken vooral de melk van koeien, geiten en schapen; maar ook kamelenmelk, paardenmelk, melk van waterbuffels en melk van de yak gelden als zuivel.
In combinatie met vis kan nitraat ongezonde stoffen opleveren. Uit voorzorg adviseert het Voedingscentrum vis, schaal- of schelpdieren bij voorkeur te eten met nitraatarme groente, zoals bloemkool, broccoli of prei. Sommige groenten bevatten veel nitraat.
Zo bezien is vlees dus een bijproduct van zuivel. In Nederland wordt wel heel veel geitenkaas*, maar niet veel geitenvlees* geconsumeerd.
Naast eiwitten bevatten vlees en vis ook mineralen (ijzer, zink, fosfor, selenium, magnesium) en vitamines B en D. Met uitzondering van vitamine B12 zitten deze stoffen ook in plantaardige producten (ijzer zit bijvoorbeeld in volkorenbrood, peulvruchten, noten, gedroogde vruchten en appelstroop).
In Nederland eten we vrij weinig vis. Gemiddeld staat er 1 keer per 2 weken vis op het menu. De Hartstichting adviseert om 1 keer per week vis te eten, bij voorkeur vette vis. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het eten van een portie vis per week je kans op hart- en vaatziekten verlaagt.
Ze bevatten mineralen als jodium, fosfor en seleen. Kreeft bijvoorbeeld scoort daarnaast ook nog eens hoog op de vitamine B1-index, terwijl vette vis weer heel rijk is aan vitamine D, B2 en vitamine A. Daarnaast bevat vis van nature eiwitten en gezonde vetten, stoffen die onmisbaar zijn voor je lichaam.
Vlees is het spierweefsel van gewervelde dieren en hier vallen vissen in principe niet onder. Echter kan vis wel gegeten worden en is het ook een dierlijk product. In dit opzicht kan vis dus gezien worden als het vlees van een vis.
In het genoemde rijtje is er één product dat van nature precies dezelfde voedingsstoffen als vlees bevat; en dat is het ei. Het voedingscentrum raadt eieren daarom aan als volwaardige vervanger van vlees.
Een ei behoort tot zuivel, tot de proteïnen, tot het ontbijt. Toegevoegd na 8 minuten: Eieren horen bij vak 3 van de Schijf van Vijf. Dit is het vak waar ook zuivel, vlees, vis en vleesvervangers toe behoren. Eieren bevatten vooral eiwit en vet, en een kleine hoeveelheid koolhydraten.
Over het algemeen zijn de groene bladgroenten ook nitraatrijk en in combi met vis ontstaan nitrosmines en dit zijn wel schadelijke stoffen. Daarom worden ook vaak worteltjes als groente gegeten, zij bevatten geen nitraat.
Nooit doen: yoghurt en vers fruit mengen
Yoghurt en verse kiwi of ananas. Combinaties die je beter niet kunt maken. Natuurlijk zijn ze allemaal gezond maar eenmaal gemengd met elkaar kan je ze niet lang laten staan. Na een tijdje gaat de yoghurt schiften en ontstaat een bittere smaak.
Fruit & zuivel
Fruit is licht verteerbaar en verlaat gemiddeld met een uur weer de maag. Combineer je fruit met andere productgroepen dan leidt dit meestal tot gasvorming en een opgeblazen gevoel. Vooral zure vruchten combineren heel slecht met melk en yoghurt. Gekookt fruit kan wel weer.
Van melk wordt een groot aantal melkproducten gemaakt. Vaak gaat het om kaas, maar ook karnemelk, yoghurt en boter zijn bekende voorbeelden. Zuivel is een andere naam voor melk en melkproducten. Zuivel is in Nederland een onderdeel van een gezond voedingspatroon en staat daarom in de Schijf van Vijf.
Onder zuivel vallen alle melk en melkproducten. Denk hierbij ook aan karnemelk, chocolademelk, kwark, (room)kaas, yoghurt(drankjes), boter, ijs, kookroom, zuivelspread en vla.
Ben jij lactose-intolerant of vegan? Dan hebben we vervelend nieuws voor je: en kan dus toch gewoon melk in jouw favo reep pure chocolade zitten. Bij de verpakkingen met de vermelding ' bevat mogelijk (sporen van) melk' was het ook raak: in 75% van de producten werd inderdaad melk gevonden.
Veel ouderen hebben problemen met de stoelgang. Voor een goede stoelgang is het belangrijk om veel vezels te eten: eet dus volop groente, fruit en volkorenproducten, zoals volkorenbrood, volkorenpasta en zilvervliesrijst. Het is belangrijk daarbij voldoende water te drinken.
Eieren zijn rijk aan cholesterol (ongeveer 200 mg per ei), maar ze zijn ook een goede en goedkope bron van eiwitten, B-vitaminen, vitamine A en D en mineralen zoals selenium, ijzer en zink. Voor gezonde mensen kan een dagelijks eitje geen kwaad, het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten niet.
Het Voedingscentrum adviseert om niet meer dan 2 tot 3 eieren per week te eten. Dit omdat eigeel cholesterol en verzadigd vet bevat. Beiden, maar vooral verzadigd vet verhogen het cholesterol in je bloed. Dit is slecht voor je hart en bloedvaten.
Roofvissen zoals zwaardvis, marlijn, snoekbaars, tonijn en haai zijn ook minder veilig. Dat komt doordat roofvissen aan het eind van de voedselketen zitten en andere dioxine houdende vissen eten. Deze vissen bevat vooral veel methylkwik. Tonijn bijvoorbeeld kunt u beter niet meer dan één keer per maand eten.
Het allergene eiwit in vis is zeer hittestabiel. Dat betekent dat het eiwit allergeen blijft, ook na koken of bakken. Ongeveer 0,1 tot 0,2% van de kinderen en volwassenen heeft een visallergie. Visallergie komt vaker voor in landen waar men veel vis eet.
Ons advies is dus: eet vis! Duurzaam geteelde biologische zalm of wilde zalm is aan te bevelen. Kleine vissen, zoals ansjovis, bevatten minder kwik en zijn goedkoper dan zalm.
Vis eten is gezonder dan vlees, doordat je bij het eten van vis een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren zoals omega 3 binnenkrijgt. Vlees daarentegen bevat alleen verzadigd vet, wat onder andere een stijging kan geven van het LDL-cholesterol. Daarnaast is rood vlees moeilijker te verteren voor de darmen.
Eet dagelijks goede onverzadigde vetzuren. Deze zitten bijvoorbeeld in noten, notenpasta's, olijfolie, lijnzaadolie, walnoten en walnootolie. Ook vette vis (haring, ansjovis, sardines, makreel, zalm, tonijn) behoort tot de goede vetten.
Elke vissoort bevat voedingsstoffen die goed zijn voor uw lichaam, maar wilt u de gezondste vis? Dan kunt u het beste kiezen voor een vette vis met meer dan 5% vet. Denk aan haring, zalm, sardines, makreel en forel.