Heb je ook van die irritante collega's die je verbeteren als je zegt “Ik ga dat programma uittesten?” We gebruiken – zeker in onze spreektaal – veel contaminaties. Inmiddels zijn veel contaminaties ook al zo ingeburgerd dat we ze niet meer als fout beschouwen.
Voorbeelden van contaminaties zijn onafgezien van (uit ongeacht en afgezien van), verexcuseren (uit verontschuldigen en excuseren), zich beseffen (uit zich realiseren en iets beseffen). Als contaminaties vaak gebruikt worden, kunnen ze algemeen aanvaard raken.
Ja, 'uittesten' is een juist woord. Het staat al enkele decennia in woordenboeken en er is geen taalkundig argument te bedenken waarom het woord onjuist zou zijn. Dank!
Het is allebei goed. Alle recente woordenboeken en spellinglijsten vermelden printen én uitprinten. Uitprinten voelt voor sommige mensen als een fout: als een verhaspeling (contaminatie) van printen en uitdraaien. Toch voegt uit- in uitprinten voor veel andere mensen echt iets toe.
Een contaminatie is een verhaspeling van twee woorden of uitdrukkingen met een verwante betekenis, waardoor een verkeerd nieuw woord of een verkeerde nieuwe uitdrukking ontstaat.
Een contaminatie houdt namelijk in dat twee woorden of uitdrukkingen foutief worden samengetrokken, bijvoorbeeld: 'Uitprinten'. 'Uitprinten' is een samentrekking van de woorden 'uitdraaien' en 'printen'. Deze woorden 'besmetten' elkaar, waardoor er sprake is van een contaminatie.
In deze zin staat staat een contaminatie, vergelijk: De oorzaak van het instorten van deze brug is de gebrekkige constructie. Het instorten van deze brug is te wijten aan de gebrekkige constructie.
De vraag naar de taalnorm is snel beantwoord: 'uitproberen' staat gewoon in het woordenboek en officieel is er dus niks mis mee.
Nee, dat kan geen officieel Nederlands woord zijn. Omdat het namelijk twee woorddelen met tegengestelde betekenis zijn. Dus die kan je niet aan elkaar plakken. 'Toen' betreft de verleden tijd, en 'straks' betreft de toekomst.
Kun jij dit voor mij uitprinten? Hoewel het woord 'uitprinten' inmiddels zo vaak gebruikt is dat het bijna ingeburgerd is, is het eigenlijk een contaminatie. Het moet zijn 'uitdraaien', een inmiddels redelijk ouderwets woord, of 'printen'. Edit: inmiddels is het woord 'uitprinten' volgens het Groene Boekje ook correct.
Proberen betekende vroeger ook 'testen', maar kennelijk hadden veel taalgebruikers behoefte aan een apart woord voor deze zo andere betekenis dan 'een poging doen'; vandaar het voor velen nog overbodige voorzetsel uit bij proberen in de betekenis 'testen'. Toch is uitproberen een nuttige precisering.
Van het Engelse leenwoord test ('toets, proef') zijn twee meervouden in gebruik: tests en testen. Er is geen voorkeur voor een van beide vormen.
Een contaminatie is een vermenging van twee uitdrukkingen die niet klopt. Bijvoorbeeld: het kost duur. Dit is een vermenging van het kost veel en het is duur. Een contaminatie kan ook een vermenging van twee woorden zijn waardoor je een nieuw woord krijgt dat niet klopt.
[medisch] verontreiniging of besmetting met chemische stof of bacterie.
In veel gevallen (maar niet uitsluitend) bestaat een pleonasme uit een combinatie van een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord. Een voorbeeld van een pleonasme is witte sneeuw: de bepaling witte is veelal overbodig, omdat 'wit' in principe een inherente eigenschap van 'sneeuw' is.
Het woord datum kent een Latijns en een Nederlands meervoud: data en datums. Voor de aanduidingen van dag-maand-jaar kunt u zowel datums als data gebruiken. In de betekenis 'gegevens' is echter alleen data juist; het woord data kent dan geen enkelvoud.
Me is geen bezittelijk voornaamwoord
Voorbeelden: me broer, me fiets, me taalfout. Dat moet zijn: mijn broer, mijn fiets, mijn taalfout. Tip: vervang me door mij.
In de eerste en derde persoon meervoud (wij/we respectievelijk zij/ze) kan ook het bezittelijk voornaamwoord van dezelfde persoon (ons respectievelijk hun) worden gebruikt: (1) We gaan met z'n/ons allen naar de kerk. (2) Ze waren met z'n/hun allen op weg naar de kermis.
Het woord overnieuw kan beschouwd worden als contaminatie van opnieuw en het bijwoord over, dat ook 'opnieuw' kan betekenen (vooral in de samenstelling overdoen). Hoewel overnieuw in Nederland veelvuldig wordt gebruikt, is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die het woord afkeurt.
het probleem zelfst. naamw. Uitspraak: [proˈblem] Verbuigingen: pro|blemen (meerv.) onwenselijke, moeilijke situatie Voorbeelden: `Voor mij is het geen probleem als je je hond meebrengt.
Een tautologie is een woordcombinatie waarin een begrip twee keer of meer wordt genoemd. Ze bestaat doorgaans uit twee of meer woorden van dezelfde woordsoort, vaak met en of of(te) ertussen. Voorbeelden zijn eenzaam en alleen, pracht en praal en niettemin toch.
Een pleonasme ontstaat als je een bepaalde eigenschap nog eens extra omschrijft (dubbel). Voorbeelden: de witte sneeuw, gele zonnebloemen of de mondelinge bespreking. Een contaminatie ontstaat als je twee woorden of uitdrukkingen door elkaar haalt.
Wijten aan heeft de negatieve betekenis 'aanrekenen, ten laste leggen van'. Wereldwijd is een op de twintig overlijdens te wijten aan alcohol.
Bij een pleonasme herhaal je vaak een deel van de betekenis van een woord. Meestal gebeurt dit door een combinatie van een bijvoeglijk naamwoord met een zelfstandig naamwoord of een werkwoord. Voorbeelden hiervan zijn: ronde bal, omlaag vallen, weer hervatten, aanwezige bezoekers, valse voorwendsels.