Vóór 1 januari 2003 was het voor gehuwden eigenlijk bijna altijd nodig om een testament te maken, tenminste, als je alles goed wilde regelen voor de langstlevende. Nu geldt het nieuwe erfrecht en is het niet altijd nodig om nog iets voor de partner te regelen.
Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. Pas als de langstlevende echtgenoot of partner overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk.
Nederland heeft de erfbelasting ingevoerd in 1956, onder de Successiewet. Wie betaalt de erfbelasting? Zolang de langstlevende ouder over het vermogen van de kinderen beschikt, betaalt deze ook de erfbelasting voor de kinderen. Kinderen gaan pas belasting betalen als de langstlevende ouder ook komt te overlijden.
Langstlevende ouder maakt de erfenis op
De langstlevende heeft gedurende diens leven het volledige beheer over de erfenis die door de overleden partner is achtergelaten. Dat betekent ook dat de langstlevende het geld helemaal mag opmaken, inclusief de kindsdelen van de kinderen.
U kunt bepalen wat er met uw bezittingen gebeurt na overlijden. Dit doet u in een testament. Hierin kunt u ook vastleggen wie er voor de kinderen gaat zorgen als beide ouders overlijden. U bent wettelijk niet verplicht een testament op te stellen.
Een langstlevende testament is een testament waarin geregeld wordt dat de partner die overblijft en de kinderen erfgenaam zijn. In dit testament kunnen de kinderen pas hun erfdeel opeisen wanneer de langstlevende echtgenoot is overleden.
De langstlevende partner erft vandaag automatisch het vruchtgebruik op de woning, wanneer je gehuwd bent. Zo ben je zeker dat je een plek hebt om te wonen. Bij wettelijk samenwonende stellen is dat net hetzelfde, al hangt het er natuurlijk ook van af wat er precies in het testament werd opgenomen.
De langstlevende mag die bezittingen zelfs verkopen of aan anderen schenken. Daarvoor is de toestemming of medewerking van de kinderen niet nodig. Kortom, de langstlevende kan, zo lijkt het, ongestoord zijn of haar gang gaan en de volledige erfenis van de overleden ouder opmaken.
Met een langstlevende testament zorg je voor bescherming bij overlijden. Alles gaat dan naar de langstlevende. In ruil hiervoor krijgen de kinderen een “tegoedbon”, dat is een vordering die ze pas later mogen opeisen. De langstlevende erft alles en mag zelf beslissen of hij of zij het huis verkoopt.
Een testament kan alleen worden gewijzigd indien vast is komen te staan, dat er sprake is van wilsbekwaamheid. Bij wilsonbekwaamheid zal de notaris niet overgaan tot het wijzigen en het registreren van het dan geldende testament.
Langstlevende is half eigenaar en heeft vruchtgebruik
De langstlevende is in deze situatie niet volledig eigenaar van de woning en mag dus ook niet alleen besluiten tot verkoop over te gaan. Hiervoor is toestemming van de erfgenamen noodzakelijk.
Slim testament
Er zijn verschillende testamenten die tot uitstel of besparing van erfbelasting kunnen leiden. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor een testament die de betaling van belasting uitstelt naar het moment dat u en uw partner zijn overleden.
Een bankrekening op 1 naam wordt na het overlijden van de rekeninghouder meestal geblokkeerd. Vaak kunnen er dan geen betalingen meer gedaan worden. Zoals automatische incasso's en periodieke overboekingen. Houd hier dus rekening mee als je zaken regelt voor de overledene.
De erfgenamen – partner of kinderen - zijn verplicht om de bank te informeren over het overlijden. Bij een overlijden zal de bank alle bankrekeningen en bankkaarten van de overledene én de langstlevende partner immers blokkeren en de kluizen verzegelen.
De langstlevende echtgenoot uit een huwelijk krijgt het vruchtgebruik van de hele nalatenschap. Dit betekent dat hij onder meer het vruchtgebruik krijgt van de gezinswoning en de inboedel. Hij mag dus hoe dan ook in de gezinswoning blijven wonen, of het verhuren en het huurgeld innen.
Wettelijke beperkingen aan inhoud testament
Je kan jouw kind(eren) wel onterven, maar het recht op de legitieme portie kan je niet in jouw testament ontzeggen. Een onmogelijk te vervullen voorwaarde is ook ongeldig. Daarnaast bepaalt de wet dat je soms niet aan een bepaalde persoon mag nalaten.
Indien u samenwoont of gehuwd bent en kinderen heeft, is het verstandig uw oude testamenten eens te laten bekijken. De kans is groot dat met uw oude testamenten te veel erfbelasting betaald wordt over de “papieren” erfdelen van de kinderen. Met een goede estate planning kunt u erfbelasting besparen.
Bij NuNotariaat betaalt u voor een flexibel langstlevende testament (met opvullegaat en AWBZ-clausule) slechts € 250. Partners betalen voor twee flexibele langstlevende testamenten € 399.
Voor particulieren geldt geen wettelijke bewaarplicht. Maar voor naheffingen door de Belastingdienst is het slim om uw administratie 5 jaar te bewaren. Voor bedrijven en zelfstandigen geldt wel een wettelijke bewaarplicht van 7 tot 10 jaar.
Mag de langstlevende eerder het kindsdeel uitbetalen? Ja, meestal mag de langstlevende tijdens het leven het kindsdeel eerder uitbetalen. Dat is niet verplicht. De kinderen kunnen het kindsdeel ook niet opeisen, tenzij dat in het testament staat of als er sprake is van een wilsrecht.
Ja, bij testament kan geregeld worden dat, zoals in dit geval, de langstlevende partner het recht heeft om in de woning te kunnen blijven wonen. De langstlevende partner krijgt dan de rechten van gebruik en bewoning van de woning en eventueel ook de inboedel.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
En/of rekening bij overlijden - Nabestaanden
Het saldo op de rekening dat toebehoort aan de overleden rekeninghouder, behoort tot zijn/haar nalatenschap en wordt volgens het testament verdeeld. Mocht er geen testament bestaan, dan bepaalt het wettelijk erfrecht wie recht op het spaargeld heeft.