Smog door fijn stof ontstaat wanneer veel stofdeeltjes in de lucht komen, bijvoorbeeld door vuurwerk, paasvuren, Saharazand of chemische reacties van ammoniak of stikstofoxiden. Stikstofdioxide ontstaat bij verbrandingsprocessen. Smog door stikstofdioxide komt soms in de ochtend voor langs drukke wegen.
Smog door ozon ontstaat als er veel stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen in de lucht zitten. Dit is het geval als er weinig wind staat, meestal uit zuidoostelijke richting. De vervuilende stoffen worden onder invloed van zonlicht omgezet in ozon.
Het woord smog is een samentrekking van de Engelse woorden smoke (rook) en fog (mist). In de zomer bestaat smog vooral uit ozon (O3). Hoog in de atmosfeer zit ook ozon: daar beschermt het ons tegen schadelijke UV-straling.
Tijdens of vlak na zo'n verhoogde fijn stof concentraties verergeren gezondheidsklachten aan luchtwegen, hart of bloedvaten. Ook het aantal luchtwegklachten stijgt, er zijn meer spoedopnames, luchtweginfecties en astma worden erger, mensen hoesten meer, ...
U kunt informatie vinden over luchtverontreiniging en smog via: de website www.luchtmeetnet.nl (gegevens van meetstations); Teletekstpagina 711.
Onweer en regenbuien kunnen met smog vervuilde lucht weer schoon spoelen. Ook het binnenstromen van schone lucht door een draaiende en sterker wordende wind laat smog verdwijnen.
De schoonste lucht werd gevonden in Nieuw-Caledonië, een eilandengroep in de Grote Oceaan. Onder de ontwikkelde landen had Finland de beste luchtkwaliteit. Er waren wereldwijd wel 222 steden die het doel haalden. Het probleem zit in fijnstof dat kleiner is dan 2,5 micrometer per deeltje.
PALENCIA – Het is niet de eerste keer dat een plaats in Spanje bovenaan de lijst staat van gemeenten met de schoonste lucht. In 2017 had volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het 65 inwoners tellende dorp Campisábalos in Castilla-La Mancha de schoonste lucht van Europa en derde ter wereld.
Van alle Nederlandse steden is de schoonste lucht gemeten in Groningen. In Nijmegen en Amsterdam is de luchtkwaliteit het slechtste. Ook Europees gezien scoort Groningen goed, maar de schoonste lucht wordt ingeademd door de inwoners van het Zweedse Umeå.
Bij smog kunt u luchtwegklachten krijgen: u moet hoesten, u heeft het benauwd. Ogen, neus en keel zijn geïrriteerd en u heeft last van hoofdpijn. Als er smog is, zijn er meer ziekenhuisopnames en sterfgevallen door aandoeningen aan hart en luchtwegen.
Dat betekent dat de toegelaten maximumsnelheid in bepaalde zones tijdelijk verlaagd wordt tot 90 km/u. Zo kan de impact van de luchtverontreiniging beperkt worden, want door minder snel te rijden produceren voertuigen minder schadelijke uitstoot.
Smog is een samentrekking van de Engelse woorden smoke (rook) en fog (mist). Oorspronkelijk betekende smog een combinatie van mist en luchtverontreiniging. Tegenwoordig duiden we smog aan als een periode met verhoogde luchtverontreiniging. Mist is daarbij niet noodzakelijk aanwezig.
SMOG betekent Spreken Met Ondersteuning van Gebaren. Het is géén gebarentaal op zich, maar het biedt ondersteuning bij de communicatie aan de hand van gebaren. Hiermee kunnen kinderen en volwassenen die beperkt zijn in hun communicatie hun noden en wensen duidelijk maken.
Koolwaterstoffen en stikstofoxiden vormen onder invloed van zonlicht fotochemische smog, waarvan ozon een belangrijke component is.
Verkeer, industrie, landbouw en huishoudens (o.a. houtstook) zijn belangrijke bronnen van fijnstof. Een slechte luchtkwaliteit (dus veel verontreinigende stoffen in de lucht) heeft effect op de gezondheid. Zie verder paragraaf gezondheidseffecten.
Amsterdam telt het hoogste aantal plekken waar de luchtverontreiniging de Europese normen overschrijdt. In vier van de onderzochte tien straten laten metingen te hoge waarden zien voor stikstofdioxide.
De Indiase stad Gurugram, een voorstad van New Delhi, is volgens het rapport de meest vervuilde stad ter wereld. New Delhi zelf staat op plek elf en is daarmee de hoofdstad met de meeste luchtverontreiniging wereldwijd.
In Nederland is de lucht bijna overal ongezond. Alleen op Vlieland en Schiermonnikoog kan je nog gezonde lucht inademen.
Meest vervuilde stedelijke gebieden
Pakistan staat bovenaan de lijst als het meest vervuilde land ter wereld met een gemiddelde fijnstofconcentratie (PM 2,5) van 115,7.
Dan is te zien dat de Oost-Europese landen de meeste luchtvervuiling kennen. Bosnië en Bulgarije zijn er het slechtst aan toe, gevolgd door Tsjechië, Slowakije en Rusland. Frankrijk, Spanje, Portugal en Zweden zijn het schoonst.
Groningen heeft de beste luchtkwaliteit van negen onderzochte Nederlandse steden. Dat stelt het Europees Milieuagentschap (EEA) in een groot onderzoek naar schone lucht in Europese steden. De inwoners van het Zweedse Umeå ademen de schoonste lucht van Europa in.
Stikstofdioxide kan voor mensen schadelijk zijn. Dat komt omdat het door kan dringen tot in de kleinste vertakkingen van de luchtwegen. Daardoor gaan de longen minder goed werken. Mensen kunnen luchtwegklachten en astma-aanvallen krijgen.
Het verkeer (weg en water) is de grootste bron van fijnstof, vooral door het gebruik van diesel. Het verkeer stoot zo'n 40% van het fijnstof uit. Daarin wordt ze op de voet gevolgd door de industrie die ongeveer evenveel uitstoot. Daarna volgt de landbouw die zo'n 23% van het fijnstof uitstoot.
In veel Chinese steden, zoals Beijing, wordt smog veroorzaakt door de verbranding van steenkool voor elektriciteit in fabrieken en huishoudens. Steenkoolverbranding brengt een hoop uitstoot met zich mee, en die uitstoot hecht zich aan water in de lucht. Zo ontstaan er dikke pakken smog.