Agressie en geweld kunnen verschillende vormen aannemen: Verbale agressie – uitschelden, schreeuwen of zeer fel in discussie gaan. Ook discriminerende opmerkingen vallen hieronder.
Specifieke signalen waaraan je agressie kunt herkennen
Er zijn verschillende fysieke symptomen en kenmerken die erop wijzen dat een persoon geïrriteerd is. Je kan hierbij denken aan een versnelde of verzwaarde ademhaling. Ook onvrijwillig trillen kan een indicator zijn.
Agressie kan heel wat verschillende oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de agressor heel bewust iets van je gedaan wil krijgen. Ook drugs, alcohol of medicatie kunnen leiden tot agressie. Of het kan ontstaan vanuit een gevoel van onmacht, uit frustratie.
Er zijn 3 vormen van agressief gedrag: verbale, psychische en fysieke agressie.
Agressie kent diverse uitingsvormen: ➢ verbaal (schelden, beledigen, vijandige boodschappen uitzenden, bedreigen); ➢ psychisch (lastig vallen, onder druk zetten, intimideren, bedreigen, irriteren); ➢ fysiek (dreigende houding aannemen, schoppen, slaan, bijten, vastgrijpen).
Fysieke agressie – schoppen, duwen, slaan, spugen, vernielen of beroven. Bij gewelddadige overvallen kan fysieke agressie zelfs nog extremere vormen aannemen. Psychische agressie – iemand verbaal of schriftelijk bedreigen, chanteren of vernederen. Dit wordt gedefinieerd als interne agressie.
Psychopathologische agressie: deze vorm zie je vaak in combinatie met middelengebruik (drank/drugs, medicatie) of als gevolg van neurologische of psychiatrische aandoeningen, zoals dementie en PTSS. Doordat je niet precies weet wat er in het hoofd van de cliënt omgaat is het lastig in te schatten hoe hij zal handelen.
Instrumentele agressie is meestal doelgericht en daarom meer overwogen en minder emotioneel. Vijandige agressie gaat samen met verhoogde emotionele lading bij de dader (woede, maar ook angst of depressie) en is vaker impulsief en in reactie op situaties.
Emotionele of geestelijke mishandeling
Van emotioneel of geestelijk geweld is bijvoorbeeld sprake als een volwassen persoon een kind regelmatig uitscheldt, vernedert of het kind opzettelijk bang maakt.
De gevolgen voor het individu variëren aanzienlijk, van demotivatie en minder voldoening van het werk, tot stress en schade aan de lichamelijke en/of geestelijke gezondheid. Er kunnen zich posttraumatische symptomen zoals angst, fobieën en slaapproblemen voordoen.
De periodieke explosieve stoornis is een psychische aandoening. Wie aan deze aandoening lijdt, kan zijn woede of drift niet beheersen en vertoont buitensporig gewelddadig gedrag. In het DSM-V is de aandoening ingedeeld bij de stoornissen van de impulsbeheersing.
Agressie is volgens psychologen een aangeleerde gewoonte, het is dus iets anders dan de emoties waar je mee geboren wordt, zoals blijdschap, angst of boosheid. Ieder mens heeft zijn eigen opvoeding genoten, in zijn eigen omgeving. Agressie kan daarom bij iedereen anders zijn.
Agressie en geweld worden vaak in één adem genoemd maar zijn niet hetzelfde. Iedere vorm van gewelddadig gedrag is altijd agressief, maar andersom zijn agressieve gedragingen niet altijd gewelddadig.
Intimidatie is een andere vorm van manipulatie. Daarbij probeert iemand je gedrag te beïnvloeden door je doelbewust af te schrikken, voor schut te zetten, bang te maken, in verwarring of verlegenheid te brengen of te verlammen.
Woede is een bijzonder intense emotie. Voel je je benadeeld of bedreigd, dan is woede de primaire evolutionaire reactie van je brein. Van je amygdala om precies te zijn; het gedeelte van je brein dat je emoties reguleert en controleert, door bepaalde stofjes uit te zenden en bijbehorend gedrag aan te wakkeren.
Oorzaak woedeaanvallen
Boosheid en woede komt meestal voort uit een zekere spanning in je lichaam die er uit wil. Doordat je wellicht een bepaalde onzekerheid hebt, onverwerkte stress vasthoudt of snel getriggerd wordt omdat je hoge verwachtingen hebt, uit deze spanning zich in een woedeaanval.
Kindermishandeling gaat niet altijd om zichtbare schade, zoals blauwe plekken of brandwonden. Ook zonder dat je het ziet kan er sprake zijn van een vorm van kindermishandeling. Denk dan aan: schreeuwen, kleineren of bang maken.
Je merkt passief agressief gedrag niet onmiddellijk op
Het verzet kan zich uiten in insinuaties, verwarrende en tegenstrijdige boodschappen, negeren, tegenwerken of nalaten dingen te doen. Soms wordt passief agressief gedrag bewust ingezet om een ander te kwetsen of te schaden en tegelijk zelf buiten schot te blijven.
' Er valt een verschil waar te nemen tussen agressief gedrag bij mannen en vrouwen. Verantwoordelijk voor het onderscheid is het mannelijke hormoon: testosteron. Hoe hoger het testosteron gehalte in het bloed is, hoe groter de kans op agressief gedrag.
Er zijn verschillende manieren om met de gevoelde boosheid om te gaan. Je kunt je boosheid uiten, of niet uiten. Je boosheid uiten kan gebeuren op een adequate manier, maar ook op een niet- adequate manier. Wanneer boosheid direct en op een niet-ade- quate manier wordt geuit, spreken we van agressie.
Kort gezegd is boosheid een emotie waarbij er uiting wordt gegeven aan onderliggende frustraties. Een frustratie die overal over kan gaan, onbegrip van de omgeving of juist onbegrip over jezelf. Op het moment dat frustratie toeneemt, neemt ook de emotionele spanning toe.
Onder verbale agressie wordt verstaan het verbaal of schriftelijk bedreigen, discrimineren, intimideren, ernstig beledigen of uitschelden van een persoon. We spreken van verbale agressie wanneer één of meerdere personen langdurig verbaal (mondeling) agressief gedrag uitoefenen tegen een andere persoon.
Indirecte agressie kan worden geconceptualiseerd als een alternatieve agressieve strategie die iemand gebruikt wanneer een directe confrontatie als te gevaarlijk of kostbaar wordt ingeschat (Archer & Coyne, 2005); men tracht het slachtoffer schade te berokkenen zonder zelf rechtstreeks betrokken te zijn, bijvoorbeeld ...
Frustratie-agressie is een van de meest voorkomende vormen van agressie. Het ontstaat door een opeenstapeling van irritaties en negatieve ervaringen. Uiteindelijk zorgt dit voor een uitbarsting van emoties. Frustratie-agressie is daarom ook niet gericht aan jou: het is woede die iemand richt op zichzelf.