Sommige mensen zijn soms verwonderd dat het onweert in de winter. In feite is dat niet abnormaal. In de winter kan een onweer voorkomen bij de passage van een actief koufront of bij een buienlijn.
Anders in de winter
In de winterperiode komt het dan ook minder vaak tot onweer dan in de zomermaanden. Toch kan het ook in de winter soms wel ontstaan, bijvoorbeeld op passage van een fel koufront, of als het temperatuurverschil tussen de lucht boven het aardoppervlak en de hogere luchtlagen groot genoeg is.
Het Europees grondgebied krijgt gemiddeld 350 dagen per jaar te maken met bliksem. Dat wil zeggen dat er elke dag wel ergens in Europa een blikseminslag is. Augustus blijft in West-Europa de maand met de meeste blikseminslagen.
Een koufront kan zelfs in de winter onweer geven. In een onweerswolk verplaatsen de aanwezige ijsdeeltjes zich voortdurend van boven naar onder en omgekeerd. Hierdoor vriezen de kleinere ijsdeeltjes vast aan de grotere.
Als een boom naast je huis wordt geraakt kan de spanning via de leidingen in de grond, zich naar je huis verplaatsen en slaat door op je elektrische apparaten. Als bliksem thuis inslaat kan er brand ontstaan, muren kunnen scheuren of inzakken.
Het lijkt een klassiek fabeltje, maar het is toch echt waar: vermijd contact met stromend water. Slaat de bliksem dichtbij in, dan zoekt de stroom een uitweg langs leidingen. Dus niet alleen een douche en een bad kunnen gevaarlijk zijn, of kranen in het algemeen, maar ook radiatoren. Fietsen.
Houd ramen en deuren gesloten, bliksem wordt aangetrokken door tocht. Blijf uit de buurt van koperen leidingen en elektrische kabels. Haal alle stekkers uit het stopcontact (dus niet bellen met een telefoon die in het stopcontact zit). Ga niet douchen of in bad, vermijd bij voorkeur contact met stromend water.
“Voorafgaand aan onweer kan er sprake zijn van warm, drukkend en vochtig weer. Dan kunnen bacteriën zich snel vermeerderen”, legt Van der Heijden uit. “Dan wordt soep of welk ander gerecht zuur. Het is heel belangrijk om dingen snel af te koelen als je kookt en niet te lang bij warm weer te laten staan.
In oktober neemt de hoeveelheid neerslag toe naar 83 mm. Daarmee is dit gemiddeld de natste maand van het jaar. November staat met 82 mm op de tweede plaats en december telt 80 mm neerslag. De droogste maand van het jaar is april met landelijk gemiddeld 44 mm.
Januari, de tweede maand van de meteorologische winter, is gemiddeld gezien de koudste maand van het jaar. De maandgemiddelden van de maximumtemperatuur liggen, naargelang van de plaats, tussen 0 en 6°C en die van de minimumtemperatuur tussen –5 en 1°C.
Hoe kouder, des te minder onweer. In Groenland onweert het vrijwel nooit. En op de Zuidpool zijn gebieden waar het echt nog nooit heeft geonweerd. In ons land onweert het gemiddeld op 25 tot 30 dagen per jaar.
De eerste weermodellen voor de winter van 2022/2023 verwachten in ieder geval een redelijk natte winter. In januari zullen er waarschijnlijk 8 tot 15 dagen zijn waarop er neerslag valt. Dat betekent dus dat je je alvast kunt voorbereiden met een goede regenjas, een regenbroek en waterdichte schoenen.
De bliksem kiest de gemakkelijkste weg en slaat in waar het elektrische veld het grootst is. Zo goed als alles geleidt stroom beter dan de lucht, dus slaat de bliksem vaak in op het hoogste punt. Ook ijzeren constructies geleiden erg goed en trekken dus de bliksem aan.
-Witte bliksem betekent een " droog onweer " zodat er brandgevaar in deze situatie. -Paars/roos bliksems bij de "cumulonimbus pracipitatio", of simpel gezegd buienwolk, betekent veel regen. -Blauwe bliksems treden op in hagel/sneeuwbuien. -Oranje/rood bliksems komt voor in een stoffige atmosfeer.
De zomer is het jaargetijde van donder en bliksem en daarmee ook van de (Red) Sprites: gigantische energieontladingen als gevolg van bliksem, die zichtbaar zijn als langgerekte, rode flitsen. Sprites worden tot 40 kilometer lang en bestaan grotendeels uit kleine bolletjes koud, geïoniseerd plasma.
In de weersvoorspelling voor de zomer van 2022 staat dat met name de maanden juni en augustus droog en warm zullen zijn. In de maand juli lijkt het iets meer te gaan regenen, maar zelfs dat is niet zeker. Als de wind niet uit het Westen, maar uit het Zuiden komt, zal het ook deze maand extreem warm worden.
Warme zomer en langetermijnvoorspellingen
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020. En ook toen kregen ze gelijk.
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 6,8 graden, tegen 3,9 graden normaal stevent de laatste van de drie wintermaanden op een 4e plaats af in de lijst van warmste februarimaanden ooit. Landelijk viel 119 mm tegen 60 mm normaal, ook een vierde plek.
Bacteriën door warm weer, niet door onweer
"Soep kan niet zuur worden door onweer zelf, dat is een fabeltje van vroeger. Maar aan onweer gaat warm weer vooraf. Door het warme weer kan de soep zuur worden, want dan kan de soep bederven", legt Lolkje de Vries van het Voedingscentrum uit.
Bij soep in blik gaat het niet alleen om wat er in het blik zit, maar ook om het blik zelf. In veel voedingsmiddelen uit blik of pak zit de hormoonverstorende stof Bisphenol A, oftewel BPA. Je valt er echt niet meteen dood door neer, maar het kan wel schade aanrichten aan de gezondheid.
Je kunt dus gerust soep maken op een onweerachtige dag, maar laat ze zo snel mogelijk afkoelen (giet ze over in een andere soeppot of kom die in een ijsbad staat, bijvoorbeeld) en bewaar ze daarna in de koelkast.
Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert. Zelfs de oplader van uw mobiele telefoon. Blikseminslag kan er namelijk voor zorgen dat alle stoppen doorslaan en dat de apparaten onherstelbare schade oplopen.
In een huis ben je ook redelijk veilig, mits je niet in de buurt van koperen leidingen of elektrische kabels bent. Ook schijnt douchen en badderen een afrader te zijn. De kans dat je geraakt wordt door de bliksem is gemiddeld 1 op 2 miljoen.
Ga naar binnen als het onweert
Binnenshuis is de veiligste plek. Maar als je geen stevig gebouw in de buurt hebt, kun je je toevlucht ook zoeken in een afgesloten auto. De kooivormige autoconstructie van geleidend materiaal werkt als een zogeheten 'Kooi van Faraday'.