Bij langdurig natriumtekort is er meer kans op botontkalking (osteoporose). In zeldzame gevallen kan een natriumtekort het hersenweefsel schaden. Dan kunnen er epileptische aanvallen optreden en dit kan zelfs leiden tot coma of de dood. Bij tekenen van een natriumtekort, neem contact op met je huisarts.
Een verlaagde hoeveelheid natrium in bloed (natriumconcentratie minder dan 135 mmol/L, hyponatriëmie) wordt meestal veroorzaakt door veel natriumverlies bij onder andere diarree, overmatig zweten, het gebruik van plaspillen of een nierziekte.
Een tekort aan natrium zal in Nederland niet snel voorkomen omdat natrium in vrijwel alle voedingsmiddelen aanwezig is. Wanneer een tekort wel voorkomt wordt dit meestal veroorzaakt door verlies van natrium via zweet bij langdurige inspanning.
In de praktijk worden de termen natrium en zout nog wel eens door elkaar gebruikt, maar het is niet hetzelfde. De scheikundige naam van keukenzout is natriumchloride, het bestaat namelijks naast natrium ook uit chloride. 1 gram keukenzout staat gelijk aan 0,4 gram natrium.
De waarde ligt meestal tussen de 135 en 145 mmol/l. Een lagere hoeveelheid natrium in het bloed wordt ook wel een hyponatriemie genoemd. Dit kan onder anderen wijzen op een verlies van natrium door diarree, nierziekten of door het gebruik van plaspillen.
Natrium is een zout en wordt ook wel een elektrolyt genoemd omdat het een positieve lading heeft (Na+). Het natrium in het bloed wordt met name bepaald om uitdroging en problemen met de vochtbalans te beoordelen. Meestal wordt deze test dan ook tegelijk aangevraagd met andere zouten zoals kalium.
Natrium is belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam, het regelen van de bloeddruk en voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Het menselijk lichaam regelt onder meer via de nieren op een heel nauwkeurige manier de hoeveelheid natrium in het bloed.
Bij een meer ernstig kaliumtekort kan je last hebben van vermoeidheid, spierzwakte, obstipatie, vaak plassen of verlies van eetlust. Wanneer het tekort plots ontstaat kunnen verlammingsverschijnselen optreden. Ernstig kaliumtekort kan aanleiding geven tot hartritmestoornissen.
Fruit bevat ook veel kalium. Denk hierbij vooral aan banaan, kiwi, meloen, rode bessen. Gedroogd fruit zoals gedroogde abrikozen, banaan, vijgen, krenten/rozijnen of tuttifrutti.
Patiënten met chronische nierschade krijgen vaak een kaliumbeperkt dieet om een te hoge kaliumconcentratie in het bloed te voorkomen. Maar recente studies laten zien dat het eten van meer kalium juist zorgt voor minder nierschade.
Veel kalium: aardappelen, groenten, fruit, vruchtensap, gedroogde vruchten, koffie, tomaat, melkproducten, appelstroop, cacao, noten, pinda's, peulvruchten (zoals witte/bruine bonen, kapucijners en linzen), dieetzout en mineralenzout (hierin is natrium vervangen door kalium).
Voedingsmiddelen die veel natrium bevatten zijn onder ander kant-en-klare sauzen en soepen, kant-en-klaar maaltijden, bouillonblokjes, ketjap, strooiaroma, vloeibare aroma, vleeswaren zoals rauwe ham en rookvlees, rookworst, hamburgers, kaas, haring, bokking, zoutjes, borrelnoten en snacks zoals bamihapjes, frikadellen ...
Natrium werkt nauw samen met het mineraal kalium. Deze mineralen zijn beiden nodig om de vochtvoorziening van het lichaam op peil te houden. Het verschil is dat natrium zorgt voor de vochtbalans buiten de cellen, zoals in het bloed en weefsels, en kalium zorgt juist voor de vochtbalans binnen de cellen.
Volwassen mannen eten in Nederland gemiddeld 3960 mg natrium (9,9 g zout) per dag en vrouwen gemiddeld 3000 mg natrium (7,5 g zout) per dag (1). De Gezondheidsraad adviseert volwassenen dagelijks maximaal 2400 mg natrium (6 g zout) te consumeren (2).
Zeezout, kruidenzout, aromazout, selderijzout, uienzout en knoflookzout klinken gezonder, maar bevatten evenveel natrium als keukenzout. Voor de nieren zijn ze dus niet beter. Als er te veel natrium in uw lichaam zit, houdt u vocht vast. Dat leidt weer tot een verhoogde bloeddruk.
De voedingswaarde van komkommer komt voor een groot deel voort uit de aanwezige voedingstof kalium. Snackkomkommers bevatten per portie van 80 gram 212,8 milligram kalium. Kalium is een belangrijke voedingstof voor een gezonde bloeddruk, de geleiding van ons zenuwstelsel en een goede werking van de spieren.
Waarom adviseert de Consumentenbond dit niet? Antwoord: Voor veel consumenten is zout met kaliumchloride inderdaad een beter alternatief voor keukenzout (100% natriumchloride). Kaliumchloride kan helpen de bloeddruk laag te houden. Er zijn ook groepen mensen voor wie veel kalium schadelijk is voor de gezondheid.
Het is belangrijk te stoppen met medicijnen die hyperkaliëmie veroorzaken en die niet strikt nodig zijn, zoals pijnstillers zoals ibuprofen, naproxen, diclofenac. Verschillende soorten geneesmiddelen tegen hartfalen kunnen het risico op hyperkaliëmie verhogen.
Meer kalium in plaats van minder. Een hogere kalium-inname is gunstig voor een betere controle van de bloeddruk en kan zelfs nierfunctieverlies tegengaan. Eiwit, niet te veel beperken. Het beperken van rood vlees in je voeding en het grotendeels vervangen van dierlijk eiwit door plantaardige eiwit kan je nieren helpen.
Zo kan je kiezen voor amandelschaafsel, geroosterde bruine amandelen, rauwe bruine amandelen, geroosterde blanke amandelen, rauwe blanke amandelen en/of amandelmeel. Amandelen bevatten in alle variaties 850 mg kalium per 100 gram. Recepttip: Amandelen zijn één van de meest veelzijdige noten.
Bananen zijn, net als alle andere fruitsoorten, een gezonde keuze. Elke dag een banaan eten kan geen kwaad, maar ons advies is wel om een regenboog aan verschillende fruitsoorten (en groentesoorten!) te eten. Elk stuk fruit bevat namelijk zijn eigen mix aan voedingsstoffen.
De banaan is namelijk enorm gezond! Vooral wanneer je er twee per dag eet. Dan kunnen bananen namelijk helpen tegen en bij een depressie, tegen menstruatiepijn én kunnen ze ook nog eens je bloeddruk verlagen. Daarnaast helpt een banaan of twee verorberen ook nog eens tegen ochtendmisselijkheid en een kater.