Met de noorderzon vertrekken betekent 'ongemerkt vertrekken', 'ineens spoorloos verdwijnen', 'op de vlucht slaan'. Noorderzon betekende 'middernacht'; letterlijk wilde de uitdrukking dus zeggen: 'om middernacht vertrekken'.
Een uitdrukking heeft net zoals een gezegde vaak een figuurlijke betekenis en bevat (in tegenstelling tot een spreekwoord) meestal geen wijsheden. Voorbeelden van veelvoorkomende uitdrukkingen zijn: Met de Noorderzon vertrekken - Onaangekondigd vertrekken en niks meer van je laten horen.
Een zo'n uitdrukking is: 'waar rook is, is vuur'. Een uitdrukking direct gekoppeld aan roddelen. En als feitelijkheid in zich heeft dat, als er iets naars over iemand wordt verteld is, er vast wel een kern van waarheid bij hoort.
De kat uit de boom kijken betekent 'afwachten'. Dus: niet meteen reageren, maar eerst goed kijken wat er aan de hand is en op grond daarvan bepalen wat je het best kunt doen of zeggen.
Een vogeltje voor de kat zijn: Als je reddeloos of zeer kwetsbaar bent. Je bent dan een makkelijke prooi voor kwaadwillenden.
Iemand bij den neus hebben (-nemen of leiden), d.w.z. iemand beethebben, hem foppen; 'iemand bij het lijf nemen' (Van Dale); eig. hem bij zijn neus leiden waar men wil, hem beetnemen; oorspr. van dieren, paarden, beren, stieren, die door een neusring geleid worden.
Sommige kattenbaasjes wisten het al lang, maar het is nu ook wetenschappelijk bewezen: katten luisteren als er tegen ze wordt gepraat, maar wel alleen als hun baasje dat doet.
Veel mensen denken dat rook van een brand met chemische stoffen veel gevaarlijker is dan rook van een gewone brand. Maar alle rook is schadelijk. Ook rook die niet van een brand komt, bevat giftige stoffen, zoals dioxinen.
Als na een lange periode van onduidelijkheid over een belangrijke zaak eindelijk een besluit wordt genomen, zegt men wel dat er “witte rook” is. Duidelijk is dan hoe een bepaalde zaak verder gaat verlopen.
Een uitdrukking is een zin met vaste verbinding van woorden. De zin bevat niet een wijsheid zoals bij het spreekwoord, maar bevat een figuurlijke betekenis. Zoals: 'Parels voor de zwijnen werpen' en 'Iemand aan de tand voelen'.
Onder een uitdrukking wordt een vaste combinatie van woorden verstaan waarmee meestal indirect een situatie wordt benoemd. Een uitdrukking kan zijn: een staande uitdrukking: een standaardformulering die in bepaalde situaties telkens terugkeert.
Uitdrukkingen als 'aan de slag' komen vaak voor in ons dagelijkse taalgebruik. Ze kruiden onze taal, maken onze boodschappen levendiger en leggen een sausje emotie over droge informatie. Dat wil zeggen: als je genoeg uitdrukkingen kent en begrijpt.
De uitdrukking Wie weet? wil zeggen dat iets niet helemaal uitgesloten wordt geacht.
Wanneer wij enorm transpireren, zeggen wij vaak dat we zweten als een otter.
Er was niemand aanwezig.
d.w.z. dronken, gepoetst, vet, in de neut (no.1633) zijn; eig. glimmen, een glimmend gezicht hebben tengevolge van drankmisbruik. Vgl.
Doen alsof je neus bloedt betekent 'doen alsof je van niets weet', 'doen alsof je onschuldig bent', 'van de prins geen kwaad weten'. Vaak gaat het erom dat je je ergens bewust niet mee bemoeit, hoewel je er meer van weet.
We geven je hier een paar voorbeelden van de meest voorkomende Nederlandse spreekwoorden: Achter de wolken schijnt de zon. Na een moeilijke tijd komt altijd weer een betere tijd. Liefde maakt blind.
In de taalwetenschap en stilistiek is een idioom of idiomatische uitdrukking een vaste groep woorden waarvan de betekenis, anders dan bij een gewone collocatie, niet zonder meer kan worden afgeleid vanuit de samenstellende delen.
Een vogeltje voor de kat zijn: Als je reddeloos of zeer kwetsbaar bent. Je bent dan een makkelijke prooi voor kwaadwillenden.
De uitdrukking betekent: 'als het erop aankomt'.
Wie de benjamin is, is het jongste kind van een gezin of een groep mensen. Hoe komen we aan de uitdrukking 'de benjamin zijn'? In de Nederlandse taal wordt de naam niet alleen gebruikt voor de jongste zoon van een gezin of gezelschap. Een benjamin kan ook iemand zijn die een 'stoute' jongen is.
Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt 'Een meedelijdende Chyrurgijn [= 'heelmeester'], maeckt stinckende wonden' als oudste variant van het spreekwoord (uit een spreekwoordenboek uit 1550).
Betekenis. Met dit spreekwoord wil men zeggen dat je niet te kritisch moet zijn over iets wat je cadeau krijgt. Bij een cadeau is het belangrijker dát je iets krijgt dan wat je krijgt. Het gaat om het gebaar, niet om de waarde of de kwaliteit van het geschenk.