Jeuk is een veel voorkomende klacht bij kankerpatiënten. Het is echter nog niet goed onderzocht of jeuk zelf een voorbode kan zijn van een onderliggende, nog niet ontdekte inwendige kanker.
Jeuk komt voor bij 10% van de patiënten met kanker in de palliatieve fase, met name bij patiënten met hematologische aandoeningen (vooral maligne lymfomen en polycythaemia vera). Jeuk wordt gezien bij 50% van de patiënten met polycythaemia vera en bij 30% van de patiënten met de ziekte van Hodgkin.
Een jeukende huidziekte
Er zijn veel huidziekten die zorgen voor jeuk. De bekendste voorbeelden zijn eczeem, psoriasis en galbulten. Ook schimmelinfecties met Candida kunnen jeuk veroorzaken.
De huid is de enige plek waar je jeuk kunt voelen. In de organen binnen in het lichaam, zoals het hart, de nieren en de lever, kan dat niet. Via meer dan een miljoen zenuwuiteinden in de huid kan het jeuksignaal binnenkomen.
Het zijn rode of huidkleurige glanzende plekjes, waar na verloop van tijd een korstje of wondje in kan ontstaan. De plekjes groeien langzaam. Soms is er jeuk of zijn de plekjes wat gevoelig.
Jeuk kan allerlei oorzaken hebben, zoals een droge huid, een allergie, galbulten, eczeem of schurft. Hoe moeilijk het ook is: probeer niet te krabben. Probeer te zorgen dat uw huid niet uitdroogt: ga niet te vaak, lang en heet douchen of in bad.
De meest voorkomende aanwijzing voor huidkanker is een verandering op uw huid, zoals een ruw plekje dat niet weggaat, een wondje dat niet geneest of een verandering in de kleur of grootte van een al bestaande huidafwijking, zoals een moedervlek.
Bekende factoren zijn: water, zeep, droge lucht, warmte, transpiratie, wol, alcohol en uw algehele conditie.Ook uw psychische gesteldheid kan van invloed zijn op jeuk. Zo kunnen bijvoorbeeld spanningen of stress jeuk verergeren.
Het wordt veroorzaakt door de natuurlijke veroudering van de huid. Naarmate we ouder worden, wordt onze huid dunner, droger en minder elastisch. Dit kan leiden tot jeuk, irritatie en soms zelfs tot huidbeschadiging.
Een droge, jeukerige huid kan een belangrijk symptoom zijn van een vitamine D-tekort. Vaak op wangen, kin en voorhoofd. In het ergste geval kan het eczeem veroorzaken, omdat het immuunsysteem minder goed functioneert. Tot slot kan een vitamine D-tekort voor meer transpiratie zorgen over het gehele lichaam.
Het grootste deel van de galkleurstof dat zich ophoopt in de lever, wordt opgenomen in het bloed en komt onder meer terecht in de huid en het oogwit. Hierdoor kunnen een gelige, grauwe huid en gelig oogwit (geelzucht) ontstaan en jeuk over het hele lichaam.
Jeuk is een belangrijk symptoom van cholestatische lever- en galwegziekten en kan de kwaliteit van leven ernstig verminderen. Cholestatische jeuk heeft vaak een piek in de avond en de vroege nacht, concentreert zich meestal in de handpalmen en voetzolen, maar kan ook gegeneraliseerd vóórkomen.
Jeuk is vaak het eerste symptoom van de ziekte van Hodgkin en komt daarbij voor in een frequentie van 3 tot 25 pct. Ook bij mycosis fungoides komt jeuk dikwijls voor, daarentegen zelden bij leukemie.
Leeftijdsgerelateerde veranderingen in de huid. De meest voorkomende oorzaak van chronische jeuk bij ouderen is xerose gerelateerd aan veroudering , gezien bij meer dan 50% van de ouderen [12].
Men neemt aan dat bij jeuk op oudere leeftijd de volgende factoren een rol spelen: een droge huid met minder talgproductie, toegenomen degranulatie van mestcellen en toegenomen gevoeligheid van de huid voor histamine. Water (veel en vooral warm douchen en baden) droogt de huid uit, evenals het gebruik van zeep.
Jeuk komt veel voor bij chronische huidaandoeningen, zoals constitutioneel eczeem, psoriasis en netelroos. Jeuk is een onplezierig gevoel waarbij je graag wilt krabben.
Oorzaken van jeuk
Ernstige jeuk bij ongeneeslijke kanker komt meestal door een tumor, door geelzucht of door je medicijnen. Een droge huid speelt vaak ook een rol. Andere ziekten (vooral nierfalen en leverziektes) kunnen soms ook een rol spelen.
Jeuk over het hele lichaam kan een dermatologische oorzaak hebben: eczeem, psoriasis... Maar meestal heeft pruritus over het hele lichaam een niet-dermatologische oorsprong. Bij pruritus sine materiakomt de jeuk voor op het lichaam, maar dit zonder vlekjes op de huid.
Veel patiënten met nierfalen hebben jeuk, maar niet iedereen heeft er evenveel last van. De noodzaak van behandeling is daarom sterk individueel bepaald.
Sommige plekjes die jeuken kunnen huidkanker zijn. Actinische keratose en een plaveiselcelcarcinoom kunnen jeuken, basaalcelcarcinoom jeukt over het algemeen niet.
Om te onderzoeken of je al dan niet kanker hebt, gebeurt meestal een biopsie of een punctie. Daarnaast helpen beeldvorming (onderzoeken zoals CT-scan, MRI, echografie ) en laboratoriumonderzoek (zoals bloed- of urineonderzoek) je arts om een diagnose te stellen en om de beste behandeling te kiezen.
Roodheid of nieuwe zwelling voorbij de rand van een moedervlek . Kleur die zich verspreidt van de rand van een vlek naar de omliggende huid. Jeuk, pijn of gevoeligheid in een gebied dat niet weggaat of weggaat en dan weer terugkomt. Veranderingen in het oppervlak van een moedervlek: lekken, schilfering, bloeding of het verschijnen van een bult of bobbel.