Hooggevoeligheid is geen psychische stoornis, maar een afkorting van de persoonlijkheidseigenschap hoogsensitiviteit (HSP staat voor hoog sensitief persoon).
Hoogsensitiviteit is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk, een stukje temperament dat je maakt tot wie je bent. Het is dus geen aandoening, handicap of stoornis. Diepgaande informatieverwerking is hét kenmerk van hoogsensitiviteit.
Kortom, medische diagnoses worden gesteld om een ziekte of stoornis vast te leggen en aangezien hoogsensitiviteit geen stoornis is, zijn er ook geen officiële testen voor een diagnose. Wel zijn er een aantal zelftesten over hoogsensitiviteit waarmee je kunt testen of je hoogsensitief bent.
Kan je van hoogsensitiviteit afkomen? Hoogsensitiviteit wordt gezien als een karaktereigenschap net zoals je introvert of extravert kunt zijn. Daar kom je niet vanaf. Wel kun je leren om met de lasten ervan om te gaan en te gaan genieten van de kwaliteiten die bij je hoogsensitiviteit horen.
Heel kort samengevat gaat hoogsensitief zijn over de binnenkomst van prikkels in de hersenen en de verwerking daarvan terwijl hooggevoeligheid een sterk emotionele reactie is op een meegemaakt trauma, aandoening als autisme of signalen voor een (aankomende) burn-out.
De verschillen
Waar kinderen met Autisme het vaak lastig vinden om hun eigen (en die van anderen) emoties en gevoelens te erkennen, kan een hooggevoelig kind stemmingen juist erg goed aanvoelen. Het waarnemen van lichaamstaal is erg lastig voor kinderen met Autisme.
Hoewel hooggevoeligheid een erfelijke eigenschap is, betekent dit niet dat het rechtstreeks van een ouder moet komen. Vaak zie je wel dat een van de ouders hoogsensitief is, maar het kan ook worden geërfd van een naast familielid in de stamboom.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent? Hoogsensitieven voelen zich vaak anders. Ze hebben een hekel aan drukte, zijn gevoelig voor sterke geuren of geluiden en kunnen flink van hun stuk gebracht worden door veranderingen in hun leven. Als kind werden ze vaak verlegen of gevoelig genoemd.
HSP tip 1: Goede communicatie is cruciaal
Daarom is het essentieel om goed te communiceren en je partner deelgenoot te maken van wat je voelt en waar je behoefte aan hebt. Zo kan je partner je beter begrijpen en rekening met je houden.
Dit wil zeggen: hoogsensitieve mensen denken langer en dieper na over vraagstukken en belichten het van alle kanten. Dit betekent ook dat HSP'ers dingen te complex kunnen maken en de neiging hebben om te piekeren.
Enkele bekende namen zijn: Ritalin, Concerta, Equasym en Medikinet. Methylfenidaat is een stimulerend middel omdat het onder de opiatenwet valt. Echter door de voedingsstoffen, maagsappen en vertraagde opname van de medicatie bouw je geen spiegel op. Hierdoor kan er geen verslaving of gewenning ontstaan.
Veel hsp'ers hebben behoefte aan een intense verbinding met hun medemens. Een verbinding van wederzijds vertrouwen, respect en uiteraard liefde. Die behoefte aan verbinding kan soms zo groot zijn, dat ze niet meer zien dat een bepaalde vriendschap eigenlijk niet meer zo gezond is.
Een HSP ervaart overprikkeling vaker door externe prikkels, waar ADHD dit voornamelijk door interne prikkels ervaren. Iemand met ADHD vindt het bijna altijd lastig om zich goed te concentreren, terwijl een hoogsensitief persoon zich in de juiste omgeving prima kan concentreren.
Wat is de oorzaak van HSP? HSP wordt veroorzaakt door het verminderd functioneren van de afdalende zenuwbaan in het ruggenmerg, de zogenoemde piramidebaan. Deze zenuwbaan stuurt de spieren van armen en benen aan. Doordat de piramidebaan niet goed functioneert, worden de spieren stijf.
Oorzaak van een HSP
Het werd vaak als een stoornis gezien, maar hooggevoeligheid is een aangeboren eigenschap waarbij je zenuwstelsel extra gevoelig is. Je hebt als het ware geen filter, waardoor op elk moment prikkels bij je binnenkomen.
Een rustige en gezonde manier om met conflicten om te gaan
Aan de andere kant zijn gevoelige mensen er heel goed in om conflicten op te lossen. Dit omdat ze in staat zijn om dingen vanuit het perspectief van de ander te zien. Ze zijn zeer empathisch en kunnen zichzelf makkelijk in de schoenen van de ander verplaatsen.
Een narcistisch persoon kan ook een HSP'er zijn
Toch kan een narcistisch persoon in de kern heel goed óók een HSP'er zijn. Volgens HSP-coach Eveline Meijvogel heet dit in de psychologie: verborgen narcisme. Deze vorm van narcisme is een overcompensatie van diepe onzekerheid.
In deze drukke, snelle tijd hebben de meeste mensen af en toe angstige gevoelens. Er is altijd iets dat onze aandacht vraagt en er is constante druk om meer te doen. Je combineert werk en gezin, je doet een cursus voor je werk, je sociale contacten en familie vragen tijd en aandacht, er is altijd tijd te kort.
Wat is HSP? HSP of hoogsensitieve personen zijn meer dan andere mensen gevoelig voor prikkels zoals geluiden, bewegingen, aanraking en licht. Dankzij hun sensitiviteit pikken HSP'ers ook meer abstracte dingen op, zoals de sfeer in de kamer waar ze binnenkomen of de stemming van de mensen waarmee ze praten.
Maar liefst 15 tot 20 procent van de bevolking blijkt hooggevoelig te zijn. Het merendeel van de HSP's (Hoog Sensitief Personen) weet dit echter niet van zichzelf. Ze voelen zich anders, vaak al sinds hun kindertijd, maar hebben geen idee hoe ze van anderen verschillen.
Ongeveer een op de vijf mensen is hoogsensitief. Dat wil zeggen dat ze een aangeboren sensitiviteit voor omgevingsprikkels hebben.
Autismespectrumstoornissen komen ook onder ouderen voor. Oudere patiënten melden zich meestal met cognitieve klachten, gedragsproblemen of somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Overweeg dan ook een autismespectrumstoornis. Verwijs de patiënt bij een dergelijk vermoeden door naar de ouderenpsychiatrie.
Een zogenaamde HSP (Highly Sensitive Person of hoogsensitief persoon) is iemand die gevoeliger is voor indrukken en prikkels dan gemiddeld. Hij of zij neemt subtielere nuances waar in de lichaamstaal en stemmingen van anderen en is gevoeliger voor licht, geuren en geluiden.