Het Fries is een gestandaardiseerde taal. De provincie stelt in overleg met de Fryske Akademy de spelling van het Fries vast.
In Nederland zijn Friezen erkend onder het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden. De overheid vindt het belangrijk dat Friezen hun taal en cultuur kunnen uitdrukken. Taal is een belangrijk onderdeel van het Kaderverdrag.
Fries. Het Fries is een West-Germaanse taal (vgl. hierbij de karakterisering van de Germaanse taalfamilie) die door ongeveer 400 000 mensen in de provincie Friesland wordt gesproken. Het is nauw verwant met het Nederlands maar vertoont ook een aantal frappante overeenstemmingen met het Engels, vooral op lexicaal niveau ...
Een dialect is een streektaal onder een officiële taal. Een dialect noem je ook wel een streektaal. Dialecten zijn technisch gezien talen, maar worden niet als taal erkend. Dialecten worden vaak mondeling overgedragen van ouder op kind, het zijn meestal geen geschreven talen.
De verschillen in status tussen het Fries en het Limburgs zijn kortom historisch en niet taalkundig van aard. Waarom het Fries wel en het Limburgs niet als officiële taal in Nederland is erkend, heeft te maken met tijdsgeest, identiteit en mentaliteit.
De meeste Friezen spreken ook Standaardnederlands. Alle Friese steden en dorpen hebben een aparte naam in het Fries. Omdat Friesland officieel tweetalig is, ziet u op de meeste plaatsnaamborden de plaatsnaam altijd in het Nederlands en het Fries staan.
Behalve het Standaardfries heeft het Fries ook een aantal dialecten: het Kleifries, Woudfries en Zuidwesthoeks hebben daarvan het grootste aantal sprekers. Kleinere groepen spreken of spraken Aasters (op Terschelling), Hindeloopers, en Schiermonnikoogs.
Definitie van 'dialect'
Op het Europese vasteland is een dialect een geografisch bepaalde taalvariëteit, een lokale vorm van een taal dus. Elke Vlaamse stad, dorp of streek heeft er wel een. Een dialect heeft heel eigen klanken, een eigen woordenschat en zinsbouw.
Nederland kent naast het Standaardnederlands drie officieel erkende streektalen: het Fries, het Limburgs en het Nedersaksisch, dat in Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland wordt gesproken. Behalve deze streektalen worden nog veel dialecten gesproken, zoals het Brabants en Zeeuws.
Helft van de provincie spreekt Gronings
Nedersaksisch was eerder al wel erkend als streektaal in Nederland. In Nederland, Duitsland en Denemarken wordt dat door zo'n 4,8 miljoen mensen gesproken. Het Gronings is een dialect van het Nedersaksisch en heeft zo'n 310.000 sprekers.
In Fries vertaalt meisje naar: famke, faam, Famke . In vertaalde zinnen is meisje minimaal 29 keer gevonden.
Het Fries heeft sinds 1956 in de provincie Friesland een officiële status die gelijk is aan die van het Nederlands. In dat jaar werd in het Staatsblad 1956, 242 een begin gemaakt met het formeel toegestane gebruik van het Fries in het rechtsverkeer.
Nog iets dat echt bij de Friezen hoort is de manier van groeten. Wanneer je weggaat zeg je in het Nederlands vaak iets als “Doei!” of “Daag”. De Friezen daarentegen gebruiken het woord “Hoi” zowel als groet bij binnenkomst als bij het weggaan.
Fries is een West-Germaanse taal die in de vroege middeleeuwen werd gesproken aan alle riviermondingen tussen de Schelde en de Weser. De Friese gebieden reikten nergens verder dan zo'n 40 kilometer landinwaarts, en verloren vanuit het zuiden allengs hun Friese karakter.
Het Fries is een oude taal, ouder dan het Nederlands, die in de 16e en 17e eeuw in de verdrukking raakt als vanuit Holland het Nederlands oprukt, vertelt Riemersma, die promoveerde op tweetaligheid. In de 19e eeuw ontstaat een emancipatiebeweging. In 1907 volgt een eerste subsidie voor de Friese taal.
De plaatsen in het noordwesten van Nederland worden onder het Hollands gerekend. Hollands is samen met het Brabants het meest gesproken hoofddialect van het Nederlands.
Nou kent Den Haag twee soorten dialecten: het plat Haags en het bekakt Haags en een aparte 'taal' het Schevenings. Plat Haags kan je leren door deel te nemen aan een workshop of cursus in Den Haag zelf.
Bij een dialect worden er ook andere woorden dan het Nederlands gebruikt. Volgens hoogleraar economie Jan van Ours wordt er in Haarlem Nederlands gesproken wat het dichtste bij Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) in de buurt komt.
Welkom bij de Taaldetector!
De Taaldetector detecteert welk dialect u spreekt en probeert zo te achterhalen waar u vandaan komt. Niet alleen vertelt de Taaldetector iets over uw taalgebruik, ook laat het zien hoe de dialecten van het Nederlands onderling verschillen en ze in kaart worden gebracht door taalkundigen.
Er worden op de hele wereld 6800 talen gesproken, waaronder ook een aantal dialecten zijn begrepen. Er zijn verschillende landen met zeer veel talen, zoals bijvoorbeeld, India, Indonesië, China en de VS, maar de absolute nummer één is Papoea-Nieuw-Guinea.
Andere woorden voor dialect zijn accent, gewesttaal, streektaal, taaltje en tongval.
Volgens fotograaf Dolph Kessler is Friesland ongeveer de kleinste geografische eenheid die je nog een 'land' kunt noemen. Het heeft onder meer een eigen taal, een eigen identiteit, eigen sporten en een eigen geschiedenis.
Het Westerlauwers Fries wordt geschreven met het Latijnse schrift, maar het Fries heeft maar 24 letters terwijl het klassiek Latijnse alfabet er 26 heeft. De Q en de X worden in de hedendaagse spelling van het Fries niet gebruikt. In Friese woordenboeken komen de I en de Y op dezelfde plaats.
Dan kun je Fries leren via internet. Op www.edufrysk.nl raak je vertrouwd met de Friese taal doormiddel van muziek, verhalen en video's. Bijzonder aan eduFrysk is dat er een digitaal plein aan gekoppeld is, waar je andere mensen kunt ontmoeten die ook Fries leren.