Fermenteren is het gecontroleerd laten rotten van groente, fruit, vlees, vis en zuivel om het langer houdbaar te maken. Maar fermentatie is ook een prachtige manier om smaken te veranderen.
Rotten betekent dat de cellen van voedingsmiddelen volledig verteren door verbinding met zuurstof. Daarom is rotten een vorm van oxideren. Fermenteren is een vorm van chemische omzetting onder invloed van enzymen of schimmels, waardoor de eigenschappen van het voedingsmiddel veranderen.
Voorbeelden van zulke producten zijn yoghurt, bier en zuurkool. Bij fermentatie zorgen bacteriën, schimmels of gisten voor het omzetten van stoffen in een product, waardoor de zuurgraad, smaak, geur of uiterlijk verandert. Dit proces noemen we ook wel fermenteren.
Door fermentatie neemt ons lichaam moeilijk verteerbaar voedsel makkelijker op. De goede bacteriën kunnen stoffen die onze spijsvertering belasten grotendeels afbreken. Hierdoor heb je minder last van krampen, buikpijn en een opgeblazen gevoel.
Smakelijk fermenteren
Microben fermenteren voedingsmiddelen omdat het ze energie oplevert om te groeien en te delen. Fermentatie is het omzetten van suikers in een zuurstofloze omgeving. Hierbij komt energie vrij (voor de microbe) en er ontstaat een restproduct.
Fermentatie van koffie
Koffiebessen fermenteren door de aanwezigheid van de enzymen pectinase en pectase. Deze enzymen breken suikers in het slijmvlies rond de bonen af en zet en dit om in verschillende zuren.
Wetenschappelijk onderzoek naar de werking van fermentatie
In 1891 werd er een octrooi verstrekt aan de Japanse wetenschapper Takamine voor een methode om te fermenteren dus dat is al lang geleden dat het werd toegepast.
Je kneust de groenten niet maar je zet ze onder een pekel. Nog een voordeel van het zout is dat het je product knapperig maakt doordat het vocht uit de groente onttrekt. Melkzuurbacteriën zijn anaeroob (ze kunnen leven zonder zuurstof), heel vaak zijn ze aerotolerant (ze kunnen dus met en zonder zuurstof leven).
Voorbeelden van gefermenteerde producten
Denk aan kaas, yoghurt, brood, wijn, bier, augurken, olijven … Vandaag krijgen producten zoals kombucha, kefir en kimchi extra veel aandacht om hun vermeende gezondheidsvoordelen.
Als u fermenteert heeft u een “starter” nodig die het fermentatieproces in gang zet. Bij zuurkool is dat zout maar het kunnen ook, wei, yoghurt met levende fermenten, melkzuurbacteriën, gist of bv azijn zijn. Gefermenteerde groenten blijven maandenlang goed.
Is brie gefermenteerd? Rauwe kazen zijn kazen die niet gepasteuriseerd zijn, waardoor de meeste bacteriën nog in leven zijn. Hierdoor worden deze kazen dan ook gezien als probiotische voedingsmiddelen. Enkele voorbeelden van dit soort kazen zijn: brie, roquefort, gorgonzola en camembert.
Zelf fermenteren is super eenvoudig, veilig en leuk om te doen. Neem bijvoorbeeld een kilo witte kool, doe er 15g zout bij en sluit het luchtdicht af. De melkzuurbacteriën zetten vervolgens de koolhydraten om in melkzuur. De kool wordt zuurder en zuurder en na een week (bij kamertemperatuur) heb je zuurkool.
Wijn wordt gemaakt van gefermenteerde druivensap. Druiven worden geplukt, geplet en in emmers of vaten gedaan om te fermenteren. Het proces van fermentatie zet de natuurlijke suikers in de druif om in alcohol.
Goede groenten voor deze methode zijn courgettes, augurken, komkommer, bloemkool, radijsjes, spruitjes, aardpeer en zoveel meer. Doe de groenten in de pot en giet er water bij tot ze onder staan.
Je kunt bijna alle voedingsmiddelen thuis fermenteren. Alleen voedsel met veel eiwitten kan een risico opleveren. ,,Daar leven meer schimmels en bacteriën in die niet goed voor ons zijn. Deze producten moet je dus beter controleren.
Zuurkool is een natuurlijk gefermenteerd product. Bij het maken van verschillende levensmiddelen vindt fermentatie plaats. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij zuurkool, yoghurt, kaas, bier, brood, wijn, sojasaus, thee, koffie en azijn.
Fermentatie is het proces waarbij de polyfenolen in de theebladeren worden geoxideerd (blootstellen van bladeren aan zuurstof met als gevolg een chemische reactie). Dit in aanwezigheid van enzymen die door de warmte vrij komen. Het fermentatieproces levert een grote bijdrage aan het karakter van de thee.
Door fermentatie komen er bacteriën vrij; ook wel probiotica genaamd. Probiotica zijn goede darmbacteriën. Deze bacteriën overleven het maagzuur en bereiken daardoor de darm. Ze kunnen bijdragen aan de balans van het microbioom, ook wel darmflora genoemd.
Augurken zijn dus een vrucht die lijken op soort kleine komkommer. Een rauwe augurk heeft maar weinig smaak. Daarom worden ze in een bad met zout gelegd, en daarna nog in andere mengelingen afhankelijk van het soort augurk. Pas daarna krijgen ze de verfrissende, sappige smaak.
Er zijn verschillende stoffen in appelazijn die verantwoordelijk zijn voor de positieve effecten, waaronder actieve enzymen, pre- en probiotica, diverse mineralen en azijnzuur. Appelazijn wordt verkregen uit fermentatie van appels inclusief schil en klokhuis.
Groenten, fruit en zuivel kun je fermenteren, maar vis en vlees ook. Door fermentatie verandert de smaak, het uiterlijk, de geur en/of de houdbaarheid van het product. Ook de zuurgraad en de verteerbaarheid kan veranderen door bijvoorbeeld groente te fermenteren.
Kies wel voor ongeraffineerd zout, zoals Keltisch zeezout of Himalaya zout. Deze zoutsoorten zijn rijk aan verschillend mineralen. Je kunt het zout er zo bij doen maar aanlengen met water zodat je een oplossing krijgt is tevens mogelijk.
Bij allebei de manieren van inmaken is het, het doel om bacteriën, schimmels en andere ongewenste diertjes te doden. Bij fermenteren zorgen micro-organismes juist voor het hele proces. In het geval van fermentatie wordt een omgeving gecreëerd waar de 'goede' micro-organismes in kunnen floreren.
Yoghurt en bier hebben bijvoorbeeld een fermentatieproces ondergaan om tot hun eindvorm te komen. Maar ook andere producten die je bijna dagelijks eet vallen onder gefermenteerd. Zoals kaas, brood, azijn en wijn. Of denk aan zuurkool, kimchi, tempeh, sojasaus en droge worst.
Zet ze in de kelder of koelkast. Hiermee vertraag je het fermentatie- proces waardoor je de gefermenteerde groenten maandenlang kunt bewaren. 10. Nadat je de pot hebt geopend, zijn de gefermenteerde groente nog een week te bewaren in de koelkast.