De basisverschillen: volle (3,5% vet), halfvolle (1,5% vet) en magere (minder dan 0,5% vet). Alleen Jerseymelk bevat van nature 6% vet. Verder is er houdbare melk en verse melk; 'gezondheidsmelk' zoals lactosevrije melk; en melk van speciale herkomst, zoals biologische melk.
Volle melk is de meest onbewerkte melksoort van de drie. Volle melk bevat van nature ongeveer 3,5 % vet. De vetten in melk zorgen waarschijnlijk voor een stabielere bloedsuikerspiegel door de opname van suiker te vertragen. In dit opzicht kan volle melk de beste optie zijn.
Eigenlijk is er nauwelijks verschil tussen houdbare en verse melk. Melk bevat eiwitten, vitamines en mineralen. Het verschil in voedingsstoffen tussen houdbare melk en verse melk is bij de verhitting maar heel klein.
Zowel volle, halfvolle als magere melk staan in de lichtgroene zone van de voedingsdriehoek en passen dus in een gezonde voeding. Halfvolle melk krijgt in het algemeen de voorkeur. Hiermee krijg je minder (verzadigd) vet en calorieën binnen maar nog altijd voldoende eiwitten, vitaminen en mineralen.
Melk staat in de winkel als magere, halfvolle en volle melk. Deze benaming hangt samen met het vetpercentage. Magere melk bevat het minst vet en volle melk het meest.
Biologische volle melk bevat meer omega-3-vetzuren (gezonde vetten) dan gewone melk. Het hogere percentage lijkt spectaculair, maar vertaald naar een dagelijkse voeding is de meerwaarde beperkt. Of overschakelen op biologische melk beter is voor onze gezondheid is niet aangetoond en dient verder onderzocht te worden.
De raad adviseert om tussen de 250 en 500 ml melk per dag te consumeren, als bijdrage aan de inname van calcium, vitamine B2 en B12. Let op: deze aanbevolen hoeveelheid gaat over melk in vloeibare vorm. Het equivalent in bijvoorbeeld yoghurt of kaas vind je in dit overzicht.
Voor 70-plussers is zuivel belangrijk, vanwege de bijdrage die zuivel levert aan gezonde botten, cognitief functioneren en spiermassa. Gezonde voeding helpt beperkingen in het functioneren te voorkomen.
Melk drinken tijdens je dieet
Maar welke melk drink je dan best? Als je wil vermageren, kies je beter niet voor volle melk. Deze bevat naast gezonde mineralen immers zeer veel vet. Koemelk drinken is het beste, maar als je deze niet graag lust kun je ook voor halfvolle melk gaan.
Rauwe melk is melk die rechtstreeks uit de uier van de koe komt en niet is verhit of op enige andere manier is bewerkt. Puur natuur, dus. Dat heeft voordelen. Zo bevat rauwe melk meer natuurlijke antilichamen, eiwitten en bacteriën dan gepasteuriseerde melk.
De voedingswaarden van houdbare melk zijn bijna hetzelfde als van verse melk. Alleen de vitamines in melk nemen na sterilisatie wel iets af vergeleken met pasteurisatie.
Houdbare melk is melk die gepasteuriseerd of gesteriliseerd is. Gepasteuriseerde melk kort verhit tot 72°C. Hierdoor worden niet alle bacteriën gedood, wat de melk (mits gekoeld) een aantal dagen houdbaar maakt.
Qua voedingswaarde scoren sojamelk, amandelmelk en havermelk het beste. Rijstmelk scoort het slechtst, met weinig vitaminen en mineralen en relatief veel calorieën en suikers.
Ja, melk is gezond.
Zo bevat melk eiwitten en fosfor, die bijdragen aan de groei en het behoud van spieren en botten. Daarnaast bevat het onder andere calcium, kalium, vitamine B2 en B12. Calcium is bijvoorbeeld belangrijk voor de opbouw en het onderhoud van botten en de tanden.
Nee, strikt genomen niet. Wat je wél nodig hebt zijn eiwitten, vetten, vitamines, mineralen….. En in melkproducten zitten deze voedingsstoffen in ruime mate.
Melk en melkproducten zijn ook een makkelijke en belangrijke bron van calcium. Meer dan de helft van de Belgen neemt minder calcium in via de voeding dan wordt aanbevolen. Volgens de Hoge Gezondheidsraad gebruiken we best 250 tot 500 ml melk en melkproducten (bv. yoghurt of kaas) per dag.
Als er voldoende calcium en vitamine B12 aan is toegevoegd, leveren ze wel voedingstoffen die je mist als je geen zuivel gebruikt. Is zuivel gezond? Is zuivel gezond? Ja, want melk en melkproducten leveren veel belangrijke voedingsstoffen als calcium, kalium, vitamine A, B2 en B12 en relatief weinig energie.
Gezondheidseffecten. Yoghurt levert dezelfde goede voedingsstoffen en geeft dezelfde gezondheidseffecten als melk en andere melkproducten. Zo hangt het nemen van melk en melkproducten samen met een lager risico op darmkanker.
Van alle zuivelvervangers is sojadrink wat betreft voedingswaarde de beste vervanger. Deze lijkt behoorlijk op die van halfvolle melk. Zo zitten er net zo veel eiwitten en kilocalorieën in. Calcium, vitamine B2 en B12 worden vaak toegevoegd.
Met je dagelijkse portie zuivel verklein je het risico op darmkanker. Melk en melkproducten zoals 30+ kaas, yoghurt en karnemelk leveren daarnaast veel goede voedingsstoffen. Ze bevatten eiwit en zijn een bron van de vitamines B2, B12 en calcium. Het vet in melk bevat wel veel verzadigde vetten.
Weinig gezondheidsverschil tussen melk en karnemelk
Wel is karnemelk altijd vetarm. Omdat karnemelk van magere melk wordt gemaakt, zit er minder vet in dan in (half)volle melk. Daarom staat karnemelk als gezonde keuze aangemerkt in de Schijf van Vijf.
Biologische melk
Biologisch van Nederlandse bodem of biologisch dynamisch (Demeter of Zuiver Zuivel) zijn andere goede opties. Deze keurmerken stellen minder eisen aan de stal dan Beter Leven, maar de dieren komen wel veel meer buiten: minimaal 180 dagen, gemiddeld acht uur per dag.
Biomelk is diervriendelijke melk
Een overzicht: Tijdens het graasseizoen grazen of wroeten de dieren overdag in de weide, waar ze voldoende ruimte krijgen. Om de wei gezond te houden, worden geen chemisch gesynthetiseerde gewasbescherming of kunstmest gebruikt, wel dierlijke mest.
In 2020 willen we dat 20% van onze producten biologisch is; gemaakt van melk afkomstig van biologische koeien. Deze melkkoeien krijgen 100% biologisch voer en hun wei is niet bewerkt met kunstmest of chemisch synthetische bestrijdingsmiddelen.