De doodstraf werd in zijn geheel (ook in vredestijd) afgeschaft in Nederland in 1983; de laatste terechtstelling in vredestijd was voltrokken in 1860.
De laatste daadwerkelijk voltrokken executies vonden plaats op 21 maart 1952, toen twee oorlogsmisdadigers, de Nederlander Andries Pieters en de Duitser Artur Albrecht, op de Waalsdorpervlakte door een vuurpeloton werden geëxecuteerd.
In eenvoudig Nederlands
Niemand kan de doodstraf krijgen. Niemand kan de doodstraf krijgen. Hoe erg de misdaad ook is, een Nederlandse rechter kan niemand ter dood veroordelen. Ook niet in een bijzondere situatie.
Van de landen en regio's met de status "erg hoog" op de welzijnsindex, kennen er 8 nog de doodstraf: de Verenigde Staten van Amerika (aantal deelstaten), Japan, Singapore, Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Bahrein en Taiwan.
Nederland is het enige land in Europa waar levenslang ook echt levenslang betekent. De levenslange gevangenisstraf werd in 1878 ingevoerd nadat in 1870 de doodstraf werd afgeschaft.
Zelf heeft hij altijd ontkend schuldig te zijn aan de moorden. Inmiddels zit hij meer dan 32 jaar in de gevangenis. C. is 62 jaar en de langstzittende gevangene van Nederland. De enige die nog langer gestraft is, is Cevdet Yilmaz (beter bekend als Ted de Turk), maar hij woont met toezicht buiten de gevangenis.
In 1952 worden zo de laatste doodvonnissen voltrokken, en sindsdien is de doodstraf in Nederland ook dood. Een van de argumenten tegen de doodstraf vind je in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Daar hebben we in afgesproken dat ieder mens het recht heeft om te leven.
De doodstraf kost ongeveer vier keer zo veel als een levenslange gevangenisstraf. De grootste kostenpost is de slopende rechtsgang. De afgelopen jaren is het geregeld voorgekomen dat ter dood veroordeelden onschuldig bleken te zijn. Rechters zijn daardoor zeer huiverig geworden om fouten te maken.
De doodstraf is een schending van het recht op leven, een recht dat is vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De doodstraf is bovendien geen doeltreffend middel tegen criminaliteit en het risico dat onschuldige mensen om het leven gebracht worden, is niet onbestaande.
De zwaarste straf die in Nederland opgelegd kan worden is levenslange gevangenisstraf. Levenslang betekent voor het leven. Aan een levenslang gestrafte kan door de Koning gratie worden verleend. Dit kan tot gevolg hebben dat een veroordeling tot levenslange gevangenisstraf op jaren worden gesteld.
De meeste landen in Europa hebben de doodstraf als zwaarst mogelijke straf in de loop der tijd afgeschaft. Anno 2023 wordt zij alleen nog in Wit-Rusland daadwerkelijk voltrokken.
DEN HAAG - Twee op de vijf Nederlanders (43 procent) zijn voor herinvoering van de doodstraf. Dit blijkt uit een enquête die door het NIPO is gehouden onder 905 kiesgerechtigde Nederlanders. De doodstraf zou moeten gelden voor mensen die ernstige misdaden hebben begaan.
Hoe Nederlanders aankijken tegen de doodstraf is sinds de Tweede Wereldoorlog herhaaldelijk onderzocht. Nooit eerder lag het percentage voorstanders zo laag als nu: 31 procent. 57 procent is uitgesproken tegenstander.
Er is een aantal argumenten voor de doodstraf aan te voeren. Ze is de meest zekere en doeltreffende manier om mensen te elimineren.Ze kan ook gevoelens van wraak onder de bevolking bevredigen. Doodstraffen die worden uitgesproken onder druk van de publieke opinie, verwekken doorgaans de meeste emotie.
Tegenwoordig gebruiken bijna alle staten een dodelijke injectie. Sommige staten staan ook elektrocutie, vergassing, ophanging en een vuurpeloton als executiemethode toe. Tussen 1976 en 2004 werd 82% van de executies voltrokken door middel van een injectie.
Doodstraf per staat
23 van de 50 staten hebben de doodstraf afgeschaft. In Californië, Oregon en Pennsylvania heeft de gouverneur een tijdelijke pauze op het uitvoeren van de doodstraf ingesteld. In staten die nog wel gevangenen ter dood brengen, is een dodelijke injectie de gebruikelijke methode.
Iets meer dan vier procent van alle ter dood veroordeelde gevangenen in de Verenigde Staten is onschuldig. Dat suggereert een nieuw onderzoek op basis van een statistische analyse van meer dan 7400 ter dood veroordeelden.
In 32 van de 50 staten wordt de doodstraf nog uitgevoerd. Dodelijke injectie is in alle staten de meestgebruikte methode, al bieden sommige staten ook de optie elektrocutie, gaskamer, ophanging of het vuurpeloton.
De elektrische stoel wordt tegenwoordig in een beperkt aantal Amerikaanse staten gebruikt: In Alabama, South Carolina en Virginia kan de veroordeelde kiezen tussen de stoel en een dodelijke injectie. Ook in Florida kan de veroordeelde kiezen tussen stoel en injectie.
Landen die de doodstraf nog hebben zijn onder andere Saudi-Arabië, de Verenigde Staten, Noord-Korea, Japan, Irak, Belarus en Myanmar.
Verenigde Staten van Amerika
In de Verenigde Staten verschilt de opvatting van levenslang sterk per staat. Meestal wordt er geen 'levenslang' gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijvoorbeeld 200 jaar voor meerdere moorden).
Dit ter vervanging van de doodstraf, die tot die tijd gold. Je zou denken dat men vond dat de doodstraf te heftig was en daarom werd afgeschaft, maar niets is minder waar! Iemand levenslang opsluiten tot de dood erop volgt vond men juist erger dan de doodstraf.
De laatste die in Nederland in vredestijd zijn misdaad met de dood moet bekopen is Johannes Nathan. Hij wordt op 31 oktober 1860 op de Markt in Maastricht opgehangen omdat hij zijn schoonmoeder heeft vermoord. In de tien jaar hierna wordt de doodstraf nog wel opgelegd maar niet meer uitgevoerd.
Niemand kan de doodstraf krijgen. Niemand kan de doodstraf krijgen. Hoe erg de misdaad ook is, een Nederlandse rechter kan niemand ter dood veroordelen. Ook niet in een bijzondere situatie.
In principe is levenslang in Nederland ook echt levenslang. De enige manier om vrij te komen is: via een herziening: als de veroordeelde toch onschuldig wordt bevonden.