De zorg is op dit moment een van de sectoren met het grootste personeelstekort: er staan 61.000 vacatures open, bleek deze week uit nieuwe cijfers. In 2019, dus voor corona, gaven werkgevers in de zorg al aan dat 7 op de 10 vacatures moeilijk vervulbaar zijn.
Oorzaken personeelstekort in de zorg
Dit komt onder andere door de hoge werkdruk. Door het tekort aan zorgpersoneel komt er veel werk te liggen op de schouders van de huidige zorgprofessionals. Deze hoge werkdruk kan leiden tot ziekteverzuim, een andere oorzaak van het personeelstekort in de zorg.
In de zorg is vrijwel elke baan in het primaire proces veel gevraagd, bijvoorbeeld verzorgenden en verpleegkundigen. Ook is er een toegenomen vraag naar IC-verpleegkundigen. Verder valt op dat er grote behoefte is aan zorgpersoneel aan huis, onder meer bij ondersteuning in de dagelijkse levensverrichtingen.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen, weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
In 2020 werkten er 1,4 miljoen mensen in de zorg. Dat betekent 1 op de 7 werkenden. In 2040 zullen er volgens berekeningen van de Sociaal Economische Raad (SER) meer dan 2 miljoen mensen nodig zijn in de zorg. Dat is dan 1 op de 4 werkenden!
Hoe groot is het probleem? De zorg is op dit moment een van de sectoren met het grootste personeelstekort: er staan 61.000 vacatures open, bleek deze week uit nieuwe cijfers. In 2019, dus voor corona, gaven werkgevers in de zorg al aan dat 7 op de 10 vacatures moeilijk vervulbaar zijn.
Hoge uitstroom
In het eerste kwartaal van 2019 verlieten 113.000 werknemers de sector Zorg & Welzijn, schreef de commissie. Van die 113.000 werknemers koos 40%, dus ruim 45.000, voor een baan buiten zorg en welzijn.
In Nederland zijn de vier sectoren of branches die het meest te maken hebben met personeelstekort de ICT-branche, de onderwijssector, de bouwsector en technische beroepen.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Uit analyse van Randstad blijkt dat bijna ieder vakgebied kansrijk is in 2022. Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan.
Op de lijst staan usual suspects als de IT en bouw, maar ook andere sectoren kampen met nijpende personeelstekorten. Zo zijn vacatures in verkoopberoepen, overheidsberoepen en juridische beroepen tegenwoordig ook moeilijk te vervullen, schrijft het UWV.
Sommige beroepen bieden voldoende tot goede kans op werk, de zogeheten kansberoepen. Sommige beroepen bieden een zeer goede kans op werk, omdat er weinig geschikte kandidaten zijn voor bepaalde vacatures, dit zijn krapteberoepen ofwel beroepen met moeilijk vervulbare vacatures.
Problemen in de zorg Op dit moment zijn er in ons land grote problemen in de zorg: een tekort aan huisartsen, verpleegkundigen, tandartsen; te lange wachtlijsten voor operaties, voor thuiszorg… Eigenlijk teveel problemen, zeker voor een ver ontwikkeld en goed welvarend land als Nederland.
Volgens het CBS is het personeelstekort sinds de jaren zestig en zeventig niet zo groot geweest. Vóór corona leek dit probleem niet zo groot. Maar nu is het ineens overal zichtbaar. "In de basis zien we dat er in alle sectoren tekorten zijn", zegt Bart Kock, directeur van uitzendbureau Start People.
De verpleeghuizen krijgen het naar verwachting nog pittiger met een tekort aan 51.900 mensen. In de loop van dit jaar verwachten de onderzoekers van ABF Research dat het huidige tekort al zal oplopen naar 49.000 mensen. Dat tekort is wel beduidend lager dan de grovere inschatting van vorig jaar.
Het kan wel dertig jaar duren voordat het gigantische personeelstekort zichzelf oplost. Dat zegt arbeidsmarktprofessor Irmgard Borghouts in Stand van Nederland: Generatie Next. Daarom is er volgens haar “een plan zo groot als de deltawerken” nodig om dit op te lossen. “We moeten aan verschillende knoppen draaien.”
FNV: Grote zorgen onder personeel
Dat blijkt uit een peiling van vakbond FNV onder 664 werknemers waar vooral grondpersoneel en beveiligers aan mee hebben gedaan. De werkdruk zien zij als grootste knelpunt, gevolgd door het hoge ziekteverzuim, vertraagde vluchten en lange wachtrijen van passagiers.
In de bouw zijn te weinig arbeidskrachten om 100.000 woningen per jaar te kunnen bouwen. Op dit moment zijn er 7.700 mensen tekort. Naar verwachting loopt dit aantal de komende jaren op tot 20.000. En daar komt zeker tot 2030 geen verandering in.
Vooral in de sectoren cultuur, sport en recreatie, vervoer en opslag, de horeca en de handel ervaren ondernemers extra werkdruk voor het personeel als belangrijkste gevolg van het personeelstekort. Het aannemen van extra personeel zou de werkdruk kunnen verlagen. In de praktijk blijkt dit vaak lastig.
Maar liefst 85 procent van de mensen die in de zorg werken, kampt met fysieke problemen. Daarnaast zorgt de psychosociale belasting ervoor dat 62% van de zorgmedewerkers ervaart dat hun privéleven onder het werk lijdt. Dit leidt tot verminderde arbeidsproductiviteit en ziekteverzuim.
Volgens de normen werk- en rusttijden (1 april 2007) uit de arbeidstijdenwet, mag een reeks diensten van maximaal 7 dagen achtereenvolgens gewerkt worden. Hier mag bij CAO van afgeweken worden tot maximaal 8 dagen.
Werkdruk treedt dus op als medewerkers het werk niet binnen de gestelde tijd af kunnen krijgen of niet meer aan de gestelde eisen kunnen voldoen. Uit het onderzoek blijkt dat 2020 een gunstig jaar was wat betreft werkdruk, maar ook dat deze trend niet doorzette in 2021.