Op 1 juni 1927, was bij Neede sprake van een tornado van klasse 4, waarbij tien doden vielen. Bijna even krachtig was de tornado op 23 augustus 1950 die een spoor van 46 kilometer lengte trok met vooral schade aan de bossen van de Veluwe. Slachtoffers vielen er toen niet.
Tornado's komen vooral in het centrale deel van Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. In Nederland bereikt een windhoos zelden de kracht van een Amerikaanse tornado. In de twintigste eeuw gebeurde dat slechts enkele malen.
De laatste keer dat we een tornado in ons land zagen is slechts een maand geleden. Op 20 mei 2022 trok een windhoos over het Limburgse Beek, nabij Maastricht. Vorig jaar was het raak op 20 en 21 oktober, toen onder andere in Barendrecht veel schade werd aangericht.
In Nederland blijft vooral het optreden van zeer zware windhozen nabij Chaam en Tricht nog lang in de herinnering van velen. Dergelijke zware windhozen - geheel vergelijkbaar met de Amerikaanse tornado's - behoren tot de meest gevreesde stormen die aan het aardoppervlak kunnen optreden.
Mart Verhees maakte de dodelijkste tornado in Nederland van nabij mee. Het is even geleden, maar ook Nederland is ooit getroffen door een hevige tornado. Het was op 25 juni 1967 nabij Chaam en Tricht. Als negenjarig jongetje zag Mart Verhees het van dichtbij gebeuren.
Het duurt meestal enkele tientallen seconden tot 2 á 3 minuten, bij zware tornado's soms wel een minuut of 5 á 10. Een F4 of F5-tornado kan een levensduur hebben van enkele uren en kan daarbij een spoor van vernieling van zo'n 100 km veroorzaken.
Ga de caravan uit als er een tornado of een flinke windhoos er aan komt: beter is om te schuilen in een huis. Als er geen onderdak in de buurt is, ga dan in de greppel of in een sloot liggen en bescherm je hoofd met je armen.
De Tri-State Tornado was een tornado die op 18 maart 1925 de Amerikaanse staten Missouri, Illinois en Indiana trof. De tornado staat bekend als de dodelijkste en zwaarste tornado uit de geschiedenis van de Verenigde Staten, waarbij de windsnelheid 416 km/uur haalde.
Tornado's ontstaan altijd vanuit een onweersbui, door een groot temperatuurverschil tussen de lucht aan de grond en de lucht op grote hoogte. In de onweersbui botsen de koude (neergaande) en warme (opgaande) luchtstromingen tegen elkaar op.
En zolang de tornado bestaat, bestaat het oog ook. Als de tornado beweegt, beweegt het oog mee. Dat betekent dat ook die BIC, die immers leeft in het oog van de lichttornado, robuust is en het licht dus langere tijd gevangen kan blijven.
De meest destructieve exemplaren ontwikkelen zich in de zogenaamde "Tornado Alley", een gebied in de VS dat zich uitstrekt in delen van Texas, Oklahoma, Nebraska en Kansas. De windsnelheden lopen uiteen van 100 tot 400 km/u of zelfs meer.
In Amerika komen vaak tornado's voor. Warme, vochtige lucht van de oceaan botst daar op droge woestijnlucht uit Mexico en koude lucht uit Canada. In Nederland is de kans op zo'n verwoestende storm erg klein, omdat de omstandigheden hier anders zijn. Kapotte huizen, winkels en auto's, alles is verwoest.
Tornado's komen doorgaans vooral in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Vooral de Tornado Alley, van midden-Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa heeft last van tornado's.
Bij windkracht 12, de hoogste categorie, waait de wind harder dan 117 kilometer per uur. De Fujitaschaal loopt van 0 tot 5. Een tornado met 'F0' heeft een windsnelheid van ongeveer 60 tot 111 kilometer per uur, een 'F5' haalt meer dan 400 kilometer per uur.
Maar hoe zou het zijn om niet te vluchten, om al dat geweld gewoon op je af te laten komen? Maar zo'n tornado kan auto's en koeien optillen en de lucht in slingeren, dus in dit laatste geval moet je maar net hopen dat je niet aan de andere kant van een weiland het prikkeldraad in geworpen wordt.
In het kort: een orkaan kan je het beste zien als een gebied met op grote schaal veel regen en veel wind. Een tornado is een roterende kolom lucht van meestal enkele tientallen tot enkele honderden meters breed. Hij is zichtbaar als 'slurf' en komt soms voor bij zeer sterke onweersbuien.
Tao legt in zijn onderzoek uit dat het mogelijk is om met gigantische muren steden te beschermen tegen de verwoestende tornado's. Zo'n tornado werende muur zou volgens hem minstens 300 meter hoog moeten zijn en 50 meter breed om de tornado af te breken.
Dit kan je niet met alle vliegtuigen doen. Zo'n vliegtuig heeft een speciale 'neus'. Ze meten een speciaal wolkenpatroon. Een verkenningsvlucht kan wel 12 uur duren en hierbij vliegt het vliegtuig dan vaak meer dan één keer door de kern van de tornado.
Gemiddeld richten zware windhozen enkele malen per jaar zeer plaatselijk een ravage aan. Echt zware windhozen komen in ons land maar zelden voor. De krachtigste van de laatste decennia, met dodelijke slachtoffers, waren in Chaam en Tricht (1967), Ameland (1972), Moerdijk (1981) en Ameland (1992).
"Ieder jaar hebben we zo'n vijf tot tien windhozen boven land. Het zou iets meer kunnen worden, maar dan hebben we het over aantallen van tien tot vijftien per jaar."
Een tornado is een rondtollende draaikolk van lucht. Het ontstaat als er onder koude, droge lucht een laag van warme, vochtige lucht zit. De warme lucht stijgt in een spiraal op naar boven. Als het waait, gaat de spiraal steeds sneller draaien.
Hete lucht stijgt op en slingert die tornado aan. Want in Amerika komen heel koude en heel warme luchtstromen bij elkaar. De hete lucht is bij de grond, en stijgt dus cirkelend op. Bovenin komt het in botsing met de extreem koude lucht.
Bescherming. Schuilen in een badkuip tijdens een tornado is geen gekke gedachte. Inwoners van risicogebieden in de Verenigde Staten krijgen dit advies vanwege de goede bescherming die de natte ruimte biedt.
Een zwakke tornado is een EF0 tornado, de zwaarste tornado wordt als EF5 bestempeld.
Tornadojagers zijn mensen die zo dicht mogelijk bij een tornado willen komen. Sommigen doen dat voor de sensatie. Andere tornadojagers willen graag metingen aan de tornado doen. De resultaten van die metingen kunnen worden gebruikt om beter te snappen wat een tornado precies is.