Sertraline is een middel wat in vergelijking met andere middelen met dezelfde werking het minste gewichtstoename geeft.
Het aantal mensen dat zogenaamde SSRI's, TCA's, MAO remmers, lithium en andere middelen gebruikt, stijgt behoorlijk. De nadelige gevolgen van het gebruik van anti-depressiva zijn aanzienlijk en het draagt meestal niet bij aan het verliezen van vetmassa.
Onderzoekers vinden een verband tussen antidepressiva en overgewicht. Daarmee is nog niet bewezen dat antidepressiva dik maken (al vermelden sommige bijsluiters wel gewichtstoename). Te veel mensen slikken deze pillen. Ermee stoppen kan niet zomaar, dus begin er nooit lichtzinnig aan.
Citalopram behoort tot de SSRI´s (serotonineheropnameremmers). Gewichtsverandering komt vaker voor bij SSRI's en wordt gemeld als een van de bijwerkingen. Citalopram kan zowel gewichtstoename als gewichtsafname veroorzaken. Gewichtsafname komt bij ongeveer één op de tien gebruikers voor.
Mensen die antidepressiva slikken hebben 21 procent meer kans op een gewichtstoename van meer dan 5 procent vergeleken met mensen die geen antidepressiva slikken. De kans op gewichtstoename bleef minstens 6 jaar bestaan.
De middelen amitriptyline, escitalopram, mirtazapine, paroxetine, venlafaxine en vortioxetine zijn het meest effectief. Fluoxetine, fluvoxamine, reboxetine, en trazodon scoorden het laagst op effectiviteit. De meerderheid van de meest effectieve antidepressiva zijn niet meer onder patent en generiek verkrijgbaar.
Zo geeft Remeron (op de voet gevolgd door Seroxat) verreweg de grootste toename van gewicht terwijl een middel als bv. Cipramil gemiddeld toch een minder grote gewichtstoename veroorzaakt en bij sommige mensen juist weer een gewichtsafname laat zien.
Sommige antidepressiva kunnen leiden tot gewichtstoename door de neurotransmitter serotonine te verstoren die de eetlust kan beheersen. Antipsychotica worden vaak in verband gebracht met gewichtstoename. Deze medicijnen helpen bij de behandeling van psychische aandoeningen zoals een bipolaire stoornis of schizofrenie.
Bekend is wel dat bij langdurig gebruik door ouderen het gevaar op vallen kan toenemen, met de kans op heupfracturen en andere botbreuken. Ook worden sommige mensen bij langdurig gebruik van antidepressiva dikker.
Op dit moment zijn er volgens Van Rossum drie effectieve middelen op de markt: Orlistat, Mysimba, en als laatste heb je het zusje van semaglutide: liraglutide. Vorig jaar zijn de laatste twee verschenen. Mysimba kost honderd euro per de maand en liraglutide kost 150 euro in de maand.
Verschillende soorten antidepressiva
Omdat SSRI's over het algemeen de minste bijwerkingen opleveren zijn deze meestal eerste keus. SNRI's zoals Cymbalta en Efexor zijn vaak tweede keuze.
Welke medicijnen worden gebruikt bij overgewicht? Orlistat is een vermageringsmiddel. Het werkt in de darmen en vermindert daar de omzetting van vet in stoffen die in het lichaam kunnen worden opgenomen. Daardoor blijft meer vet achter in de darmen.
De geneesmiddelengroepen waarvan het uitgebreidst is vastgesteld dat ze gewichtstoename kunnen veroorzaken, zijn psychofarmaca (antidepressiva, antipsychotica en dan met name de atypische, lithium), anti-epileptica, antidiabetica en geslachtshormonen.
Het gaat om de medicijnen olanzapine, quetiapine, risperidon en clozapine. Lithium (een medicijn tegen manisch-depressieve of bipolaire stoornis) kan dorst als bijwerking hebben. Als de gebruiker daardoor veel calorierijke dranken gaat drinken, kan dit leiden tot gewichtstoename.
Ook wordt aanbevolen met name bij oudere patiënten alert te zijn op verwardheid (delier), cognitieve verslechtering, duizeligheid en moeheid na start met antidepressiva (vooral SSRI's en andere moderne antidepressiva).
Het idee dat extreme somberheid wordt veroorzaakt door een tekort aan de een stofje in het brein, namelijk serotonine, verliest aan grond. En dat terwijl de meeste antidepressiva – die soms wel, soms niet helpen – nog steeds op dat idee zijn gebaseerd. Van antidepressiva kun je soms nog somberder worden.
Eet evenwichtig.
Geef wel de voorrang aan gezonde voedingsmiddelen (fruit, groenten, zetmeelrijke producten en vis) en beperk je consumptie van snoep, chips en vleeswaren. De ideale verhouding voor de aanvoer van energie is 10-15 % uit eiwitten, 30-35 % uit vetten, 50-55 % uit koolhydraten.
Taart, snoep, frisdrank en chips valt hier bijvoorbeeld onder. Van deze voedingsmiddelen eet je namelijk snel veel te veel, zonder dat het echt voedingsstoffen bevat. Zo eet je zonder dat je het doorhebt honderden extra kilocalorieën per dag. Daarmee zijn het echte verborgen dikmakers.
Met betrekking tot mogelijke bijwerkingen op de langere termijn is bekend dat citalopram aanleiding kan geven tot het optreden van oorsuizen. Dit geldt in het bijzonder voor de zogenaamde tricyclische anti-depressiva, maar ook voor citalopram.
Sertraline vermindert vooral de angstgevoelens zoals piekeren, slaapproblemen, prikkelbaarheid en trillen. Het is belangrijk om het medicijn minstens een jaar te blijven gebruiken. U voorkomt hiermee dat de klachten terugkomen. Het kan één tot drie maanden duren voordat u het effect van sertraline merkt.
Kalmeringsmiddelen zijn medicijnen die uw emoties minder sterk maken. Ze helpen vooral tegen angst, zenuwen en stress. Bekende kalmeringsmiddelen zijn benzodiazepinen. Voorbeelden van kalmeringsmiddelen zijn alprazolam, bromazepam, diazepam en lorazepam.
'Natuurlijke' antidepressiva zijn alle middelen en methoden die niets met chemische antidepressiva te maken hebben. Hiertoe behoren hormonen, vitaminen, mineralen, lichaamseigen stoffen, geneeskrachtige kruiden, slaapkuren, ontspanningstraining, psychotherapie en creatieve activiteiten.
Tegenwoordig wordt er bij angstklachten het meest selectieve serotonine heropname remmers voorgeschreven, beter bekend als de SSRI's. Voorbeelden van SSRI's zijn o.a.: paroxetine, fluvoxamine, fluoxetine, sertraline, citalopram, mirtazapine en escitalopram.