Een koelkast koelt etenswaren; er zit geen ijs in. In de voorloper van de koelkast, de ijskast, was dat wel het geval: dat was een goed afgesloten kast of ruimte die koel gehouden werd met ijsbroden – grote stukken ijs. De benaming ijskast is overgegaan op de met elektriciteit gekoelde koelkast.
Omdat de ijskast vroeger nogal duur was, kon alleen de hogere klasse zich zo'n kast veroorloven. Met de komst van de koelkast kwam de mogelijkheid om goederen gekoeld te bewaren ook binnen bereik van de lagere klasse. Vandaar dat taalgebruikers op stand soms ijskast zeggen.
Een keukenapparaat waarin men levensmiddelen en dranken koel kan bewaren, heet in de standaardtaal een koelkast of een ijskast. Koelkast is het gebruikelijkst.
Koelkast, ijskast en frigo
Dat apparaat wordt ook wel ijskast genoemd en dat gegeven vormt vaak onderwerp voor discussie: is ijskast beter dan koelkast omdat dat woord blijkbaar gangbaar is bij de elite?
Frigo* wordt in België geregeld gebruikt, maar het is geen standaardtaal. IJskast en koelkast zijn standaardtaal in het hele taalgebied. Zuivelproducten kun je het best bewaren in de koelkast / ijskast.
In het Standaardnederlands zijn toilet en wc beide correct. Het maakt dus weinig verschil welk woord je gebruikt. Het berust namelijk niet op taalkundige, maar sociale normen. De ongeschreven regel luidt dus: zolang je je dus prettig voelt bij het woord dat je gebruikt, kan het niet fout zijn.
Conclusie: in 2022 is uit de meeste tests en recensies gebleken dat LG GBB72STCXN de beste koelkast is die nu verkrijgbaar is in Nederland. Een uitstekend alternatief voor de LG GBB72STCXN is de Siemens KG36EVW4A.
Er zijn verschillende soorten koelkasten: koel-vriescombinaties, tafelmodel koelkasten, koelers zonder vriesvak, Amerikaanse koelkasten en wijnkoelkasten. Daarnaast zijn er inbouwkoelkasten.
Vaak kun je een koelkast gemakkelijk zelf repareren. Zo kun je de koelvloeistof zelf bijvullen en een thermostaat kun je ook zelf vervangen.
Het begon met kasten waar ijs in zat, waar je goederen in kon bewaren. Dat was een luxueus fenomeen, alleen de elite beschikte erover en noemde het een ijskast. Later werd het een kast met een machine erin die koelde. De industrie noemde het een koelkast, de elite bleef het woord ijskast gebruiken.
Overigens denken veel mensen dat het koelmiddel bestaat uit heel veel vloeistof dat in de koelkast circuleert. Dat is niet juist! Het koelmiddel is eigenlijk een gas en er bevindt zich slechts 20-65 gram van het koelmiddel in het koelsysteem, afhankelijk van het model.
De eerste elektrische koelkasten voor huishoudelijk gebruik kwamen in 1911 op de markt. Deze koelkasten werden geproduceerd door General Electric en werden verkocht voor een prijs van $1,000-. Dit bedrag is ongeveer twee keer zoveel als dat een auto in die tijd kostte.
Tegenwoordig is het meest gebruikelijke woord voor een nagerecht “toetje”. De firma Mona laat Nederland in 1971 kennis maken met hun vla en zo ontstond het Mona-toetje. Zo werd het Mona-toetje na het eten – ook door de weeks – een begrip. In de jaren 70 werd er ook nog gesproken over nagerecht, toespijs of dessert.
IJsafzetting ontstaat voornamelijk doordat er warme lucht de koel-vriescombinatie instroomt. Dit kun je voorkomen door de deur niet te vaak te openen of te lang open te laten staan. De koude lucht in het apparaat moet goed van de buitenomgeving worden geïsoleerd.
De voorkeur voor taartje heeft geen taalkundige grond: het is een sociale norm. In het Standaardnederlands zijn gebakje en taartje beide juist. In de hoogste kringen, zoals bij de adel, is voor een deel een eigen dialect ontstaan, waarmee men zich onderscheidt van de 'gewone burger'.
Standaard is de tafelmodel koelkast zo'n 85 cm hoog en 60 cm diep. De tafelmodel koelkast is met een inhoud van zo'n 120 tot 140 liter geschikt voor een huishouden van 1 of 2 personen.
Ongeveer twee derde van alle koelkasten zijn koelkasten met vriesvak. Dit soort koelkasten worden ook wel koelvriescombinaties genoemd. Deze apparaten zijn heel geschikt voor het koelen van levensmiddelen, maar meestal minder geschikt voor het lang bewaren van voedsel in het vriesvak van de koelkast.
Heb je de gebruiksaanwijzing niet meer, dan kun je als vuistregel aanhouden dat de standenknop op ongeveer 60 procent van de maximale stand moet staan. Heb je dus een knop met vijf standen, dan zet je hem op 3. Over het algemeen geldt trouwens: hoe hoger het getal dat de stand aangeeft, hoe lager de temperatuur.
De gemiddelde koel-vriescombinatie heeft energieklasse E en verbruikt ongeveer 225 kWh per jaar. Op basis van een energieprijs van €0,67 per kWh betaal je dan €150,75 per jaar aan energiekosten.
Sommige verbruiken meer dan drie keer zo veel energie per liter inhoud als de zuinigste koelvrieskasten. Kies daarom altijd voor een koelkast a+++ of een koel-vriescombinatie a+++. Deze gebruikt zo'n 160 kWh per jaar aan stroom, een a+ model 300 kWh. Dat scheelt jaar in, jaar uit 140 kWh per jaar.
De koelkast van Samsung is een uitstekende koelkast. Hij kan goed tegen een warme en koude omgeving en is dus heel geschikt om neer te zetten in je garage of schuur. Boodschappen kan hij snel op temperatuur brengen. Ideaal als je snel van een koud drankje wilt genieten.
Nieuwe koelkast
Na het vervoeren moet je even wachten met aanzetten: laat hem ongeveer 4 uur staan voor je hem aanzet. Dit heeft te maken met de koelvloeistof.
Vaak is een inbouw koelkast iets duurder dan een vrijstaand model. Hier zijn twee redenen voor. Er worden hogere eisen gesteld aan componenten die zorgen voor efficiënte ventilatie en warmteafgifte. Daarnaast zijn inbouw apparaten in Nederland wel populair, maar in veel andere landen juist minder.