Dialecten: “De standaardtaal is ook maar een taal die uitgekozen is als ABN” Een groot deel van de Nederlandse bevolking spreekt wel iets van een accent of dialect.
Uit de term ABN is de 'B' weggehaald, aanvankelijk alleen onder neerlandici, omdat 'beschaafd' kon suggereren dat mensen die andere varianten van het Nederlands spreken niet beschaafd zouden zijn. Tot de jaren zeventig werd de term 'ABN' officieel gebruikt, daarna de term Algemeen Nederlands (AN).
Harmen Siezen is dé modelspreker van het ABN. Uit onderzoek van de taalkundige Dick Smakman, die 12 juni in Nijmegen promoveerde, blijkt dat Siezen nog in 2005 – toen hij al enkele jaren met pensioen was – door de meeste Nederlanders als hét voorbeeld van een spreker met een verzorgde uitspraak werd genoemd.
De taal kent haar oorsprong op het hoofdkantoor van een bekende Nederlandse bank. Slechts een handjevol bestuurders spreekt de taal vloeiend. Het ABN staat officieel voor Aantoonbare Bullshit Nederlands.
Reputatie. Haarlem heeft de reputatie dat het de plaats is waar het zuiverste, het minst van de norm afwijkende Nederlands gesproken wordt.
Men zegt niet zomaar 'oefening baart kunst'. Je verliest je accent niet als je er niet bewust aan werkt. Neem vijf dagen per week de tijd om te werken aan het accent dat je wilt hebben. Je moet minstens 15 minuten oefenen, maar 30 minuten tot een uur is ideaal.
Ja, je kunt je accent afleren. Als je weet wat je doelen zijn. Het vraagt dan om gedragsverandering: je eigen motivatie en doorzettingsvermogen. Eerst in woorden, dan in zinnen, dan in korte teksten, lange teksten en ten slotte in het spreken.
Wereldwijd spreken ongeveer 23 miljoen mensen als moedertaal Nederlands. Behalve in Nederland, spreekt men Nederlands in Vlaanderen en in Suriname. Nederlands is ook een officiële taal in Aruba, Curaçao en Sint Maarten.
De verspreiding van het ABN
Het ABN begint zijn carrière rond 1900 bij de elite in de Hollandse steden, een kleine groep die zich door hun taal sociaal wil onderscheiden van de rest. Tot ca. 1920 beheerst amper 3 % van de bevolking dit chique ABN.
Een accent is het vervormen van een taal op je eigen manier, denk hierbij maar aan Nijmeegs. Een accent verschilt van een dialect, want een dialect is een taal die compleet opnieuw is gevormd. Denk maar aan Fries of Zeeuws. Een accent komt dus voort uit mensen die lang geleden weggetrokken zijn van een stam.
Er is wel zoiets als Vlaams 'bekakt' praten maar dat komt dan neer op zeer netjes algemeen Nederlands spreken waarbij je de Vlaamse zachte G iets harder gaat maken, je klinkers meer gaat buigen (Boom wordt Boowm.
Groningers zijn nieuwsgierig van aard. Zeker naar vreemden toe. Dan vragen ze steevast: “Waar kom je weg?” Daarmee bedoelen ze niet waar je net bent geweest. Maar waar je vandaan komt, waar je wortels liggen.
De variant van het Nederlands die vroeger het Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) werd genoemd, is het Standaardnederlands (één woord, met hoofdletter). Taalnamen krijgen in het algemeen een hoofdletter. Het is bijvoorbeeld het Fries, het Nederlands, het Vlaams en het Catalaans.
Rond het begin van de jaartelling kwam er vanuit Noord-Duitsland een Germaanse kolonisatie. Toen sprak men hier dus Germaans. Na de volksverhuizingen, dus ongeveer rond het jaar 500 na Christus, zijn uit de Germaanse dialecten aparte talen ontstaan, waaronder het Oudnederlands.
Een "natuurlijke" taal zoals het Nederlands wordt niet uitgevonden; ze ontstaat in een gemeenschap van sprekers. Het Nederlands behoort tot een grote groep talen, die we de Indo-Europese talen noemen.
Het mooiste Nederlands spreekt men volgens Nederlanders in de stad Haarlem, dicht bij Amsterdam, en volgens Vlamingen in de provincie Antwerpen. Het lelijkste in Friesland en in de stad Antwerpen. Voor sappig Nederlands moet je in Suriname zijn.
Toch wordt het wereldwijd door meer dan 24 miljoen personen gesproken. Hiermee is het de meest gesproken taal ter wereld die nauw verwant is aan het Engels. Met andere woorden, het Nederlands lijkt van alle talen het meest op de Engelse taal.
De Taalunie, met Nederland, Vlaanderen en Suriname als leden, maakt beleid voor het Nederlands en werkt bij de uitvoering ervan samen met tal van maatschappelijke organisaties. Een van de beleidsterreinen is de Nederlandse standaardtaal.
Belgisch-Nederlands, Zuid-Nederlands of Vlaams is de aanduiding voor woorden, uitdrukkingen en grammaticale constructies die alleen in de Vlaamse variant van het Standaardnederlands algemeen voorkomen. Brabants, Limburgs, West-Vlaams e.a.
Als u geen standaardtaal spreekt, kunt u bijvoorbeeld dialect spreken of informele Vlaamse omgangstaal, die ook wel tussentaal wordt genoemd.