Dyslexie is een cognitieve kracht, zegt sociaal wetenschapper Helen Taylor. Volgens haar heeft het de succesvolle evolutie van de mens mogelijk gemaakt. Wie praat of schrijft over dyslexie, heeft het meestal over een aandoening of op zijn minst een probleem.
Dyslexie is te herleiden tot een beperkte set van cognitieve dysfuncties, en deze weer tot een beperkte set van neurologische afwijkin- gen.
Ondanks ernstige leesproblemen vertoonde 26% van de kinderen met dyslexie geen tekorten in gemeten cognitieve vaardigheden . RAN verklaart de variabiliteit in leesvaardigheden over het gehele spectrum van leesvermogen; fonologische vaardigheden verklaren de variabiliteit het beste bij gemiddelde en goede lezers, maar niet bij slechte lezers.
Dyslexie is een aangeboren en erfelijk bepaalde leerstoornis met een neurologische basis, waarbij de kern van het probleem ligt in het vlot lezen en spellen van woorden. Een leerling die één ouder heeft met dyslexie, heeft 40 tot 50% kans ook aanleg te hebben voor dyslexie.
Binnen de DSM-5 vallen de specifieke leerstoornissen, en daarmee dyslexie, in de groep neurobiologische ontwikkelingsstoornissen.
Dyslexie is een psychisch probleem. Artikel 2.3 van de Jeugdwet beperkt de voorzieningenplicht niet tot problemen vanwege EED en sluit andere vormen van dyslexie ook niet uit. In artikel 1.1 van de Jeugdwet wordt een definitiebepaling van opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen gegeven.
De klankcodes kunnen tijdens het lezen niet vlot en goed uit het geheugen worden opgehaald en gekoppeld worden aan het woordbeeld. Uit wetenschappelijk onderzoek zijn een aantal verklarende factoren gevonden voor de leesproblemen. Deze factoren samen noemen we het 'dyslexietyperend cognitief profiel'.
Hoewel we de precieze oorzaak dus niet weten, is wel duidelijk dat dyslexie een neurologische basis heeft. Dit houdt in dat afwijkingen in de hersenen leiden tot verstoringen in het opnemen van talige informatie. Het gaat dan vooral om de verwerking van klanken en letters, dat zich uit in moeite met lezen en spellen.
Bij mensen met een risico op dyslexie is aangetoond dat ze een verminderde grijze stof en corticale dikte hebben, vooral in de gebieden rond de perisylvische cortex op de kruispunten van de pariëtale, temporale en occipitale kwabben (13).
Dyslexie is een onzichtbare handicap, die in het onderwijs helaas nog steeds voor veel problemen zorgt. Dyslexie gaat niet over, maar speelt een rol in de hele levensloop.
Zoals eerder benoemd is dyslexie vooral gerelateerd aan leestaken en heeft het geen bewezen invloed op intelligentie.
Cognitieve beperkingen omvatten aandoeningen zoals afasie, autisme, aandachtstekortstoornis, dyslexie, dyscalculie en geheugenverlies .
Cognitieve stoornissen kunnen verschillende oorzaken hebben: ouder worden. stemmingsstoornissen zoals burn-out. ontwikkelingsstoornissen zoals ADHD.
Neurodivergent is geen synoniem voor autisme. Er zijn immers talloze manieren om neurodivergent te zijn. Autisme is er slechts een voorbeeld van zoals ook ADHD, dyslexie, dyscalculie, obsessief compulsieve stoornis, epilepsie of het syndroom van Down.
Een cognitieve stoornis is een stoornis in een of meer cognitieve functies. Dit kan problemen opleveren met het geheugen, taal, gedrag en het oplossen van problemen. Een cognitieve stoornis kan tijdelijk of blijvend zijn.
Als een kind dyslexie heeft en daarnaast ook hoogbegaafd is, dan noemen we dat een dubbeldiagnose of in in het Engels: Twice-Exceptional. Een kind heeft dan 2 kenmerken die op elkaar inwerken, maar elkaar ook maskeren. Door de hoge intelligentie zijn ze bijvoorbeeld in staat om hun dyslexie goed te compenseren.
Onderzoek toont aan dat mensen met dyslexie verschillen in hersenstructuur, -functie en -chemie hebben . Verstoringen in de ontwikkeling en functie van de hersenen. Infecties, blootstelling aan giftige stoffen en andere gebeurtenissen kunnen de ontwikkeling van de foetus verstoren en de kans op latere ontwikkeling van dyslexie vergroten.
Het leren lezen gaat veel moeilijker. Ze blijven vaak ook wat langzamer lezen. Het leren van dingen die je uit je hoofd moet weten, kost veel meer moeite (bijvoorbeeld de tafels, topo, woordjes voor de vreemde talen). De dyslexie zit dus in je hersenen.
Dyslexie kan genetisch zijn en onderzoek heeft gesuggereerd dat een aantal erfelijke genen iemand vatbaar kunnen maken voor deze hersenstoornis. Andere risicofactoren zijn een laag geboortegewicht, te vroeg geboren worden en blootstelling aan stoffen tijdens de zwangerschap die de ontwikkeling van de hersenen beïnvloeden.
7): 'Dyslexie is een specifieke leerstoornis die zich kenmerkt door een hardnekkig probleem in het aanleren van accuraat en vlot lezen en/of spellen op woord- niveau, dat niet het gevolg is van omgevingsfactoren en/of een lichamelijke, neurologische of algemene verstandelijke beperking. '
Een recent onderzoek wees uit dat kinderen met ADHD en mensen met dyslexie een hogere mate van slaperigheid overdag hadden dan kinderen zonder ADHD . Waarom Slaapstoornissen veroorzaakt door ADHD zijn om een aantal redenen over het hoofd gezien.
Dyslectici maken meer spelfouten dan leeftijdsgenoten: 'luisterfouten', (bijv.verspeken in plaats van verspreken), 'onthoudfouten' (bijv.ou-au of ei-ij) of regelgebaseerde fouten (bijv.dt-fouten).
Dyslexie uit zich het duidelijkst in lees- en spellingsproblemen. Er zijn echter ook andere cognitieve tekorten die samenhangen met het leerprobleem en die een dramatische impact kunnen hebben op de onderwijservaring van kinderen.
Het antwoord hierop is ja. Het is opvallend dat er zo veel vragen zijn over het vaststellen van dyslexie bij hoogbegaafde kinderen. Dyslexie staat namelijk los van intelligentie en er is dus geen verschil met beneden gemiddeld of gemiddeld begaafde kinderen bij het vaststellen van dyslexie.
“Dyslexie is een specifieke leerstoornis die zich kenmerkt door een hardnekkig probleem in het aanleren van accuraat en vlot lezen en/of spellen op woordniveau, dat niet het gevolg is van omgevingsfactoren en/of een lichamelijke, neurologische of algemene verstandelijke beperking.”