De staat (openbaar lichaam/publiekrechtelijk rechtspersoon) kent als bestuursorganen de regering en de Staten-Generaal samen, de regering of de minister.
Een bestuursorgaan is volgens de definitie van artikel 1:1 lid 1 Awb een: "orgaan van een rechtspersoon krachtens publiekrecht ingesteld" (a-orgaan), of "een persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed" (b-orgaan). Uitzonderingen staan vermeld in art. 1:1 lid 2 Awb.
Voorbeelden van bestuursorganen zijn het college van burgemeester en wethouders, de Rijksoverheid, de Gedeputeerde Staten, Provinciale Staten, Waterschappen en de Commissaris van de Koningin. Niet alle overheidsinstellingen zijn bestuursorganen in de zin van de Algemene wet bestuursrecht.
Dit betekent dat het openbaar gezag in beginsel alleen bij wettelijk voorschrift kan worden toegekend. Als er geen wettelijk voorschrift is dat een privaatrechtelijke rechtspersoon een bepaalde bevoegdheid geeft, is er dus in beginsel geen sprake van een bestuursorgaan.
Een a-orgaan is een orgaan van een rechtspersoon die door publiekrecht is ingesteld. Ingesteld door publiekrecht betekent dat de rechtspersoon in de wet moet worden genoemd. Zo is bijvoorbeeld de Gemeente een in de wet genoemd rechtspersoon.
Een b-orgaan is een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed (1:1 lid 1 onder b Awb). Dan gaat het vaak om een natuurlijk persoon of om een privaatrechtelijke rechtspersoon – te denken valt een stichting of een b.v. – die (deels) openbaar gezag uitoefent.
De a-organen zijn de klassieke bestuursorganen. Hierbij is sprake van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld. Een b-orgaan is een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.
Geen bestuursorgaan, geen besluit.
De staat (openbaar lichaam/publiekrechtelijk rechtspersoon) kent als bestuursorganen de regering en de Staten-Generaal samen, de regering of de minister. Zij treden namens de staat als bestuursorgaan op.
De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan in de gemeente. De leden van de gemeenteraad (raadsleden) nemen alle beslissingen die voor de gemeente van belang zijn. Bijvoorbeeld over onderwijs, nieuwbouw of de hoogte van de belastingen.
een NV is niet publiekrechtelijk maar privaatrechtelijk. bank, Bank is NV dus bank heeft rechtspersoonlijkheid. Niet de directie is hier dus een b-orgaan maar de bank.
Het RIVM is een zelfstandig onderdeel van het ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De minister van VWS beslist over Woo-verzoeken die bij het RIVM zijn ingediend. Er is daarvoor bij het ministerie een Woo-eenheid.
Koning Willem-Alexander
De conclusie dat de Koning daarmee als orgaan van de Staat moet worden aangemerkt is dan onontkoombaar. Toch heeft de Afdeling bestuursrechtspraak geoordeeld dat (het kabinet van) de Koning geen bestuursorgaan is.
Hoewel deel uitmakend van de rechterlijke macht is het openbaar ministerie tevens een bestuursorgaan in de zin van de Algemene wet bestuursrecht.
Een b-orgaan is een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed (1:1 lid 1 onder b Awb). Dan gaat het vaak om een natuurlijk persoon of om een privaatrechtelijke rechtspersoon – te denken valt een stichting of een b.v. – die (deels) openbaar gezag uitoefent.
Het ministerie en de Belastingdienst zijn wel aparte bestuursorganen, maar artikel 1:1 lid 4 van de Algemene wet bestuursrecht bepaalt dat vermogensrechtelijke gevolgen van een handeling van een bestuursorgaan de rechtspersoon treft waartoe het bestuursorgaan behoort: de Staat.
Het rechtspersonenrecht onderscheidt publiekrechtelijke (rijk, provincie, gemeente, etc.) en privaatrechtelijke rechtspersonen (vereniging, stichting, nv/bv, etc.) onderscheiden. (Artikelen 1 en 3 van boek 2 Burgerlijk Wetboek).
De Nationale ombudsman is een onafhankelijk Hoog College van Staat dat klachten van burgers over onbehoorlijk gedrag van organen en ambtenaren van de centrale overheid en politie onderzoekt. Niemand kan de ombudsman voorschrijven hoe hij zijn taak moet uitvoeren. De huidige Nationale ombudsman is Reinier van Zutphen.
Ingevolge artikel 1:1, eerste lid, aanhef en onder b, van de Awb is een orgaan van een privaatrechtelijke rechtspersoon een bestuursorgaan als dat orgaan met openbaar gezag is bekleed.
Aan het hoofd van het parket bij de Hoge Raad staat de procureur-generaal. Het parket bij de Hoge Raad staat los van het Openbaar Ministerie en de leden zijn onafhankelijk van regering en parlement.
Wat doet de Raad van State? De Raad van State is onafhankelijk adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur en hoogste algemene bestuursrechter van Nederland. De Afdeling advisering houdt ook onafhankelijk toezicht over de Europese begrotingsregels.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is de hoogste bestuursrechter van het land. Tegen haar uitspraken is geen hoger beroep meer mogelijk.
2:1 lid 1 BW. De minister is dus een orgaan van een krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersoon, de staat.
Een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) voert een overheidstaak uit. Zbo's hebben een bijzondere positie binnen de Rijksoverheid. Zbo's oefenen ten eerste meestal openbaar gezag uit. Dit houdt in dat een zbo iets kan gebieden of verbieden.
De stichting en commissie zijn namelijk geen orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld.