De gemiddelde Europeaan zit zo'n 5,2 uur per dag, en dat brengt gezondheidsrisico's met zich mee. Maar wist je dat lang staan ook niet goed is? Medewerkers die voor langere periodes staand werk doen, lopen namelijk dubbel zo veel risico op hart- en vaatziektes dan hun collega's die zittend werk doen.
Een officieel maximum is niet bekend. Normaal word je na 8 tot 10 uur slapen vanzelf wakker. Maar na een nacht zonder slaap, zul je dat gemis (deels) de volgende nacht inhalen.
Werknemers moeten zich volgens de FNV houden aan de volgende vakbondsnorm: Zittend werk – niet meer dan 2 uur achter elkaar zitten en maximaal 5 uur per dag zittend werken. Staand werk – niet meer dan 1 uur achter elkaar staan en maximaal 4 uur per dag staand werken.
Er is nog geen norm vastgesteld hoeveel je maximaal mag zitten per dag. Onderzoek heeft wel uitgewezen dat mensen die dagelijks 8 tot 11 uur zitten een grotere kans hebben op vroegtijdig overlijden dan mensen die minder dan 4 uur per dag zitten.
Elke dag twee uur staan in plaats van zitten zou de bloedsuikerspiegel met 2% verbeteren, het cholesterolgehalte met 6% en de triglycerides met 11% doen zakken. Voor vrijwel alle uitkomsten waren de effecten nog beter wanneer de mensen in plaats van zitten of staan twee uur bewegen.
Een gezonde sta-werkplek
Je hart pompt bij staand werken 10 x zoveel bloed rond in je lichaam. Een effectieve bloedcirculatie houdt je scherper. Je lichaam is niet ontworpen om veel te zitten, hierdoor kun je klachten krijgen. Wissel je je houding af met staan, dan reduceer je de kans op rug- schouder- en nekklachten.
"... werknemers moeten ernaar streven om geleidelijk aan twee uur per dag te staan tijdens het werk, en dit uit te breiden naar vier uur per dag (bij 8 werkuren). Zittend werk moet regelmatig worden afgewisseld met staand werken.
Langdurig zitten kan zorgen voor veranderingen in onder meer de insulineniveaus, insulinegevoeligheid en plasmavetten in het bloed. Dit zou het grotere risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten kunnen verklaren.
Een gevolg van te veel sporten is het risico op beschadigde botten. Door het sporten krijg je een grotere hoeveelheid cortisol in je lichaam. Deze stof reguleert processen in het lichaam zoals het metabolisme en het immuunrespons. Wanneer er teveel van deze stof aanwezig is, wordt er meer botweefsel afgebroken.
Recent onderzoek toont aan dat wie vaak lang stilzit meer dan 2 keer zoveel kans heeft om diabetes te ontwikkelen, en bijna 2,5 keer zoveel risico op hart- en vaatziekten. Zelfs mensen die naast hun zittende dagtaak voldoende beweging nemen of sporten, blijken een hoger risico op gezondheidskwalen te lopen.
Werknemers die hun werkzaamheden voornamelijk staand verrichten en daarbij weinig lopen, kunnen op den duur gezondheidsklachten krijgen, zoals problemen met de doorbloeding, rugklachten of klachten aan de heupen, knieën en/of voeten.
Er is een verband tussen lichaam en geest. Wanneer je lichamelijk goed in je vel zit, heeft dit een uitwerking op je mentale gesteldheid. Mensen die actief en fit zijn, voelen zich ook mentaal beter. Dat heeft ook zijn uitwerking op de mentale weerbaarheid.
Het veel en langdurige stilzitten of liggen kan onder meer leiden tot vetopslag rondom het hart, slechte botkwaliteit bij vrouwen en hoge bloeddruk. Veel ouderen zijn zich volgens de hoogleraar niet bewust van de gevaren van het zogeheten 'sedentair gedrag'.
Hoe lang en hoe vaak pauze
Als u langer dan 5,5 uur werkt, heeft u volgens de wet recht op minimaal 30 minuten pauze. U mag de pauze splitsen in 2 keer een kwartier. Als u langer dan 10 uur werkt, heeft u volgens de wet recht op 45 minuten pauze. De pauze mag u splitsen in meer pauzes van minimaal een kwartier.
Mannen en vrouwen zitten ongeveer even veel
In 2021 zaten Nederlandse mannen van 4 jaar en ouder dagelijks gemiddeld 9 uur en 18 minuten. Voor vrouwen was dit 8 uur en 54 minuten. Tussen 2015 en 2021 is het gemiddeld aantal dagelijkse zituren voor mannen stabiel.
Wettelijk recht op rust
Na een werkdag mag u minimaal 11 aaneengesloten uren niet werken. De rustperiode van 11 uur mag eens in de 7 dagen ingekort worden tot minimaal 8 uur. Maar dit mag alleen als het nodig is voor het werk.
Met 1 uur rustig wandelen verbrand je evenveel calorieën als met een rustige fietstocht van 1 uur. Als je de snelheid opvoert, blijkt de fiets het toch te winnen. Een uur fietsen op redelijk tempo levert je maar liefst 150 extra verbrande calorieën op in vergelijking met een stevige wandeling.
Je moet al stevig poetsen om dat doel te bereiken. Eerder onderzoek hierover kwam tot de tegenovergestelde conclusie, namelijk dat huishoudelijk werk niet kan vergeleken worden met een sportinspanning, omwille van de lagere intensiteit. Het hangt er maar van af hoe fel je met borstels en zeemvellen te keer gaat.
De beweegrichtlijn voor volwassenen en ouderen is als volgt: Bewegen is goed, meer bewegen is beter. Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.
Mensen die niet aan de beweegnorm voldoen zijn inactief. Deze manier van leven verkort de levensverwachting en veroorzaakt op termijn chronische ziekten zoals hart- en vaataandoeningen en diabetes type 2. Ook overgewicht en depressie worden in verband gebracht met een inactieve levensstijl.
Gezonde mix van zitten, staan en bewegen
Je kan je medewerkers onder andere met wisselwerken (elk half uur even rechtstaan) aanmoedigen om minder lang te zitten. Daarnaast blijft het natuurlijk belangrijk om je medewerkers actiever te maken, en ze dus aan te zetten tot meer bewegen.
In de Arbowet staan geen expliciete voorschriften voor staand werk. Maar elke werkgever moet de werkplek wel zo inrichten dat deze voldoet aan de ergonomische beginselen, waarbij er een afweging gemaakt dient te zijn tussen welke activiteiten staand dan wel zittend uitgevoerd worden.
Iemand van 65 kilo die elke dag 6 uur staat in plaats van te zitten, verbrandt daarmee zo'n 54 kilocalorieën extra per dag – vergelijkbaar met het aantal calorieën in een cappuccino zonder suiker. Met staan in plaats van zitten kun je in totaal zo'n 2,5 kilo per jaar verliezen, schrijven de onderzoekers.
Maximaal 30 minuten continu zitten
Het is wel zo dat de staande pauzes de pijn verlichten, deze is niet volledig weg. Verder zijn er ook grote individuele verschillen, er kan dus niet één optimaal zit/sta schema's weerhouden worden op basis van dit onderzoek. Na een half uur zitten tien minuten staan, is wel effectief.