En ook kaas en brood zijn bewerkte producten. Soms worden er aan producten stoffen toegevoegd om ze langer houdbaar te maken. Dit voorkomt voedselverspilling en dat mensen ziek worden van bedorven eten. Worden hulpstoffen zoals citroenzuur (E330) toegevoegd, dan gaat dit niet ten koste van de voedingswaarde.
En ook kaas, gebrande noten en brood zijn bewerkte producten.
Ultra-processed foods zijn sterk bewerkt fabrieksvoedsel. Tot deze categorie voedsel behoren relatief veel ongezonde producten als frisdrank, snacks en fastfood. Zo bevatten ze vaak veel suiker, vet en zout en weinig mineralen, vitaminen en vezels.
Het onbewerkte voedsel kan wel gedroogd, gekookt, bevroren en vacuüm verpakt zijn, maar bevat geen toegevoegde suiker, zout of vet. Het sterk bewerkte voedsel bestond niet alleen maar uit friet, chips en hamburgers wat je misschien zou verwachten.
Sterk bewerkte voedingsmiddelen
70% van de onderzochte producten behoort volgens Foodwatch tot de categorie 'sterk bewerkt voedsel'. Voorbeelden hiervan zijn frisdrank, chips, koek en snoep. Aan 'sterk bewerkt voedsel' is vaak veel suiker toegevoegd.
Producten als kaas, kwark en yoghurt zijn ook bewerkt. Je kunt geen kaas of yoghurt uit de natuur halen. Het zijn bewerkte producten, echter betekent dit niet dat ze ongezond zijn. Bewerkte voedingsmiddelen kunnen extra worden bewerkt om het product gezonder te maken.
Bijna alle producten die we kopen zijn in de weg van land naar het bord op één of andere manier (een beetje) bewerkt. Groente, fruit en peulvruchten worden bijvoorbeeld ingemaakt, bevroren of gedroogd, melk gepasteuriseerd, kraanwater gefilterd en noten gebrand. En ook kaas en brood zijn bewerkte producten.
Gezond broodbeleg
Halvarine of margarine uit een kuipje op elke boterham. Zuivelproducten: 20+ en 30+ kaas, hüttenkäse, zuivelspread, mozzarella, zachte geitenkaas. Ei. Noten en notenpasta en pindakaas met 100% pinda's of noten, zonder toegevoegd zout of suiker.
Ultrabewerkt voedsel is voedsel waarin vijf of meer voedingsstoffen zijn gecombineerd, waarbij de ingrediënten nauwelijks in hun oorspronkelijke vorm terug te vinden zijn. Doorgaans bevat het kleurstoffen, smaakstoffen zoals suikers, bindmiddelen en houdbaarheidsstoffen.
Het gezondste ontbijt: fruit, groenten en eiwitten
Een bakje fruit (voor de vezels, vitaminen en fructose) met magere, suikervrije kwark of yoghurt, of nog beter: een plantaardige variant (voor de eiwitten en het verzadigingsgevoel), zijn het beste voor je lichaam.
Bij het maken van yoghurt worden melkzuurbacteriën toegevoegd aan rauwe, volle of magere melk. Dit proces heet fermenteren. De melk gaat hierdoor 'stremmen' (indikken) en verzuren. Bij de fermentatie worden melksuikers (lactose) omgezet in gezonde melkzuren, wat ook in de (zuurdere) smaak tot uitdrukking komt.
Af en toe een kant-en-klaarmaaltijd kan geen kwaad, maar zelf koken is nog altijd het beste. Als je zelf kookt, kun je zelf bepalen hoeveel zout je erin doet. En je kan gemakkelijker zorgen dat je voldoende groente en volkorenproducten zoals zilvervliesrijst of volkorenpasta binnenkrijgt.
Verschillende onderzoeken en meta-analyses hebben aangetoond dat een hoge inname van ultrabewerkte voedingsmiddelen zoals vleeswaren (bijvoorbeeld spek en ham), gezouten vlees en vis, gefrituurde chips, gezoete dranken en gepekelde voedingsmiddelen/groenten kan leiden tot een verhoogd risico van verschillende soorten ...
100 gr bruin brood (ongeveer 3 middelgrote sneden) is ongeveer 240 kcal of 1 snede brood is ongeveer 80 kcal. 100 gr gekookte aardappelen (ongeveer 2 middelgrote aardappelen) is 76 kcal. Brood en aardappelen zijn dus geen calorierijke voedingsmiddelen maar wel zeer waardevol in onze voeding.
Zo is brood een belangrijke leverancier van koolhydraten en voedingsvezels. Bovendien bevat brood een aantal essentiële mineralen zoals ijzer, koper en magnesium en voorziet voor een belangrijk deel van onze inname aan jodium. Tenslotte biedt brood ons in belangrijke mate vitaminen en andere mineralen.
Witte rijst is ontdaan van het vezelrijke vliesje dat om zilvervliesrijst heen zit. Witte rijst kan nog verder bewerkt worden, om de kookeigenschappen en smaak te beïnvloeden.
Minimaal bewerkte voedingsmiddelen zijn onbewerkte voedingsmiddelen die een minimale bewerkingen hebben ondergaan zoals wassen, schillen, snijden, koelen, vriezen, drogen, malen, filteren, roosteren, koken, fermenteren (niet-alcoholisch) of pasteuriseren.
De naam clean eating, oftewel 'schoon eten', doet vermoeden alsof het iets te maken heeft met schoon of vervuild voedsel. Maar dat is incorrect. Met clean eating omarm je voedingsmiddelen zoals groenten, fruit, volle granen, eiwitten en gezonde vetten.
Gemiddeld eten we namelijk zo'n 134 gram brood per dag. Dat staat gelijk aan 3,5 tot 4 sneetjes. Maar als je kijkt naar onderstaande tabel van het Voedingscentrum ligt dat toch echt op de ondergrens van het advies. Volwassen mannen hebben namelijk zo'n 6 tot 8 sneetjes brood per dag nodig en vrouwen zo'n 4 tot 5.
Filet americain staat niet in de Schijf van Vijf; eet het dus niet te vaak. Kant-en-klare filet americain bestaat uit fijngemalen rauw vlees met een saus erdoor. Vooral in deze saus zitten vaak toevoegingen die niet gezond zijn, zoals zout of suiker. Filet americain kan soms veel verzadigd vet bevatten.
Kaas levert niet dezelfde voedingsstoffen als vlees. Kaas levert weliswaar evenveel eiwit als vlees en vitamine B12, maar bevat maar heel weinig ijzer, zo'n 0,1 milligram per 100 gram. Bovendien bevat kaas vaak veel verzadigd vet, zeker de vette (48+) varianten en veel zout.
Magere kaas is relatief gezond als broodbeleg
Kaas is niet supergezond, maar bevat wel hoogwaardige wei-eiwitten en melkeiwitten. Kaas is dus alleen gezond als je het met mate eet. Neem bij voorkeur magere (20+ & 30+) kaas, want die bevat relatief weinig verzadigd vet.
Pindakaas bevat maar liefst 28% eiwit, en veel onverzadigde vetten (totaal vet 50% waarvan 80% onverzadigd). Verder is het een rijke bron aan voedingsvezels, vitamine E, vitamine B6, magnesium, phosphorus, zink en koper. Een flinke lijst dus!
Onbewerkte vleeswaren zijn vleeswaren waarbij niks is gebeurd met het productieproces. De vleeswaren zijn dus niet gemarineerd, gekruid, gemalen, gepaneerd of gerookt. De bewerkte vleeswaren hebben daarentegen meer negatieve effecten voor je gezondheid en bevatten meer calorieën.